Choć nowa odsłona "Czystego powietrza" funkcjonuje już parę miesięcy, to wciąż nie brakuje głosów od osób, które mają problemy z wykonawcami i rozliczeniem dotacji. Operator programu, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, opublikował właśnie poradnik dla beneficjentów oszukanych przez nieuczciwe firmy.
Osoby, które skorzystały z programu „Czyste powietrze”, często skarżą się na nieprawidłowości ze strony wykonawców, którzy nie dopełnili warunków umowy albo wykonali prace niedokładnie i nieprawidłowo. W przypadku uzyskania zaliczki z NFOŚiGW i późniejszej kontroli beneficjenci muszą nawet liczyć się z koniecznością zwrotu środków pomimo tego, że to firma budowlano-wykończeniowa odpowiadała za stan prowadzonych robót. Fundusz przypomina poszkodowanym przez nieuczciwych wykonawców, że mogą, a nawet powinni walczyć o swoje prawa.
Od umowy można odstąpić
W przypadku umowy zawieranej na odległość lub poza lokalem firmy konsument ma prawo do bezkosztowego odstąpienia od niej w ciągu 14 dni. Jeśli dokumenty podpisaliśmy w domu w czasie nieplanowanej wizyty, na rezygnację mamy 30 dni, z kolei jeśli przedsiębiorca nie poinformował nas o prawie odstąpienia od umowy, na skorzystanie z tego prawa jest aż 12 miesięcy. NFOŚiGW radzi, aby nie zgadzać się na rozpoczęcie prac przed upływem tych terminów, inaczej wycofanie się z umowy może być utrudnione.
Warto pamiętać, że firma budowlana odpowiada za niewykonane i nieprawidłowo wykonane prace, dlatego jako konsumenci możemy powoływać się na uprawnienia z tytułu gwarancji i rękojmi. W razie uchybień beneficjenci programu mają prawo do naprawy szkody, obniżenia ceny lub zwrotu pieniędzy.
Fuszerki, zawyżanie kosztów i brak kontaktu to sygnały alarmowe
W poradniku Fundusz wymienia 5 grup problemów po stronie wykonawców, na które warto reagować:
- • Fuszerka zamiast fachowej pomocy – montaż wykonany wbrew standardom Czystego Powietrza (np. brak podłączenia nowego źródła ciepła) albo brak zamówionych urządzeń;
- • Ukryte koszty i finansowe pułapki – zawyżone ceny materiałów, źródeł ciepła i usług albo wpisywanie do dokumentów fikcyjnych prac; pobieranie zaliczki i brak kontaktu z klientem;
- • Fałszywe dokumenty – podrobione faktury, sfałszowane oświadczenia i podpisy beneficjentów;
- • Celowe wprowadzanie w błąd – brak specyfikacji technicznej i dokumentacji instalowanych urządzeń, a także protokołów odbioru prac;
- • Znikanie bez śladu – brak kontaktu po stronie wykonawcy, brak poprawek.
Warto działać od razu
Jeśli korzystamy z programu "Czyste powietrze", powinniśmy zadbać o kompletną dokumentację, taką jak umowy, faktury, potwierdzenia przelewów, korespondencja z firmą budowlano-montażową, zdjęcia „przed” i „po” itd. Jeśli zauważymy jakiekolwiek uchybienia i nieprawidłowości w prowadzonych pracach, powinniśmy na bieżąco wyjaśniać je z wykonawcą, zachowując kopie wiadomości. Nierzetelna firmę można także zgłosić policji / prokuraturze, jeśli dochodziło do fałszerstwa, lub UOKiK-owi – w przypadku wprowadzania w błąd co do stanu robót, wywierania presji na zawarcie umowy itd. Nieprawidłowości można także sygnalizować mailowo pod adresem nieprawidlowosci@nfosigw.gov.pl lub w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Przed podpisaniem umowy i opłaceniem faktur warto także porównywać oferty tych samych urządzeń, materiałów i usług. Zdarzały się przypadki, w których wykonawcy zawyżali koszty prac (co zresztą wykazały kontrole NFOŚiGW i resortu klimatu), dlatego należy zwracać uwagę na ceny materiałów i samej robocizny.
NFOŚiGW wskazuje, że ofiary nierzetelnych wykonawców mogą liczyć na różne formy nieodpłatnej pomocy prawnej. Należą do nich punkty prowadzone przez prawników lub organizacje pozarządowe, Rzecznicy Konsumentów działający w starostwach i urzędach miast, Inspekcja Handlowa i organizacje konsumenckie. Jeśli sprawy nie da się rozwiązać polubownie, można przemyśleć drogę sądową: wysłanie wezwania do zapłaty, dochodzenie swoich praw w sądzie cywilnym albo wykorzystanie mediacji bądź arbitrażu.
Fundusz zapowiada wsparcie dla oszukanych
Czyste Powietrze na nowych zasadach wystartowało z początkiem kwietnia, nie milkną jednak echa nieprawidłowości, jakie pojawiły się we wcześniej prowadzonych inwestycjach. Beneficjenci oszukani przez nieuczciwych wykonawców są czasem wzywani przez wojewódzkie oddziały NFOŚiGW do zwrotu dotacji wraz z odsetkami, choć nadużycia nie nastąpiły z ich winy. Szefowa Funduszu, Dorota Zawadzka-Stępniak, poinformowała ostatnio, że międzyresortowy zespół prowadzi obecnie działania w celu zawieszenia windykacji środków od uczestników programu ze względu na możliwość popełnienia przestępstwa przez wykonawców. Przedstawiciele NFOŚiGW zapowiedzieli przygotowanie listy rozwiązań dla beneficjentów, zachęcając poszkodowanych, aby zgłaszali nadużycia do prokuratury.
