Dynamika płac w sektorze polskich przedsiębiorstw znów zaskoczyła na plus. Dla największych polskich firm notowanych w WIG20 może oznaczać to wzmożoną presję płacową, zwłaszcza patrząc na ich skalę zatrudnienia.
Podane przez GUS dane o wynagrodzeniach pokazały wzrost o 14,5 proc. we wrześniu i zbliżyły się do nominalnego rekordu z lipca (15,8 proc.), po tym jak w sierpniu wyniosły „tylko” 12,7 proc. Wzrost płac przyspieszył i od ponad roku utrzymuje dwucyfrowe tempo, ale to nic w porównaniu z poziomem wzrostu cen, który sprawia, że od dwóch miesięcy z rzędu, realna dynamika płac jest ujemna.
Presja na podwyżki rośnie
To tylko nakręca jeszcze bardziej spiralę płacowo-cenową, która coraz wyraźniej zagląda w oczy polskim przedsiębiorcom. Pierwsza fala podwyżek przetoczyła się już przez większość firm, które w raportach za I kwartał 2022 r. sygnalizowały, że budżety na wynagrodzenia rosną szybciej niż w poprzednich okresach. Potwierdzały to dane makroekonomiczne, a eksperci prognozowali tylko przyspieszenie tego zjawiska.
Prognozy wciąż wywierają presję płacową, zwłaszcza że mówią już o przekroczeniu progu 20 proc. wzrostu cen rok do roku, ze szczytem w I kwartale 2023 r. – jak sądzą analitycy PKO BP. Tyle tylko, że od miesięcy jest on przesuwany, a inflacja z każdym kolejnym odczytem przebija z nawiązką wcześniejsze oczekiwania. Spółki wprost w swoich raportach komunikują "Znacznie wyższy poziom inflacji w 2022 roku doprowadził do przyznania wyższych podwyżek niż podczas przeglądu wynagrodzeń w poprzednim roku" - napisało np. Allegro.
Skala zatrudnienia niektórych blue chipów jest ogromna i podwyżki wynagrodzeń mogą się solidnie odbić na kosztach, co pokazał m.in. półroczny raport od JSW. Tam, największy wpływ na skokowy wzrost wynagrodzeń pracowniczych był wywołany jednorazową nagrodą wypłaconą w wakacje, ale już wywalczone przez związki podwyżki na stałe obciążają stronę kosztową spółki. Budżet na wynagrodzenia w I półroczu pochłonął blisko 30 proc. wypracowanych przychodów JSW w tym czasie (więcej o 33 proc. rdr).
Więcej ten odsetek stanowił tylko w Asseco, które z 8,3 mld zł przychodów aż 4,07 mld przeznaczyło na koszty pracownicze, czyli 49 proc. i o 22 proc. więcej rok do roku. Najmniej pod tym względem przychody firmy angażowały pracownicze koszty w PKN Orlen i PGNiG, odpowiednio 2,6 i 2,3 proc. W ujęciu rok do roku, za pierwsze 6 miesięcy były wyższe z kolei o 11 proc. i 9 proc.
Najwięcej pracowników w WIG20
Status dużej giełdowej spółki o największej kapitalizacji nie zawsze jest tożsamy z dużą liczbą pracowników, ale najczęściej to właśnie one zatrudniają w skali liczonej w dziesiątkach tysięcy. Największa pod względem kapitalizacji Grupa Kapitałowa PKN Orlen jest też drugim największym pracodawcą w WIG20 (biorąc pod uwagę wyliczenie etatów w PZU).
Jednak wkrótce po zakończeniu procesu konsolidacji sektora paliwowego pod jego szyldem, płocka spółka stanie się największym pracodawcą wśród blue chipów i awansuje na drugie miejsce największych polskich pracodawców.
O gwarancji zatrudnienia dla pracowników PGNiG po fuzji mówił ostatnio wicepremier Jacek Sasin. Zatem blisko 27 tys. pracowników gazowej spółki oraz 35 tys. pracowników Orlenu oraz ok. 5,5 tys. Lotosu (dla uproszczenia pomijając wymianę części aktywów z MOL-em i ich sprzedaż innym partnerom), którzy mają gwarancję zatrudnienia przez 4 lata, da w sumie blisko 67,5 tys. miejsc pracy w GK PKN Orlen. Więcej z polskich firm zatrudnia tylko Grupa Kapitałowa Poczty Polskiej (ok. 80 tys.), której presja płacowa także nie ominęła.
Najwięcej w WIG20 etatów wykazuje Grupa Kapitałowa PZU. Spółka nie ujawnia w raportach okresowych stanu bieżącego zatrudnienia, informuje o nim w rocznym raporcie niefinansowym. W ostatnim, opublikowanym w marcu, wykazała średnie zatrudnienie w 2021 r. na 38 666 etatów z zastrzeżeniem, że dotyczą też tych w Pekao i Aliorze. Bez puli etatów z Pekao, PZU jest na miejscu 11. w WIG20. Danych o zatrudnieniu po pierwszym półroczu nie znajdziemy w raporcie PGE, ale na koniec 2021 r. to ona wykazała 38 001 pracowników. Po wydzieleniu aktywów węglowych do NABE, prawdopodobnie jeszcze w tym roku, ta liczba spadnie.
Najwięksi pracodawcy to przede wszystkim firmy z branż przemysłowych takich jak górnictwo czy sektor paliwowy. Jednak bardzo dużo zatrudnia Grupa Asseco z branży IT czy LPP i Dino działające w branży detalicznej. U wszystkich ostatni zaraportowany poziom zatrudnienia przekraczał 30 tys. miejsc. Dino zapewne będzie w kolejnych latach zbliżać się do PKN Orlen, ze względu na ciągły wzrost skali działalności i otwieranie nowych sklepów.
Jak się okazuje popularne wśród polskich inwestorów takie spółki jak CD Projekt czy Allegro to w porównaniu ze wspomnianymi pracodawcami "maluchy". Największe polskie studio zatrudnia najmniej pracowników ze wszystkich spółek z WIG20, a Allegro jest pod tym względem czwarte od końca. Chociaż pod względem kapitalizacji to odpowiednio dwunasta i siódma spółka w koszyku.
Rosną pracownicze koszty
Dane za pierwsze półrocze pozwalają w większości przypadków spojrzeć na pracownicze koszty. Są to nie tylko wynagrodzenia, ale też koszty związane z ubezpieczeniami społecznymi i innymi świadczeniami na rzecz pracowników, jak np. szkolenia. Część spółek jednak nie wyodrębnia oddzielnej pozycji kosztowej dotyczącej pracowników w raportach śródrocznych wrzucając je w koszty operacyjne, natomiast CCC wyniki za I półrocze dopiero przedstawi (przesunięty rok obrotowy).
| Spółka | Koszty pracownicze w IH2022 r. w mln zł | Koszty pracownicze w IH2021 r. w mln zł | Zmiana rdr |
|---|---|---|---|
| ASSECO | 4 074 | 3 327 | 22,4% |
| ALLEGRO | 381,8 | 267,7 | 42,6% |
| CCC | brak danych | ||
| CD PROJEKT | 70 | 104 | -33,1% |
| CYFROWY POLSAT | 492 | 465 | 5,8% |
| DINO | 1 014 | 747 | 35,7% |
| JSW | 3 067 | 2 306 | 33,0% |
| KGHM | 3 523 | 3 127 | 12,7% |
| LPP | brak danych | ||
| KĘTY | 305 | 269 | 13,4% |
| MBANK | 590 | 498 | 18,5% |
| ORANGE | 724 | 722 | 0,3% |
| PEPCO | brak danych | ||
| PEKAO | 1 139 | 1 179 | -3,4% |
| PGE | 2 865 | 2 633 | 8,8% |
| PGNIG | 1 795 | 1 651 | 8,7% |
| PKN ORLEN | 2 704 | 2 438 | 10,9% |
| PKO BP | 1 653 | 1 522 | 8,6% |
| PZU | brak danych | ||
| SANTANDER | 885 | 816 | 8,4% |
| Opracowanie własne na podstawie raportów ze spółek | |||
Z raportów wynika, że koszty pracownicze są największe w Asseco, dalej są górnicze KGHM i JSW, gdzie po sześciu miesiącach 2022 r. wyniosły ponad 3 mld zł dla każdej. Blisko tego progu były PKN Orlen i PGE. Miliard złotych na pracowników wydały jeszcze PKO BP, Pekao, PZU i Dino. Nominalnie najmniej na przeznaczył CD Projekt. Dynamika rok do roku to nie tylko podwyżki płac, czy wzrost kosztów ubezpieczeń społecznych, ale także rozwój organiczny spółki, przejęcia i różna skala programów motywacyjnych czy premii.
Publikacja raportu za III kwartał przez Grupę Kęty rozpoczęła nowy sezon wynikowy dla spółek z WIG20, który rzuci nowe światło na presję płacową w największych firmach. Przez lata stabilnego poziomu wzrostu wynagrodzeń i cen, aspekt rosnących pensji często nie zaprzątał głowy inwestorom spoglądającym w raporty finansowe. Teraz może zwracać większą uwagę, zwłaszcza tam, gdzie budżety pracownicze stanowią duży udział w przychodach i kosztach stałych.
