Nie wszystkie testamenty zostają odnalezione. Bywa, że testament zostaje ujawniony po wielu latach od śmierci spadkodawcy, a nawet po latach od stwierdzenia nabycia spadku. Może to bardzo skomplikować rozliczenia pomiędzy spadkobiercami. Oto co warto na ten temat wiedzieć.
Warto uczynić wszystko, co możliwe, by testament odszukać. Spadkodawca powinien zaś zadbać o to, by testament został po jego śmierci odnaleziony. Inaczej jego ostatnia wola może nie zostać spełniona.
Na stopień trudności w odnalezieniu testamentu, co oczywiste, największy wpływ ma miejsce jego przechowywania. Najbezpieczniejsze są testamenty przechowywane u notariusza.
Jakie testamenty mogą być przechowywane przez notariusza?
Notariusz nie tylko przechowuje testamenty sporządzone w formie aktu notarialnego. Można u niego zdeponować także testament sporządzony własnoręcznie w domu, a także testament urzędowy (sporządzony wobec wójta gminy, sekretarza lub kierownika urzędu stanu cywilnego). Paradoksalnie zdeponowanie testamentu jest trochę droższe niż jego sporządzenie w formie aktu notarialnego.
Przeczytaj także
Jak długo notariusz przechowuje testament?
Testament, który został sporządzony lub zdeponowany przez notariusza, jest przechowywany w kancelarii notarialnej przez 10 lat od jego sporządzenia lub przyjęcia. Po tych 10 latach jest przekazywany do archiwum ksiąg wieczystych. Ma to miejsce wcześniej, jeśli notariusz zaprzestanie prowadzenia kancelarii notarialnej.
Bezpieczny kredyt 2% - najważniejsze fakty
Na czym polega? Kto może skorzystać? Ile kredytu można dostać? Co z wkładem własnym? Czy dopłaty można stracić? Pobierz e-book bezpłatnie lub kup za 10 zł.
Masz pytanie? Napisz na marketing@bankier.pl
Jak uzyskać testament przechowywany przez notariusza?
Jeśli jesteśmy wskazani w testamencie i wiemy, że testament został sporządzony u konkretnego notariusza, to wystarczy się do niego udać po śmierci bliskiego. Notariusz wyda wypis testamentu osobom, których dotyczą postanowienia dokumentu, czyli spadkobiercy testamentowemu i zapisobiercy, a także wykonawcy testamentu i kuratorowi spadku.
Jeśli zaś testament nie został sporządzony, a jedynie zdeponowany u notariusza, to może zostać wydany jedynie osobie wskazanej przy złożeniu lub jej następcy prawnemu.
Jeśli nie należymy do tej grupy, to taki wypis na nasz wniosek może uzyskać sąd. Jeśli mamy w tym interes (np. jesteśmy spadkobiercą ustawowym albo wierzycielem) możemy złożyć wniosek o otwarcie i ogłoszenie testamentu oraz stwierdzenie nabycia spadku wskazując kancelarię notarialną, w której przechowywany jest testament.
Przeczytaj także
Jeśli minęło już 10 lat od prawdopodobnego sporządzenia testamentu, możemy spróbować zwrócić się do archiwum ksiąg wieczystych właściwego dla kancelarii notarialnej, do której mógł udać się nasz spadkodawca.
Problem pojawia się, jeśli nie wiemy, czy i w której kancelarii notarialnej spadkodawca mógł sporządzić lub zdeponować testament. Możemy przejść się po najbliższych i prawdopodobnych kancelariach, ale nie daje to gwarancji trafienia do właściwej kancelarii.
Rozwiązaniem jest wówczas uzyskanie informacji z Notarialnego Rejestru Testamentów (NORT).
Czym jest Notarialny Rejestr Testamentów (NORT)
Notarialny Rejestr Testamentów istnieje już od października 2011 roku i bardzo ułatwia odnalezienie testamentu. Od wprowadzenia NORT, jeśli testament został sporządzony u notariusza, najprawdopodobniej informacja o nim w tym rejestrze została umieszczona. Co prawda wpis do rejestru jest dobrowolny i dokonywany wyłącznie na wniosek testatora, jednak jest to wpis bezpłatny. Dlatego, w praktyce, zdecydowana większość testatorów sporządzających testament notarialny decyduje się na ujawnienie tego dokumentu w Rejestrze.
W Notarialnym Rejestrze Testamentów ujawnione mogą być nie tylko testamenty sporządzony w formie aktu notarialnego. W NORT ujawnione mogą być także testamenty przyjęte przez notariusza do depozytu, a zatem także testament własnoręczny czy urzędowy testament.
Jak uzyskać informacje z Notarialnego Rejestru Testamentów?
Dane z Notarialnego Rejestru Testamentów może uzyskać tylko notariusz. Nawet jeśli takie dane potrzebuje sąd, to wnioskuje on do notariusza o weryfikację zapisów. Sam nic sprawdzić w NORT nie może.
Aby uzyskać informację, czy zmarły sporządził testament, wystarczy udać się do dowolnego notariusza z aktem zgonu. Nie musimy być spadkobiercą, by dowiedzieć się, czy dana osoba sporządziła testament i gdzie on jest przechowany. Wystarczy, że dysponujemy aktem zgonu.
Jakie dane znajdują się w Notarialnym Rejestrze Testamentów?
Z Notarialnego Rejestru Testamentów nie dowiemy, jaką treść ma testament ani kto w nim został powołany do spadku. Zawiera on jedynie dane, kto testament sporządził i wniósł o jego rejestrację oraz, do jakiej kancelarii notarialnej należy się udać.
Jak uzyskać dane o testamentach sporządzonych za granicą?
Działający w naszym kraju Notarialny Rejestr Testamentów jest elementem Stowarzyszenia Sieci Rejestrów Testamentów (ARERT). W jego ramach współpracują notariusze z:
- Austrii,
- Belgii,
- Bułgarii,
- Francji,
- Grecji,
- Holandii,
- Luksemburga,
- Łotwy,
- Niemiec,
- Polski,
- Rumunii,
- Słowacji
- Węgier.
Za pośrednictwem notariusza w Polsce możemy skierować zapytania dotyczące testamentów sporządzonych w wyżej wymienionych krajach, co bardzo ułatwia poszukiwanie ważnego dokumentu, jakim jest testament.
Czy sąd zawsze wie o sporządzonych testamentach?
Sąd nie ma szklanej kuli i jeśli nie został złożony wniosek o otwarcie i ogłoszenie testamentu i spadkodawcy nie poinformują sądu, że testament istnieje, to może dojść do dziedziczenia ustawowego. Dlatego tak ważne jest zapewnienie spadkowe składane na sprawie spadkowej.
Sąd nie ma bezpośredniego dostępu do Notarialnego Rejestru Testamentów.
Czy można odtworzyć zagubiony lub zniszczony testament?
Odtworzenie zniszczonego testamentu w praktyce dotyczy testamentów własnoręcznych, sporządzonych w domu. Jeśli testament został sporządzony u notariusza, to testator dostaje jego wypis – oryginał będzie nadal przechowywany w kancelarii. Oczywiście w teorii może dojść np. do pożaru. Jednak notariusze zabezpieczają dokumenty w szafach ognioodpornych, stąd takie ryzyko jest naprawdę minimalne.
W toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku może dojść do ustalenia treści testamentu własnoręcznego. Fakt sporządzenia testamentu, ważność oraz treść rozporządzeń musi zostać udowodniona ponad wszelką wątpliwość. Wykazywać fakt sporządzenia testamentu i jego treść można wszelkimi możliwymi środkami dowodowymi. Odtworzony w toku postępowania spadkowego testament ma jednak taką samą moc prawną, co oryginał własnoręcznego testamentu.
Adwokat Marta Rozwadowska Kucka, www.rozwadowska-kucka.pl
![Szafrański: U mnie największą pozycją w portfelu jest Amazon [WALLSTREET27]](https://galeria.bankier.pl/p/f/2/393c52300fc051-150-89-60-390-3940-2363.jpg)
