Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych - poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta RP. Nowela pozwoli takim wspólnotom - w przypadku wydania przez organ administracji publicznej wadliwej decyzji - ubiegać się o odszkodowanie.
Wspólnoty gruntowe są reliktem stosunków własnościowych powstałych w XIX wieku na terenach byłych zaborów rosyjskiego i austriackiego w wyniku likwidacji pańszczyzny. Są one gruntami wspólnymi dla danej wsi, w których poszczególni rolnicy mają udziały zależne od powierzchni posiadanych gospodarstw.
Nowelizacja przewiduje zmianę ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych z 1963 r. Pozwoli, by w przypadku wydania przez organ administracji publicznej wadliwej decyzji, dotyczącej wspólnot gruntowych, można było ubiegać się o odszkodowanie.
W trakcie prac nad ustawą wiceminister rolnictwa Jacek Czerniak tłumaczył, że odszkodowanie nie będzie przyznawane z automatu, a to, że ono przysługuje trzeba będzie udowodnić w sądzie. Odszkodowanie ma być wypłacane z budżetu państwa.
Według danych ministerstwa rolnictwa (na 1 stycznia 2024 r.) ok. 6,5 tys. wspólnot gruntowych obejmowało ponad 82 tys. ha. W posiadaniu wspólnot są głównie grunty leśne (60 proc.), pozostałe to grunty rolne; na ich terenie znajduje się ok. 2,5 tys. budynków, w tym 14 proc. - to domy mieszkalne. Wspólnoty położone są na terenie 10 województw.
Zgodnie z szacunkami sumaryczna kwota odszkodowania rozłożona na wiele lat może wynosić 1,5-2 mld zł.
Na podstawie obecnych przepisów ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, po upływie 5 lat od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, nie można stwierdzić jej nieważności, ani nawet stwierdzić, że została ona wydana z naruszeniem prawa. Nie jest możliwe więc dochodzenie odpowiedzialności organów władzy publicznej za szkody wyrządzone ostateczną decyzją administracyjną. Chodzi o decyzje: o ustaleniu, które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową, o ustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu obszarów gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie. (PAP)
pif/ mmu/
