Umowa o dzieło
Kiedy młodzi ludzie szukają pracy, z reguły myślą o umowie o pracę, często jednak przyjmuje się ich na okres próbny w oparciu o umowę o dzieło. Skutkuje to wyższymi zarobkami, gdyż przy tego rodzaju umowach nie nalicza się składek na ubezpieczenia społeczne czy zdrowotne.
Młody pracownik zorientuje się, że niepotrzebnie zgodził się na zatrudnienie w oparciu o umowę o dzieło, kiedy zachoruje i zechce leczyć się na koszt NFZ. Wtedy dowie się, że nie jest ubezpieczony, bo nie opłacał ubezpieczenia zdrowotnego, z braku wcześniejszego zatrudnienia nie może się również ubezpieczyć dobrowolnie. Będzie miał szczęście, jeżeli nie dowie się tego np. po wypadku samochodowym spowodowanym ze swojej winy, kiedy będzie zmuszony ponieść koszty leczenia z własnej kieszeni.
Przykładowo
Przy 2000,- zł wynagrodzenia brutto wynagrodzenie netto przy umowie o pracę wyniesie 1459,48 zł, natomiast przy umowie o dzieło 1712 zł. Jeżeli przy umowie o dzieło zastosujemy stawkę 50% kosztów uzyskania przychodów związaną z charakterem twórczym pracy, wynagrodzenie netto wyniesie 1820 zł.
Osoba zatrudniona w oparciu o umowę o dzieło powinien założyć, że zatrudnienie tego rodzaju to jedynie okres przejściowy. Kontynuacja tego rodzaju współpracy może doprowadzić po wielu latach do znaczącego zmniejszenia emerytury. Umowa o dzieło nie nakłada bowiem na pracodawcę obowiązku rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenia emerytalne czy rentowe. Co więcej, w razie choroby zatrudnionemu nie będzie przysługiwać wynagrodzenie za czas choroby czy zasiłek chorobowy.
Umowa zlecenie
Zdarza się, że pracodawcy oferują młodym ludziom zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia. Umowa zlecenia daje ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, daje także prawo do ubezpieczenia na wypadek choroby (zasiłek). W przeciwieństwie jednak do umowy o pracę, umowa zlecenia (podobnie jak umowa o dzieło) nakłada na osobę zatrudnioną nieograniczoną odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w mieniu pracodawcy, i to nawet w przypadku wyrządzenia szkody nieumyślnie. Zatem szczególnie pracownicy pionów księgowych, gdzie ryzyko jest największe, albo pracowników związanych umową o powierzeniu im mienia z obowiązkiem wyliczenia się, powinni unikać zatrudnienia w oparciu o inną umowę, niż umowa o pracę. Tylko umowa o pracę daje bowiem bezpieczeństwo od odpowiedzialności za skutki zawinionych, lecz nieumyślnych działań czy zaniechań.
Pierwsze sprawy podatkowe
Po podjęciu zatrudnienia należy zadbać o wypełnienie formularza NIP-3 (pracownik uzyska w ten sposób numer identyfikacji podatkowej NIP) oraz o wybór funduszu emerytalnego. W przeciwnym razie ZUS sam wylosuje, kto będzie zarządzać składkami na ubezpieczenie emerytalne. W przypadku zatrudnionych na podstawie umowy o pracę warto wypełnić PIT-2, w którym pracownik może upoważnić pracodawcę do stosowania tzw. ulgi 1/12 dla nie posiadających dochodów rozliczanych samodzielnie oraz do stosowania wyższych kosztów uzyskania przychodu dla dojeżdżających.
 | Pobierz darmowy program do rozliczeń PIT |
Dane zawarte w PIT-11 należy przenieść do deklaracji rocznej PIT. Jeżeli pracownik nie uzyskał dochodów, od których pracodawca nie ma obowiązku pobrać zaliczki PIT (czyli np. gdy uzyskał wyłącznie wynagrodzenia za pracę, zlecenie czy dzieło), wówczas wystarczy wypełnić PIT-37. Formularz ten należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania pracownika. Zdarza się, że młodzi ludzie mieszkają faktycznie gdzie indziej, niż są zameldowani na pobyt stały (nawet w innej miejscowości). Dla urzędu skarbowego liczy się miejsce zamieszkania zgłoszone na formularzu NIP-3 podczas przyjęcia do pracy. Z doświadczenia wynika, że z reguły jest to adres miejsca zameldowania, nie miejsca faktycznego zamieszkiwania.
PIT-37 należy złożyć w urzędzie skarbowym lub wysłać tam listem poleconym (decyduje data nadania) do 30 kwietnia 2010 r. W tym samym terminie należy zapłacić podatek dochodowy, jeżeli w rozliczeniu rocznym wyjdzie dopłata. Jeżeli jednak zatrudnienie nie trwało cały rok, albo też trwało w oparciu o umowę zlecenia czy umowę o dzieło, to przy poprawnie pobranych zaliczkach na podatek dochodowy pracownik zawsze otrzyma zwrot nadpłaty z urzędu skarbowego.
I pamiętajmy, zawsze warto w PIT rocznym przekazać 1% podatku należnego na wybraną organizację pożytku publicznego. Kwotę tę przekaże urząd skarbowy po otrzymaniu naszego zeznania. Bez względu na to, czy takie zlecenie przekazania 1% uwzględnimy w naszym PIT rocznym, czy też nie – kwota naszej nadpłaty czy podatku do zapłaty nie zmieni się. 1% przekazywany jest z podatku należnego fiskusowi, a nie z naszej kieszeni.
Jeszcze jednak rada. Młodzi ludzie powinni od razu zadbać o faktury za łącza internetowe w domu, jeżeli opłacają tego rodzaju usługi. Mogą to być łącza stałe, dostęp wydzwaniany, przez komórki czy Internet bezprzewodowy w netbooku, byle faktura zawierała jego imię, nazwisko oraz adres miejsca zamieszkania podany dla urzędu skarbowego. W ten sposób młody pracownik najprościej zmniejszy swój podatek, nawet o 760 zł. Otrzymane pieniądze będzie można przeznaczyć na pierwszy w życiu urlop.
Artur M. Brzeziński
PIT.pl
Źródło:
