Nie każdy musi się zadowolić 26 dniami urlopu wypoczynkowego w trakcie roku. Niektórzy mają prawo do nawet 38 dni wolnego. W wybranych sektorach publicznych i służbach specjalnych obowiązują odrębne zasady. Zobacz, komu i na jakich warunkach przysługuje dłuższy wypoczynek.
Standardowy urlop wypoczynkowy w Polsce wynosi 20 lub 26 dni rocznie, w zależności od stażu pracy. Jednak niektóre grupy zawodowe z racji pełnionych funkcji, trudnych warunków pracy lub szczególnych przepisów mogą korzystać z większej liczby płatnych dni wolnych. W skrajnych przypadkach liczba ta sięga nawet 38 dni rocznie.
Przeczytaj także
Zgodnie z Kodeksem pracy, osoba zatrudniona na umowę o pracę ma prawo do 20 dni urlopu (przy stażu pracy poniżej 10 lat) lub 26 dni (powyżej 10 lat). To jednak nie dotyczy wszystkich. W Polsce istnieje szereg wyjątków, które pozwalają pracownikom skorzystać z większej liczby wolnych dni.
Urlop wypoczynkowy górników
Niektórym górnikom przysługuje wydłużony urlop, jednak nie na podstawie ogólnych przepisów, lecz układów zbiorowych pracy i porozumień zawieranych pomiędzy kierownictwem kopalń a związkami zawodowymi. W praktyce urlopy wypoczynkowe w tej grupie mogą sięgać 30 lub więcej dni, w zależności od ustaleń w spółkach.
Przykładowo, od 2022 roku wszystkim pracownikom kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW), którzy w umowie o pracę posiadają zapis „zatrudnieni pod ziemią (p.z.)”, po latach pracy pod ziemią przysługuje dodatkowo urlop wypoczynkowy w wymiarze 5 dni kalendarzowych, płatnych jak za 5 dni, a po 10 latach - w wymiarze 8 dni kalendarzowych, płatnych jak za 8 dni.
Urlop wypoczynkowy nauczycieli
Inną z grup objętych szczególnymi przepisami urlopowymi są nauczyciele. Osoby zatrudnione w szkołach z feriami zimowymi i wakacjami korzystają z urlopu wypoczynkowego w tych właśnie okresach, bez wskazania konkretnej liczby dni. Natomiast nauczyciele pracujący w placówkach, w których nie przewidziano ferii (np. szkołach policealnych czy branżowych) otrzymują 35 dni urlopu wypoczynkowego rocznie.
Z kolei nauczyciele akademiccy oraz pracownicy naukowi Polskiej Akademii Nauk mają prawo do 36 dni roboczych urlopu wypoczynkowego w skali roku.
Urlop wypoczynkowy pracowników socjalnych
Pracownicy socjalni mogą liczyć na dodatkowe dni wolne, jeżeli spełnią określone kryteria. Ustawa o pomocy społecznej przewiduje dla nich 10 dodatkowych dni urlopu co 2 lata, pod warunkiem że pracownik przepracował co najmniej 5 lat w zawodzie.
Pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w ośrodku pomocy społecznej, centrum usług społecznych, o którym mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie, do którego obowiązków należy praca socjalna lub przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych, jeżeli przepracował nieprzerwanie i faktycznie co najmniej 3 lata, przysługuje raz na 2 lata dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych" - czytamy w ustawie.
W prkatyce oznacza to, że łącznie, w zależności od sytuacji i stażu, pracownicy socjalni mogą otrzymać nawet do 36 dni urlopu rocznie.
Dłuższy urlop w służbie celno-skarbowej
Urzędnicy służby cywilnej mogą liczyć na dodatkowy urlop wypoczynkowy, który rośnie wraz ze stażem pracy. Zgodnie z przepisami, po 5 latach zatrudnienia w służbie cywilnej przysługuje 1 dodatkowy dzień urlopu rocznie, a następnie urlop ten zwiększa się o 1 dzień za każdy kolejny rok pracy, aż do osiągnięcia maksymalnie 12 dodatkowych dni. Co istotne, do stażu uprawniającego do tego urlopu wliczany jest również okres zatrudnienia w administracji publicznej poza służbą cywilną.
W praktyce oznacza to, że długoletni pracownicy administracji mogą liczyć na znacząco wydłużony urlop, zbliżony do tego, jaki przysługuje przedstawicielom służb mundurowych czy wymiaru sprawiedliwości.
Dodatkowe wolne dla pracowników wymiaru sprawiedliwości
Prokuratorom oraz sędziom przysługuje corocznie dodatkowy urlop wypoczynkowy w zależności od stażu pracy w zawodzie. Zgodnie z przepisami po 10 latach pracy prokurator otrzymuje 6 dodatkowych dni roboczych urlopu, natomiast po przepracowanych 15 latach - 12 dodatkowych dni wolnych. Urlop ten przysługuje niezależnie od podstawowego wymiaru urlopu wypoczynkowego określonego w Kodeksie pracy.
Urlop w służbach mundurowych
Pracownicy służb mundurowych, takich jak policja, mogą liczyć na zwiększony wymiar urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami liczba dodatkowych dni wolnych uzależniona jest od następujących parametrów:
- stażu służby (im dłuższy, tym więcej dni wolnych),
- służby w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych,
- decyzji ministra właściwego (np. MSWiA) w uzasadnionych przypadkach.
Przykładowo w niektórych sytuacjach policjanci mogą otrzymać do 13 dodatkowych dni urlopu rocznie.
Urlop wypoczynkowy żołnierzy zawodowych
Podobnie jak mundurowi również żołnierze zawodowi mogą liczyć na wydłużony urlop wypoczynkowy, którego wymiar uzależniony jest od kilku kluczowych czynników: warunków służby, rodzaju pełnionej funkcji oraz długości stażu.
Przede wszystkim, warunki, w jakich żołnierz wykonuje swoje obowiązki, mają bezpośredni wpływ na liczbę dodatkowych dni wolnych. Za służbę w warunkach uznanych za szkodliwe, szczególnie uciążliwe lub niebezpieczne, przysługuje dodatek urlopowy w wysokości 5, 7, 10 lub nawet 15 dni rocznie.
Znaczenie ma również zajmowane stanowisko. Żołnierze pełniący funkcje naukowe, naukowo-dydaktyczne, dydaktyczne lub badawczo-techniczne mogą otrzymać dodatkowe 12 dni urlopu wypoczynkowego.
Oprac. DF
