Z powodu reakcji na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne Polacy przebywali na zwolnieniach lekarskich przez łącznie niemal 10 mln dni w porównaniu do 6,5 mln w 2019 roku, wynika z danych udostępnionych dla Bankier.pl przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Pandemia odcisnęła piętno na zdrowiu psychicznym pracowników.
Niemal 1,5 mln zaświadczeń lekarskich wydano w 2020 roku z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Szczególnie dotkliwy był czwarty miesiąc roku, czyli początek pandemii, kiedy to wydano ponad 164 tys. pism o czasowej niezdolności do pracy.
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania stanowiły w 2019 roku 5,8 proc. wszystkich zaświadczeń lekarskich z tytułu choroby własnej osób ubezpieczonych w ZUS. Liczba zwolnień wyniosła natomiast 1,2 mln, a liczba dni absencji chorobowej – 20,2 mln. W 2020 roku natomiast wydano niemal 1,5 mln zaświadczeń, a ogółem na zwolnieniu przebywaliśmy łącznie niemal 28 mln dni.
W 2020 roku chodziliśmy na „L4”, jeśli chodzi o zaburzenia psychiczne, głównie z powodu reakcji na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (512 tys. zaświadczeń), epizodów depresyjnych (253 tys.), innych zaburzeń lękowych (248 tys.) i zaburzeń depresyjnych nawracających (133 tys. zaświadczeń). Częściej ze zwolnień z powodu zaburzeń psychicznych korzystały kobiety (921 tys. zaświadczeń) niż mężczyźni (535 tys. zaświadczeń).
| Liczba zaświadczeń chorobowych wydanych z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w 2020 roku | |
|---|---|
| Inne zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną | 19 081 |
| Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu | 49 509 |
| Schizofrenia | 32 962 |
| Zaburzenia afektywne dwubiegunowe | 28 096 |
| Epizod depresyjny | 252 915 |
| Zaburzenia depresyjne nawracające | 132 918 |
| Inne zaburzenia lękowe | 247 468 |
| Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne | 511 715 |
| Inne zaburzenia nerwicowe | 85 745 |
| Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną | 15 000 |
| Inne zaburzenia nastroju (afektywne) | 12 400 |
| Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane naprzemiennym przyjmowaniem środków wymienionych w klasyfikacji F10-F18 i innych środków psychoaktywnych | 11 059 |
| Źródło: Bankier.pl, uwzględniono jednostki chorobowe, których liczba zaświadczeń wyniosła więcej niż 10 tys. | |
Depresja w statystykach ZUS
W 2019 roku z powodu epizodu depresyjnego Polacy przebywali na zwolnieniach lekarskich przez 3,9 mln dni, natomiast z powodu zaburzeń depresyjnych nawracających 2,1 mln dni. W 2020 roku natomiast epizod depresyjny spowodował 5,2 mln dni absencji chorobowej, a zaburzenia nawracające z tytułu tej choroby 2,6 mln dni.
Jak to wyglądało w poszczególnych miesiącach? Zdecydowanie najmocniej w tej kwestii odznaczył się kwiecień, a więc i początek pandemii i związane z nim zamknięcie w domach.
- Niestabilność, niepewność obecnej sytuacji generuje lęk potęgowany dynamicznymi zmianami co do prognoz i dalszego postępu epidemii. Pojawia się lęk przed zachorowaniem, lęk o siebie i bliskich, który utrzymuje się wiele tygodni - wyjaśnił dr n. med. Piotr Wierzbiński podczas webinaru „Psychospołeczne skutki COVID-19. Wpływ izolacji i pracy zdalnej na psychikę", cytowany przez „Puls Medycyny”.Jak wynika z danych zebranych przez Bankier.pl, szczególnie dotkliwymi dla pracowników miesiącami były kwiecień, maj i grudzień. Zarówno w przypadku epizodu depresyjnego, jak i zaburzeń depresyjnych nawracających, szczyt zwolnień wydanych zaświadczeń lekarskich odnotowano w czwartym miesiącu roku. Średnia liczba dni przypadająca na jedno zwolnienie lekarskie z tego tytułu wynosiła około 20 dni i nie różniła się na przestrzeni roku.
Reakcja na ciężki stres
Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne spowodowała 9,8 mln dni absencji chorobowej. Przypomnijmy, że w 2019 roku liczba dni, podczas których Polacy korzystali z czasu na zdrowienie, wynosiła 6,6 mln, co oznacza, że w 2020 roku nastąpił wyraźny wzrost absencji z tego tytułu.
Podobnie jak w przypadku depresji, w kwietniu nastąpił wzrost wydanych zaświadczeń, choć w kolejnych miesiącach ich liczba spadała, aby w listopadzie znowu rosnąć. Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne odznaczała się nieco krótszym średnim czasem przebywania na zwolnieniu lekarskim. W 2020 roku było to około 19 dni.
| Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne – liczba dni absencji chorobowej i wydanych zaświadczeń lekarskich w 2020 roku | ||
|---|---|---|
| Miesiąc | Liczba dni absencji chorobowej | Liczba wydanych zaświadczeń lekarskich |
| I-XII 2020 | 9 767 480 | 511 715 |
|
I |
591 873 |
32 758 |
|
II |
525 492 |
30 349 |
|
III |
869 919 |
47 443 |
|
IV |
1 165 938 |
58 989 |
|
V |
970 673 |
48 864 |
|
VI |
931 373 |
47 622 |
|
VII |
866 131 |
43 492 |
|
VIII |
748 680 |
38 209 |
|
IX |
720 260 |
38 774 |
|
X |
746 201 |
40 424 |
|
XI |
783 079 |
42 061 |
|
XII |
847 861 |
42 730 |
| Źródło: Bankier.pl | ||
W rozmowie z Bankier.pl rezydentka psychiatrii odpowiadała na pytanie, kiedy lekarz może wypisać zwolnienie lekarskie z powodu zaburzeń psychicznych. – Tutaj nie ma ścisłych kryteriów. Przed wypisaniem zwolnienia należy ocenić, czy w aktualnym stanie psychicznym pacjent będzie mógł wykonywać swoje obowiązki oraz czy to negatywnie wpłynie na jego zdrowie. W uproszczeniu – bazuje się na tym, co mówi pacjent – że na przykład nie śpi, odczuwa lęk, ma myśli rezygnacyjne, ale również polega się na swojej obserwacji. U nas w ramach oddziału szpitalnego grupą pacjentów, którzy korzystają ze zwolnień lekarskich, są osoby ze schizofrenią, chorobą afektywną dwubiegunową, depresją, ale też pojawia się coraz więcej pacjentów z psychozą ponarkotykową, którzy też wymagają hospitalizacji i przebywania na zwolnieniu – mówiła rezydentka psychiatrii z Wrocławia.
