Pracujesz na umowach zlecenie i zastanawiasz się, od której opłacać składki ZUS? A może od wszystkich umów? Na jaki zasiłek chorobowy lub macierzyński możesz liczyć pracując na umowie zlecenie? Bankier.pl opowiada na pytania czytelników.
Czytelniczka Bankier.pl zwróciła się do nas z takim pytaniem: "Jestem w ciąży i od stycznia mam dwie umowy zlecenia u tego samego pracodawcy. Od jednej odprowadzam składkę chorobową. Czy muszę odprowadzać składkę chorobową od dwóch umów, żeby dostać większy zasiłek macierzyński? Czy jak wezmę trzecią umowę u innego pracodawcy, to też muszę od niej odprowadzić składkę chorobową, żeby ta umowa liczyła się do zasiłku?”
Odpowiedź eksperta:
Odpowiadając na Pani pytanie zakładam, że pomimo użycia w pytaniu słowa „pracodawca” jedynym tytułem do ubezpieczenia społecznego pozostaje umowa zlecenie.
ReklamaPrzepisy nie przewidują możliwości odprowadzenia dobrowolnej składki chorobowej od więcej niż jednej umowy zlecenia. Oznacza to, że zleceniobiorca nie ma możliwości „kumulowania” składek chorobowych w celu zwiększenia wysokości świadczeń poprzez odprowadzanie składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe od kilku umów zleceń.
Zasada pierwszego zlecenia dla składek ZUS
W związku z zatrudnieniem na podstawie kilku umów zleceń zastosowanie znajdzie w tym przypadku tzw. zasada pierwszeństwa, zgodnie z którą zlecenie, które rozpoczęto wykonywać najwcześniej, stanowi tytuł do objęcia zleceniobiorcy obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
W konsekwencji zleceniobiorcy, którzy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu mają prawo dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego zgodnie z art. 11 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego dotyczy jednej umowy zlecenia, stąd tylko jedna może być podstawą do dobrowolnego zgłoszenia się zleceniobiorcy do ubezpieczenia chorobowego, a w konsekwencji podstawą do wypłaty świadczeń przewidzianych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Ponieważ kolejne umowy zlecenia nie podlegają temu obowiązkowi, zleceniobiorca nie ma możliwości zgłoszenia się na ich podstawie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Sposobem na uzyskanie wyższych świadczeń w Pani przypadku pozostaje zatem zmiana umowy zlecenia podlegającej obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym na taką umowę, z której otrzymuje Pani najwyższe wynagrodzenie. Wyższa wysokość wynagrodzenia oznaczać bowiem będzie wyższe składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a w konsekwencji wyższe składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, co oznaczać będzie w przyszłości wyższe świadczenia. Prawo do zmiany tytułu przewiduje art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i dokonuje się poprzez zgłoszenie zmiany do płatnika składek – zleceniodawcy, który następnie zawiadamia o zmianie ZUS.
Zmiana przepisów w 2016 roku
Zwracam uwagę, że powyższe zasady w obecnym kształcie obowiązują jedynie do dnia 1 stycznia 2016 r. wtedy bowiem wejdzie w życie nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 23 października 2014 r. zgodnie z którą, osoba wykonująca umowę zlecenie, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu będzie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi np. z kilku umów zlecenia, będzie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z każdej z tych umów. Zasada będzie stosowana jedynie, jeśli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania tych umów będzie niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia.
Czy zmiana dotyczy tez studentów zatrudnionych na umowę zlecenie do 26 roku życia?
Zmiana wybranej umowy zlecenia nie dotyczy studentów do 26 roku życia zatrudnionych na podstawie umów zlecenia. Studenci do 26 roku życia nie są bowiem objęci obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenie. W konsekwencji, nie mogą złożyć wniosku o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, co oznacza brak zasiłku macierzyńskiego. Zatrudnienie studentów do 26 roku życia jedynie w ramach dwóch lub więcej umów zlecenia nie jest również podstawą do objęcia ich dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (Art. 6 ust. 4 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm.)
Jak będzie z umowami o dzieło?
Umowy o dzieło nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. W rezultacie wykonawcy dzieła nie mogą zostać objęci dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Osoby zatrudnione jedynie na podstawie umów o dzieło nie mogą zatem odprowadzać składki chorobowej a w przyszłości korzystać z zasiłków z tego tytułu. Zatrudnienie jedynie na podstawie dwóch lub więcej umów o dzieło nie jest też podstawą do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
Podstawa prawna
art. 6 ust. 1 pkt 4), art. 9 ust. 2, art. 11, art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. z dnia 13 października 1998 r. (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm.);
art. 4 ust. 1 pkt 2) ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z dnia 25 czerwca 1999 r. (Dz. U. Nr 60, poz. 636 ze zm.);
art. 1 ust. 3) lit. b) ustawy z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2014 poz. 1831).
Magdalena Sudoł,
aplikant adwokacki, Kancelaria Czublun
Trębicki
