Krajowy Plan Odbudowy – znany prawie każdemu za sprawą długich bojów o jego zaakceptowanie przez Komisję Europejską. Polska ma otrzymać ponad 34 mld euro. Jakie obszary mogą liczyć na wsparcie? Na co zostaną wydane unijne środki? Jak skorzysta na tym obywatel? Przyglądamy się ministerialnym deklaracjom.
Co to jest Krajowy Plan Odbudowy (KPO)?
Krajowy Plan Odbudowy jest to program, który powstał w ramach Europejskiego Funduszu Odbudowy, by odbudować gospodarki europejskie nadszarpnięte przez pandemię COVID-19. Składa się z 54 inwestycji i 48 reform. Celem strategicznym KPO jest:
„Odbudowa potencjału rozwojowego gospodarki utraconego w wyniku pandemii (recovery) oraz wsparcie budowy trwałej konkurencyjności gospodarki i wzrost poziomu życia społeczeństwa w dłuższym horyzoncie czasowym (resilience), co będzie odbywać się m.in. poprzez przyspieszenie rozwoju niskoemisyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym, która w sposób odpowiedzialny wykorzystuje zasoby środowiska (green growth), a także rozwój oparty na wykorzystaniu rozwiązań cyfrowych (digital growth)” - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
Polska jest piątym pod względem wartości beneficjentem części grantowej funduszu. Do Polski trafi 23,9 mld euro. Więcej od nas dostanie Hiszpania (69,5 mld euro), Włochy (68,9 mld euro), Francja (39,4 mld euro) i Niemcy (25,6 mld euro). Do części grantowej dochodzi również część pożyczkowa, zwiększająca wartość KPO do ponad 34 mld euro.
KPO został podzielony na 5 obszarów: odporność i konkurencyjność gospodarki; zielona energia i zmniejszanie energochłonności; transformacja cyfrowa; efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia; zielona, inteligentna mobilność. O ile największa część środków z KPO zostanie przeznaczona na cele klimatyczne (ponad 42 proc.), dla biznesu najważniejszym obszarem jest „odporność i konkurencyjność gospodarki”.
KPO a gospodarka i biznes – jakie są cele?
Sformułowanie „odporność i konkurencyjność gospodarki” jest dość enigmatyczne. Jakie cele przewidziano w tym obszarze? Poprzez finansowanie w ramach KPO zakłada się: powstanie nowych miejsc pracy, a co z tym związane nowe inwestycje i wyższe zarobki oraz pomoc rodzicom na rynku pracy (więcej żłobków i klubów dziecięcych). Konieczna będzie likwidacja barier prawnych i ułatwienia dla firm, a także innowacje i nowoczesne technologie.
Znając poszczególne cele obszaru, jak duże środki zostaną przekazane na ich realizację i jakie mogą być przykładowe działania? Z danych MFiPR wynika, że w ramach obszaru „odporność i konkurencyjność gospodarki” przewiduje się:
- przeznaczenie 2,2 mld złotych na wzmocnienie współpracy między sektorem nauki oraz przemysłem – co ma rozniecić innowacyjność polskiej gospodarki;
- 2 mld złotych mają zostać wykorzystane na przyspieszenie robotyzacji, cyfryzacji i innowacji;
- niewiele mniej, bo 1,8 mld złotych ma zostać zainwestowane w kadry dla nowoczesnej gospodarki. Rozumie się przez to poprawę dopasowania umiejętności i kwalifikacji do wymogów rynku pracy w związku ze wdrażaniem nowych technologii w gospodarce oraz zieloną i cyfrową transformacją. Ze środków tych mają skorzystać nie tylko pracownicy firm, ale również inne grupy takie jak, studenci, uczniowie, administracja czy też organizacje pozarządowe;
- 700 mln złotych zarezerwowano na stworzenie dogodnych warunków dla rozwoju „Gospodarki Obiegu Zamkniętego”;
- 200 milionów ma posłużyć uelastycznieniu form zatrudnienia, w tym wprowadzeniu pracy zdalnej w sektorze mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach jak i w sektorze NGO tj. organizacji pozarządowych.
Sukces KPO – po czym będzie można go poznać?
Wśród efektów dla obszaru „Odporność i konkurencyjność gospodarki” MFiPR zadeklarowało m.in.:
- zmodernizowanie działalności biznesowej przez 5 000 firm z dziedziny kultury, turystyki i gastronomii;
- nowoczesne wyposażenie dla 800 małych i średnich przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego i rybackiego;
- przeszkolenie 24 000 osób przez 120 nowych branżowych centrów umiejętności;
- doradztwo w zakresie digitalizacji oraz pieniądze na oprogramowanie dla 3 000 firm.
To jednak nie wszystko. Nowe inwestycje potrzebują odpowiedniej infrastruktury, dlatego też mają powstać 4 200 ha nowych uzbrojonych terenów pod inwestycje. By młodzi rodzice mogli spokojnie i pełnoetatowo prowadzić aktywność zawodową, konieczne jest zapewnienie opieki nad dzieckiem. Dlatego też ma powstać 47 500 miejsc opieki dla dzieci do lat 3. powstanie w żłobkach i klubach dziecięcych.
W ramach KPO pojawia się także wątek żywności, jej magazynowania i dystrybucji. Planuje się, że dzięki unijnym środkom powstaną 72 centra dystrybucji i magazynowania oraz rynki hurtowe (w tym spółdzielnie), które skrócą łańcuch dostaw żywności. Ponadto zakłada się, że 50 organizacji charytatywnych w sektorze spożywczym zbuduje/zaadaptuje budynki do przechowywania, przygotowania i dystrybucji żywności, kupi też środki transportu.
Kto będzie beneficjentem KPO?
Grono beneficjentów wsparcia w ramach KPO jest bardzo szerokie. Będą to szeroko pojęci mieszkańcy kraju, samorządy i urbaniści z racji na środki przeznaczone na planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Na robotyzacji skorzystają duże firmy i ich pracownicy. Przedsiębiorcy, naukowcy, społeczeństwo skorzystają na wzmocnieniu współpracy między sektorem nauki oraz przemysłem.
Organizacje i stowarzyszenia pracodawców, ośrodki badawczo-rozwojowe, administracja rządowa i samorządowa, uczniowie, studenci, szkoły i uczelnie skorzystają zaś ze środków przeznaczonych na rozwój kadry dla nowoczesnej gospodarki. Młodzi rodzice i dzieci do 3 r. ż. skorzystają zaś z miejsc w żłobkach.
Z unijnych środków skorzysta, więc praktycznie każdy. Trzeba teraz zakasać rękawy i działać.
