Zaledwie dzień po decyzji Banku Rosji o gwałtownej podwyżce stóp procentowych w celu przerwania deprecjacji rubla pojawiły się informacje o możliwym powrocie kontroli kapitału, którą rok temu Kreml zastosował, by wesprzeć krajową walutę w obliczu kumulacji sankcji.
„W interesie rosyjskiej gospodarki jest posiadanie silnego rubla” – napisał w poniedziałkowym artykule dla agencji informacyjnej TASS, Maxim Oreshkin, doradca ekonomiczny Władimira Putina. Ten komentarz miał przesądzić o wtorkowym podniesieniu stóp procentowych przez Bank Rosji z 8,5 proc. do 12 proc. (w lipcu stopy podniesiono 100 pb.), co, póki co, wsparło rubla. Za dolara trzeba obecnie płacić ok. 93 rubli, o blisko 10 mniej niż jeszcze w poniedziałek.
Jednak silny rubel, to w obecnej sytuacji gospodarczej Rosji niezbyt optymalne rozwiązanie, biorąc pod uwagę ilość oraz rodzaj sankcji gospodarczych i finansowych nałożonych przez kraje Zachodu.
Jeszcze w czerwcu rosyjski wicepremier Andriej Biełousow mówił, że wartość rosyjskiej waluty na poziomie 80-90 rubli za dolara jest idealna dla budżetu kraju, importerów i eksporterów. Problem w tym, że w ostatnich dniach cena przebiła 100 rubli za dolara i nie widać było przesłanek, by osłabienie nie trwało.
Powrót do sztucznego popytu
Wkroczył Bank Rosji zganiony przez zausznika Putina, a w dodatku w środę agencje informacyjne, jak Bloomberg czy Reuters, zaczęły donosić, że na Kremlu trwają rozmowy na temat wprowadzenia kontroli kapitału, czyli m.in. zmuszenia eksporterów do wymiany do 80 proc. posiadanych obcych waluty na ruble, aby zwiększyć popyt na krajową walutę.
Rosja wprowadziła tego typu działania w I kwartale 2022 r., wkrótce po zachodnich sankcjach, gdy spadek wartości waluty sprawił, że za dolara trzeba było płacić nawet do 150 rubli. Rosyjskie władze nie tylko zmusiły eksporterów do przymusowej wymiany walut obcych, ale uniemożliwiły także mieszkańcom kraju wymianę rubli na dewizy, a nawet odcięły ich od wypłaty części prywatnych środków (powyżej 10 tys. USD) zgromadzonych na kontach walutowych czy zakazały transferu pieniędzy za granicę. Zagraniczni inwestorzy nie mieli możliwości sprzedaży rosyjskich papierów wartościowych i wyprowadzenia kapitału z kraju.
Przeczytaj także
Wyższe stopy mogą nie wystarczyć
Te rygorystyczne zasady Kreml zaczął łagodzić w maju zeszłego roku, kiedy rubel się umocnił i został „sztucznie” wykreowany na jedną z najmocniejszych walut świata. Teraz działania najpierw skupiły się na klasycznych metodach, jakimi są poziomy stóp procentowych, ale to może nie wystarczyć wg analityków.
„Wyższe stopy procentowe nie wystarczą do ustabilizowania rubla, nie mówiąc już o umocnieniu się w stosunku do innych głównych walut. Dzieje się tak dlatego, że negatywne czynniki stojące za słabnącą walutą są w dużej mierze poza kontrolą Centralnego Banku Rosji” – powiedziała portalowi CNBC Agathe Demarais, dyrektor ds. globalnych prognoz w Economist Intelligence Unit, komentując doniesienia o możliwym wprowadzeniu kontroli kapitału przez Rosję.
Dodała, że obwinianie banku centralnego stało się „łatwą taktyką” Kremla w sytuacji braku innych standardowych możliwości poprawy sytuacji. Wyższe stopy procentowe zaszkodziłyby głównie konsumentom i lokalnym firmom, tym samym osłabiając poparcie wojny przez rosyjskie społeczeństwo.
Dlatego analitycy przepytani przez CNBC zgadzają się, że opcja kontroli kapitału zostanie prawdopodobnie wprowadzona, bo nie spodziewają się dalszych agresywnych podwyżek stóp procentowych. Jednak skutkować to może jedynie przerwaniem deprecjacji rubla i jego stabilizacją w akceptowalnych przez Kreml poziomach. Ciężko określić czy kontrola przybierze tak drastyczną formę jak w ubiegłym roku.
„Za trzy miesiące za dolara nadal będzie trzeba płacić około 92 ruble, a za 12 miesięcy 95 rubli" - napisała Stephanie Kennedy, ekonomistka z ośrodka analitycznego Juliusa Baera.
Michał Kubicki
