Równo trzy lata temu na rynkach pojawiła się informacja, że Pfizer ma szczepionkę przeciwko COVID-19. Indeksy giełdowe na wieść, że pandemia może zostać szybko zakończona, rozpoczęły rajd, który trwał przez rok. Miliardy dolarów zarobione na szczepionkach to już wspomnienie, co pokazują ostanie wyniki kwartalne.
Trzy lata temu rynki zaczęły żyć informacją, o przełomie, jakiego dokonał Pfizer we współpracy z BioNtechem, którzy opracowali szczepionkę przeciwko wirusowi Covid-19, dzięki wykorzystaniu technologii mRNA. Wizja szybkiego zakończenia pandemii oraz uwolnienia społeczeństwa i gospodarek z lockdownów wywołała euforię na rynkach finansowych, relacjonowaną na Bankierze w artykule „Pfizer ma szczepionkę na Covid-19? Rynek chce w to wierzyć”.
Rozpoczęła się szalona hossa napędzana realizacją odłożonego w czasie popytu, odbudowy łańcuchów dostaw i wejścia gospodarek na wzrostowe tory, gdzie królował tani pieniądz i rozpędzająca się konsumpcja. Stopy procentowe były na zerowych poziomach, a ludzie zgromadzili olbrzymie oszczędności przez brak części wydatków i bezpośrednie transfery pieniężne od rządów. Nie byli tylko zaszczepieni.
Szczepionkowy zawrót głowy
Pfizer jeszcze w listopadzie 2020 r. ogłosił, że jego szczepionka ma 95% skuteczności. Już w grudniu po rekordowo szybkich badaniach, do awaryjnego użycia zatwierdziła ją Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA). Najpierw, jako pierwsze na świecie zrobiły to jednak władze Wlk. Brytanii, a później machina zatwierdzeń ruszyła w kolejnych krajach.
Szybko okazało się, że nie tylko Pfizer z BioNTechem ma gotową szczepionkę, bo swoje rozwiązania, także bazujące na technologii mRNA pokazały Moderna, AstraZeneca, czy Johnson & Johnson. I w tych przypadkach nie zwlekano z zatwierdzeniami, wobec czego można było negocjować kontrakty na dostawy „produktu”. Według niektórych występując w roli strony nawet silniejszej od państw.
Producenci szczepionek to firmy notowane na giełdach całego świata, w większości w USA, jako głównym rynku. Szybko dostrzeżono, że to może być dla nich historyczny moment. Takim się okazał, gdy zaczęto raportować wyniki finansowe, ujmując w nich miliardy dolarów zysków ze szczepionek. Ta od Pfizera i BioNtechu (łączne przychody) była najlepiej sprzedającym się farmaceutykiem w 2022 r. - pokazał na platfomie X Tomasz Smolarek, doradca inwestycyjny w jednym z TFI.
💉 LEKI Z NAJWIĘKSZĄ SPRZEDAŻĄ w 2022 i TRENDY 2023 💊
— Tomasz Smolarek - makro i technologie (@T_Smolarek) November 2, 2023
Po wyłączeniu leków związanych z COVID-19, największe przychody w 2022 przyniósł lek Humira od AbbVie, 21 mld USD. Lek ten, stosowany między innymi na reumatoidalne zapalenie stawów, jest w absolutnej czołówce sprzedaży już… pic.twitter.com/NeCXJXtTOt
Ceny szczepionek po sprzedaży pierwszych partii podnoszono nawet o 50 proc., by zarobić jak najwięcej na popycie generowanym przez krajowe programy szczepień, w których, jak się okazało, potrzebne było kilka dawek. Dzięki temu po raz pierwszy w 174-letniej historii Pfizer odnotował przychody w wysokości 100,3 miliarda dolarów za cały 2022 r. i jako jedyna firma farmaceutyczna przekroczył tę okrągłą sumę.
Sama szczepionka Comirnaty i opracowany lek przeciwwirusowy Paxlovid stosowane w walce z COVID-19 przyniosły firmie odpowiednio 37,8 mld i 18,9 mld dolarów przychodów w poprzednim roku. W sumie Pfizer zarobił na czysto wtedy 31,4 mld dolarów – najwięcej w historii.
Kursy w drodze na szczyt
Jako że giełda wyprzedza przyszłość, kursy takich spółek jak Pfizer, BioNtech, Moderna, AstraZeneca czy Novavax powędrowały na historyczne szczyty w 2021 r. Najwięcej od listopada 2020 r. do tego momentu wzrosły akcje Moderny, bo o ponad 600% (o 400% w tygodniowych cenach zamknięcia), z kolei o 350% podrożały BioNTechu, a o 260% Novawaksu, który ze swoją szczepionką przygotowaną w tradycyjnej technologii białkowej wszedł na rynek najpóźniej (czerwiec 2022 r.), przez co załapał się na samą końcówkę pełnowymiarowej pandemii.
W większości rekordowych kursów spółki już nie pobiły, dyskontując w kolejnych miesiącach zacieśnianie monetarne banków centralnych, ale przede wszystkim wygasającą pandemię. W 2023 r. kursy większości producentów zostały sprowadzone do poziomów sprzed ogłoszenia covidowej szczepionki, a czasem nawet niżej. Kursy spadały tak, jak ogłaszana w kolejnych miesiącach skuteczność szczepionek.
Pandemia wygasła, a wraz z nią kosmiczne zyski
W państwach zaczęły zalegać zamówione preparaty, a coraz więcej krajów zaczęło odmawiać płatności za podpisane kontrakty, domagając się ich renegocjacji, a najlepiej unieważnienia. Pandemia wygasała i nawet WHO było zmuszone powiedzieć to głośno. Widać było to także po producentach szczepionek.
Najmocniej spadki kursów odczuły takie firmy, których wpływy opierały się tylko lub w największym stopniu na covidowych prepartach - jak BioNtech, Moderna czy Novavax. Trwający obecnie sezon wyników pokazał jak duża zmiana nastąpiła w porównaniu z poprzednim rokiem.
Przychody Pfizera w III kwartale spadły o 42% rdr do 13,23 mld dolarów, i okres skończył się stratą w wysokości 2,38 mld dol. wobec zysku 8,6 mld dol. w roku ubiegłym. Po trzech kwartałach przychody spadły o 43%, zyski w tym czasie runęły o 79%.
Sprzedaż szczepionki Covid przyniosła tylko 1,31 miliarda dolarów w III kw., co oznacza spadek rdr o 70% (!). Przeciwwirusowy lek Paxlovid odnotował przychody w wysokości 202 mln dolarów, co oznacza spadek o 97% (!). Łącznie covidowe produkty przyniosły 1,51 mld dol. przychodów wobec 12 mld rok wcześniej.
Kwartalną stratę na poziomie 3,63 mld dol. odnotowała także Moderna, przy przychodach na poziomie 1,83 miliarda dolarów, niższych o 45,5% rdr. Sprzedaż szczepionek przeciwko Covid spadła o 44% w porównaniu z tym samym okresem rok temu, mimo że Moderna zdobyła jak dotąd 45% udziału w rynku w USA, w porównaniu z 36% udziałem w 2022 r. Po trzech kwartałach przychody spadły o 71%, a strata wyniosła 4,9 mld dol., wobec 6,9 mld dol. zysku rok wcześniej.
Wyniki w tym tygodniu pokazał BioNtech, gdzie sprzedaż spadła w III kwartale o 74% do 895 mln euro. Zysk netto spadł o 91% do 160,6 mln euro. Licząc od początku roku, przychody i zyski spadły odpowiednio o 82% i 93% rok do roku.
Wyniki 9 listopada poda Novavax, którego akcje przeceniono najwięcej, licząc od historycznego szczytu. Kurs Novawaksu w tym ujęciu spadł o 97%, dla Moderny przecena sięga już 84%, z kolei kurs BioNTechu spadł o 74%, a Pfizera o 48%.
Jedynie kurs AstraZeneki się wyróżnia i jest 32% wyżej niż przed listopadem 2020 r., a to dlatego, że sprzedaż spółki nie była tak uzależniona od szczepionki na covid. W pozostałych segmentach w tym roku (do I połowy) rosła w dwucyfrowym tempie. Osiem leków przyniosło w tym czasie przychody przekraczające 1 miliard dolarów. Zresztą to największy producent leków w Chinach, który wyniki za III kwartał także pokazuje 9 listopada.
Przejęcia, rozwój i "głód" na nowe leki
Dzięki pandemii prawie wszyscy producenci szczepionek wypchali swoje rachunki bankowe pieniędzmi, dzięki czemu łatwiej jest im przetrwać okres, gdy ze względu na poziom stóp procentowych trudniej o droższy kapitał.
Najwięksi wybrali się też na zakupu i dokonali szeregu akwizycji. Pfizer nabył cztery firmy: Arena, ReViral, Biohaven i Global Blood Therapeutics i po otrzymaniu zgód ma przejąć biotechnologiczną firmę Seagen zajmującą się onkologią za 43 miliardy dol.
W dodatku zarobione pieniądze posłużyły na rozwój nowych produktów farmaceutycznych. Sam Pfizer, chce wprowadzić na rynek w ciągu następnego półtora roku 19 nowych leków, z których większość została opracowana samodzielnie. Moderna wykorzystuje miliardy zarobione na pandemii do opracowania szerokiej gamy leków, metod leczenia i szczepionek na boreliozę, grypę, HIV, RSV, czy wirus Zika.
Zarówno Moderna, jak i Pfizer/BioNTech są gotowe wprowadzić na rynek jedną szczepionkę przeciwko Covid-19 i grypie w 2025 r., co jeszcze może przyczynić się do poprawy strumienia przychodów z covidowo-grypowych szczepionek.
Wydaję się, że najnowszym trendem, który pozwoli firmom farmaceutycznym na skokowe zwiększenie zysków, są preparaty na odchudzanie, o których w tym roku głośno przez lek Wegowy od Novo Nordisk (także producenta Ozepmicu), który skutecznie pomaga w utracie wagi ze zmniejszonym ryzykiem chorób serca i udarów.
Wyniki sprzedaży leków z grupy agonistów GLP-1 w trzecim kwartale.
— Tomasz Smolarek - makro i technologie (@T_Smolarek) November 2, 2023
Dziś raportował Novo Nordisk (#Ozempic #Wegovy) oraz Eli Lilly (#Mounjaro). Łączna sprzedaż leków analogów GLP-1 w obu spółkach wyniosła 9.3 mld USD w 3Q. Oznacza to wzrost o 64% r/r i 11% kw/kw.
Dane świat 👇 pic.twitter.com/1NqO9hFn4M
Jak wyliczył Tomasz Smolarek, światowa sprzedaż leków z grupy agonistów GLP-1 (hamują łaknienie poprzez osłabienie sygnałów głodu i wzmocnienie sygnałów sytości) w trzecim kwartale, zaraportowana przez dwie spółki będące liderami segmentu (Novo Nordisk oraz Eli Lilly) wzrosła o 64% rok do roku.
