O tym, kto będzie następnym dyrektorem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, zdecyduje środowisko - powiedziała w piątek ministra kultury Hanna Wróblewska, ogłaszając konkurs na dyrektora PISF. Dodała, że minister ma prawo powołania jednego przedstawiciela w komisji konkursowej.
„Od 17 grudnia otrzymywałam informacje, również ze strony środowiska, że poprzedni konkurs nie podobał się i nie spełniał zasad transparentności” - powiedziała na konferencji prasowej Wróblewska.
Przypomniała, że poprzedni konkurs organizowany był na podstawie rozporządzenia sprzed 20 lat. „Znalazły się tam takie rzeczy, które, jak widzimy, w obecnych konkursach się nie sprawdziły. Przez cały ten okres dyskutowaliśmy na różnych forach z przedstawicielami branży filmowej o tym, jak konkurs ma wyglądać” - mówiła szefowa MKiDN.
Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia ws. konkursu na dyrektora PISF poszerzono skład komisji konkursowej z 11 do 15 członków. „Osobnych przedstawicieli w komisji będą mieć producenci filmów fabularnych, filmów dokumentalnych i filmów animowanych” - wskazała.
Przekazała także, że został dodany przepis o konieczności opublikowania programu zwycięskiego kandydata, a także że MKiDN będzie zachęcać, aby wszyscy kandydaci opublikowali programy, by możliwa była dyskusja na ich temat nie tylko na forum konkursowym, ale i społecznym.
Wydłużono również termin zgłaszania kandydatów. Zgodnie z poprzednim rozporządzeniem kandydaci musieli się zgłosić w ciągu 30 dni. Teraz termin nie może być krótszy niż 30 dni.
Wróblewska odniosła się do opinii, że ministerstwo może manipulować wynikami konkursu przez obsadzanie jury. „Przypominam, że sposób zgłaszania swoich kandydatur do konkursu poprzez stowarzyszenia jest restrykcyjnie opisany w rozporządzeniu. (...) Minister ma prawo powołania jednego przedstawiciela. To jeden juror z 15. Kim będzie następny dyrektor PISF, zdecyduje środowisko” – podkreśliła.
Kandydatury na członków komisji można zgłaszać do 5 maja, a na stanowisko dyrektora PISF - do 26 maja.
Ministra kultury mówiła również o tym, że powołanie członków komisji „powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki”. „Na kandydatury czekamy do 5 maja. Nazwiska wcześniej możemy publikować wyłącznie za zgodą samych członków. (...) Te nazwiska zgłaszane są przez reprezentantów środowisk, a twórcy, oprócz tego, że mogą się zgłaszać jako reprezentanci środowisk, mogą też zgłaszać się sami” - powiedziała. Zapewniła, że reprezentant ministerstwa będzie jawny od początku.
Na pytanie PAP, czy przesłuchania kandydatów na dyrektora będą transmitowane, odpowiedziała, dyskusje na ten temat wpłynęły na przedłużenie procesu ogłaszania rozporządzenia. Jednak po rozmowie ze środowiskami, prawnikami, a także prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych „dostaliśmy rekomendację, by nie były transmitowane” - zaznaczyła.
Przekazała, że do rozporządzenia ws. organizacji konkursu na dyrektora PISF dodany został paragraf o potencjalnym konflikcie interesów.
Przypomniała, że od 2024 r. w PISF prowadzona jest kontrola Krajowej Administracji Skarbowej. „Ona jeszcze trwa. Natomiast pod koniec marca zakończyła czynności kontrola CBA. Jednym z kluczowych ustaleń CBA było to, że w latach 2019-2023 Instytut wypłacił nienależne dofinansowania w łącznej wysokości ponad 5 mln zł” - powiedziała.
Wróblewska zwróciła uwagę, że od kwietnia 2024 r. Instytut złożył 10 zawiadomień o stwierdzeniu w ostatnich latach nieprawidłowości, za które odpowiada poprzednia dyrekcja PISF. „Postępowania wyjaśniające wobec poprzedniej dyrektor wszczął również rzecznik dyscypliny finansów publicznych” - dodała.
Przyznała, że zależy jej, by media dostrzegały również „rzeczy pozytywne” związane z PISF. „Po raz pierwszy w 20-letniej historii Instytutu powołana została grupa robocza, w skład której weszli przedstawiciele organizacji audiowizualnych. (...) Ich zadaniem jest opracowanie rozwiązań i założeń do programów operacyjnych na 2026 r., aby jeszcze skuteczniej odpowiadały potrzebom środowiska. PISF nawiązał również współpracę z Telewizją Polską, by kanały dystrybucji VoD TVP wsparły dystrybucję filmów dokumentalnych i krótkometrażowych” - poinformowała.
Po raz pierwszy w roli doradcy w komisjach eksperckich decydujących o przyznaniu dofinansowań są obecni również przedstawiciele kina - zaznaczyła.
Ministra zapowiedziała także zmianę składu Rady Programowej FINA. Poprzednia Rada, „która została wybrana na kadencję 2022-2026, w ciągu poprzedniego roku nie spotkała się ani razu, co jest sprzeczne z regulaminem i statutem” - powiedziała Wróblewska. I poinformowała, że przyjęła wniosek dyrektora Tomasza Kolankiewicza o odwołanie obecnych członków Rady Programowej, a teraz czeka na zaproponowanie kandydatów do nowej Rady.
Po zakończeniu procedury wyboru kandydata na dyrektora PISF MKiDN zamierza ogłosić także konkurs na stanowisko dyrektora Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. Kadencja obecnego dyrektora upływa z końcem tego roku. „Chcielibyśmy ten konkurs ogłosić oficjalnie na tyle wcześnie, żeby była szansa spokojnego wyboru nowego dyrektora i jeszcze przeprowadzenia go przez proces przejmowania Wytwórni” - tłumaczyła szefowa MKiDN.
Na początku lipca 2024 r., po zwycięskim konkursie, na stanowisko dyrektorki PISF została powołana Karolina Rozwód. 30 października ub.r. resort kultury poinformował, że Rozwód złożyła rezygnację ze stanowiska, a wybór nowego dyrektora nastąpi w drodze konkursu. Kilka dni później Rozwód rezygnację wycofała, argumentując, że została do niej zmuszona „bezprawną groźbą”. W oświadczeniu podała, że jednym z zarzutów formułowanych wobec niej było „nieprawidłowe zawarcie umowy dotacyjnej” na film „Ministranci”. Według szefowej MKiDN Rozwód przestała pełnić funkcję dyrektorki PISF i „nie ma odwołania od tej decyzji”. Ministra Wróblewska w rozmowie z PAP zarzuciła jej złamanie ustawy o finansach publicznych.
Tydzień później PISF poinformował, że do Prokuratury Okręgowej w Warszawie skierował zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez byłą dyrektorkę. Pełnomocnik Karoliny Rozwód mec. Przemysław Bryłowski zapowiedział podjęcie kroków prawnych. W rozmowie z „Gazetą Wyborczą” Rozwód podkreśliła, że zanim podpisała umowę dotacyjną, dokument przeszedł m.in. przez dział prawny i księgowy Instytutu - nikt nie zgłosił jej żadnych uwag. Jak argumentowała, w momencie podpisania umowy trwała produkcja filmu, więc niepodpisanie dokumentu naraziłoby PISF na roszczenia odszkodowawcze. Wspomniała również, że w połowie października 2024 r. zwróciła się do szefowej MKiDN z wnioskiem o odwołanie Kamili Dorbach z funkcji wicedyrektorki PISF. Powodem miała być utrata zaufania do współpracowniczki. Dorbach do dziś kieruje Instytutem.
16 listopada ub.r. Rada PISF zaopiniowała odwołanie Rozwód, uznając je za uzasadnione. Jednocześnie zwróciła uwagę, że okoliczności odwołania wymagają wyjaśnienia ze strony MKiDN. Również Gildia Reżyserów Polskich zaapelowała o wyjaśnienia. Przedstawiciele filmowców i MKiDN we wspólnym stanowisku przekazali, że wśród poruszonych tematów znalazły się propozycje zmian w procedurze konkursu na dyrektora PISF. Wróblewska zapewniła, że niezależność Instytutu „jest równie ważna dla twórców i producentów, jak i dla ministerstwa”.
Polski Instytut Sztuki Filmowej został powołany w 2005 r. w celu wspierania rozwoju polskiej kinematografii, m.in. dofinansowywania produkcji filmów. (PAP)
ksi/ dap/ akr/ pj/ miś/ mhr/
