Od 1 stycznia 2026 roku zmienią się zasady ustalania stażu pracy. Do okresów uwzględnianych przy jego obliczaniu zostanie zaliczony nie tylko etat, ale również prowadzenie działalności gospodarczej czy wykonywanie pracy na podstawie umowy-zlecenia. Co ważne, ustawa obejmie także okresy z lat poprzednich – dzięki czemu osoby, które przez długi czas pracowały poza etatem, zyskają potwierdzenie swojego doświadczenia zawodowego oraz uprawnienia pracownicze kiedy zdecydują się na etat.
Jak obserwujemy od lat, wiele osób wykonuje tę samą pracę co pracownicy etatowi, ale na innych podstawach prawnych. Dotąd osoby prowadzące działalność gospodarczą lub pracujące na zleceniach były pozbawione niektórych uprawnień – takich jak dodatek stażowy, nagrody jubileuszowe, dodatkowy urlop czy możliwość awansu w sytuacji, kiedy decydowały się na przejście na etat. Nowelizacja prawa pracy, która zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku, przywraca równowagę i docenia realne doświadczenie zawodowe.
Zmiany w prawie pracy dają nowe uprawnienia dla pracujących na zleceniach i prowadzących działalność gospodarczą
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej uzasadnia, że zmiany były konieczne, ponieważ „zlecenie to też praca, a prowadzenie działalności gospodarczej wymaga takiego samego zaangażowania jak etat”
Mało kto tak naprawdę ma możliwość wyboru formy umowy, na podstawie której świadczona jest praca. Zlecenie to też praca. Jednoosobowa działalność gospodarcza to praca. I zasługują na docenienie. Dlatego konieczna jest zmiana Kodeksu pracy, aby wyrównać szanse w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, jak i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego - mówiła we wrześniu br. Sejmie ministra pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.
Do stażu pracy zaliczą się od stycznia 2026 r. okresy prowadzenia działalności gospodarczej i inne aktywności zawodowe
Zgodnie z nowelizacją ustawy, do stażu pracy będą wliczane m.in.:
- okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej,
- czas współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą,
- okresy wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub o świadczenie usług,
- okres zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
- czas pozostawania członkiem spółdzielni produkcyjnych lub kółek rolniczych,
- udokumentowane okresy pracy zarobkowej za granicą.
W praktyce oznacza to, że osoby, które przez lata prowadziły własny biznes lub świadczyły usługi na zlecenie, zyskają możliwość uwzględnienia tych okresów przy ustalaniu uprawnień pracowniczych – niezależnie od formy zatrudnienia.
Zaświadczenie o stażu pracy wystawi ZUS
Nowe przepisy przewidują, że podstawą do ustalenia stażu pracy będzie zaświadczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Dokument ten będzie potwierdzał okresy aktywności zawodowej na podstawie danych zgromadzonych w systemie ubezpieczeń społecznych.
Jeżeli ZUS nie będzie dysponował kompletnymi informacjami – np. w przypadku starszych okresów – zainteresowany będzie mógł udowodnić staż pracy innymi dokumentami, takimi jak:
- • umowy cywilnoprawne,
- • rachunki,
- • potwierdzenia opłacania składek,
- • zaświadczenia z urzędu skarbowego.
Już teraz warto zadbać o gromadzenie dokumentów potwierdzających przebieg aktywności zawodowej – szczególnie w przypadku osób, które prowadziły działalność przed cyfryzacją systemu ZUS.
Od kiedy nowe przepisy będą obowiązywać?
Nowelizacja zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku w sektorze publicznym, natomiast dla pracodawców prywatnych – od pierwszego dnia miesiąca po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy. Dzięki nowym przepisom tysiące osób zyskają realne uprawnienia wynikające z doświadczenia zawodowego. Samozatrudnieni i zleceniobiorcy będą mogli korzystać z przywilejów dotychczas zarezerwowanych dla etatowców – m.in. prawa do dodatku stażowego, urlopu czy możliwości awansu na stanowiska wymagające określonego doświadczenia. Z kolei pracodawcy otrzymają jasne zasady ustalania stażu pracy, co ułatwi im planowanie polityki kadrowej i uniknięcie sporów interpretacyjnych.
Przeczytaj także
Zmiana przepisów to długo oczekiwany krok w stronę równego traktowania wszystkich form aktywności zawodowej. Znowelizowane przepisy przywracają sprawiedliwość i pozwalają na uznanie, że każda forma pracy – niezależnie od podstawy prawnej – ma wartość. To rozwiązanie, które z perspektywy prawa pracy należy ocenić jednoznacznie pozytywnie.
