Technologia identyfikacji radiowej RFID (od ang. Radio Frequency Identification) zyskuje obecnie coraz większą popularność. Pierwsze zastosowania RFID sięgają czasów II Wojny Światowej. W 1948 roku powstała praca Harrego Stockmana1, która zapoczątkowała koncepcję pasywnych systemów RFID. W latach 50-60-tych poprzedniego stulecia naukowcy w Stanach Zjednoczonych, Europie i Japonii prowadzili badania nad wykorzystywaniem fal radiowych do zdalnego identyfikowania przedmiotów. Pierwsze komercjalizacje technologii RFID dotyczyły systemów zabezpieczających przed kradzieżą. W 1972 r. T.A. Kriofsky oraz L.M. Kaplan opatentowali układ indukcyjny nadajnik-odbiornik (numer patentu US 3859624), a w 1973 r. M.W. Cardullo otrzymał patent (US 3713148) na pasywne etykiety RFID z pamięcią zapisywalną. W tym samym roku kalifornijski przedsiębiorca Ch. Walton otrzymał patent (US 3752960) na pasywne tagi używane do otwierania drzwi bez klucza. W latach 70 Departament Energetyki USA zlecił firmie Los Alamos National Laboratory opracowanie systemu śledzenia materiałów jądrowych. System ten został skomercjalizowany w połowie lat 80-tych w systemach płatności drogowych. Rozwiązania te stały się powszechnie stosowane w płatnościach za przejazdy drogami, mostami, tunelami na całym świecie. Na początku lat 90-tych IBM opracował system RFID pracujący w ultra wysokiej częstotliwości UHF.
Lata 90-te XX w. to okres, w którym RFID stało się częścią codziennego życia i działalności gospodarczej. Od tego czasu na świecie powstało już tysiące firm pracujących nad rozwojem i zastosowaniami technologii RFID. Wśród znanych firm globalnych, które rozpoczęły wdrażanie technologii RFID do elektronicznego znakowania produktów, można zaliczyć: Wal-Mart, Target, Albertsons, Metro, Tesco, Max&Spencer, Procter&Gamble, Gilette2. Technologia RFID zastąpi w nieodległej przyszłości system kodów paskowych służący do znakowania towarów, co podniesie wydajność transportu, magazynowania oraz procesu sprzedaży towarów. Przykładem udanego wdrożenia takiego systemu jest amerykańska sieć handlowa Wal-Mart. Obecnie RFID znajduje coraz szersze zastosowania w logistyce, transporcie publicznym, systemach zabezpieczeń, a także na rynku płatności elektronicznych.
2. Charakterystyka technologii RFID
Podstawą systemu RFID jest tzw. tag (znacznik), składający się z mikroprocesora wyposażonego w pamięć i oprogramowanie oraz anteny pełniącej rolę transmitera. Tagi pełnią w systemie role nośnika informacji. Każdy tag może być wyposażony w unikalny identyfikator, dzięki któremu jest rozpoznawany przez system. Parametry techniczne znaczników, w tym pamięć mikroprocesora, są bardzo zróżnicowane w zależności od potrzeb i działają one w szerokim zakresie częstotliwości radiowej3. Również rozmiary tagów mogą się znacząco różnić, a najmniejsze tagi zostały obecnie zminiaturyzowane do rozmiarów 0,05 x 0,05 mm. Aktywne tagi posiadają własne źródło zasilania (baterię) dzięki czemu mogą inicjować wymianę danych z innym tagami – aktywnymi lub pasywnymi. Z kolei tagi pasywne aby rozpocząć działanie muszą najpierw zostać „pobudzone” falami radiowymi wysyłanymi przez czytnik lub aktywny tag RFID (por. Rysunek 1).
Rysunek 1. Budowa systemu RFID
Źródło: Piotr Niemojewski4, Wprowadzenie do technologii RFID, Konferencja „Płatności bezstykowe – dziś i jutro”, Medien Service, Warszawa, 18 maja 2007.
Poszczególne częstotliwości radiowe stosowane w technologii RFID posiadają odmienną charakterystykę, co wiążą się z zaletami oraz pewnymi ograniczeniami technicznymi, determinującymi możliwości zastosowania tagów. Do celów obsługi płatności powszechnie wykorzystywana jest częstotliwość 13,56 MHz, która pozwala na użycie tagów pasywnych o dość dużej szybkości zapisu/odczytu i jest mało wrażliwa na obecność metalu i wody.
Należy zauważyć, że na technologii RFID bazuje stosowana w telefonii komórkowej technologia NFC (od ang. Near Field Communication). Podstawowa różnica między bezstykowymi kartami płatniczymi a technologią NFC stosowaną w telefonach komórkowych polega na zastosowanych chipach RFID. Karty bezstykowe (zbliżeniowe) korzystają głównie z pasywnych tagów RFID, natomiast technologia NFC z tagów aktywnych. Przykładowo telefon komórkowy, który korzysta z technologii NFC może działać podobnie, jak bezstykowa karta płatnicza, jak również może „pobudzić” tag pasywny umieszczony na plakacie reklamowym lub w czasopiśmie i odczytać dane umieszczone na tym tagu5.
Rysunek 2. Plakat RFID
Źródło: Film zamieszczony na portalu YouTube, http://www.youtube.com/watch?v=Ng0ZYdWjs1E
3. Podsumowanie
Ze względu na swoje wyjątkowe możliwości, niskie koszty masowo produkowanych tagów oraz szerokie zastosowania technologia RFID szybko zdobywa na świecie kolejne rynki. Unikalną cechą rozwiązań płatniczych bazujących na technologii radiowej RFID jest niezwykła szybkość realizacji transakcji, dzięki czemu możliwa okazała się ekonomicznie efektywna obsługa transakcji niskokwotowych i zastępowanie w tym obszarze gotówki (szerzej w artykule nt. płatności bezstykowych https://www.bankier.pl/wiadomosc/Kierunki-rozwoju-platnosci-elektronicznych-II-Platnosci-bezstykowe-pierwszy-prawdziwy-konkurent-dla-gotowki-1937241.html). Zatem w najbliższych latach możemy oczekiwać jej dalszego dynamicznego rozwoju w wielu branżach, także na rynku polskim.
1Stockman H., Communication by Means of Reflected Power, Proceedings of the IRE, pp 1196–1204, October, 1948.
2The History of RFID Technology, RFID Journal, http://www.rfidjournal.com
3Instytut Logistyki i Magazynowania, GS1 Polska, http://www.gs1pl.org
4Firma Aplikacje.Biz zajmuje się konsultingiem i wdrożeniami związanymi z technologią RFID, http://www.aplikacje.biz
5Cheney J.S., An Examination of Mobile Banking and Mobile Payments: Building Adoption as Experience Goods?, Federal Reserve Bank of Philadelphia, Working Paper No. 215, 2008.
Źródło:
