Zmiany w trybie powoływania i kwalifikacji kadry kierowniczej m.in. NCBR, Sieci Łukasiewicz i instytutów badawczych zawiera nowelizacja pięciu ustaw, którą w środę Senat przyjął z 10 poprawkami.
Poprawki miały głównie charakter redakcyjny. Za uchwaleniem rządowej nowelizacji ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz niektórych innych ustaw z poprawkami głosowało 61 senatorów, przeciw było 30, nikt nie wstrzymał się od głosu. Ustawa wróci teraz do Sejmu.
Nowelizacja wprowadza zmiany w trybie powoływania funkcjonowania organów NCBR, NAWA, Sieci Badawczej Łukasiewicz, instytutów badawczych. Zmiany te dotyczą m.in. składu organów zarządzających tymi podmiotami. Nowe przepisy dadzą resortowi nauki większy wpływ na władze tych podmiotów.
Podczas posiedzenia Senatu wiceminister nauki Marek Gzik podsumował, że po dwóch latach, od kiedy przywrócono Ministerstwo Nauk i Szkolnictwa Wyższego, resort przeanalizował funkcjonowanie podległych mu instytucji. Ocenił, że zmiany uwzględnione w nowelizacji mają na celu usprawnienie działalności i przejęcie przez MNiSW większej odpowiedzialności za ich działanie.
I tak np. ustawa sprawi, że MNiSW zyska większy wpływ na skład kierownictwa i rady NCBR. Nowelizacja zakłada, że dyrektora i zastępców dyrektora NCBR powoływać i odwoływać będzie minister. Obecnie robił to dyrektor NCBR.
Maksymalna liczba zastępców dyrektora NCBR ma wzrosnąć z dwóch do trzech.
Zmienia się również sposób wyłaniania członków Rady NCBR. Minister ma zyskać możliwość bezpośredniego wyboru połowy członków rady spośród osób reprezentujących środowiska naukowe, gospodarcze i finansowe. Dodatkowo, jeśli zgłoszeni przez środowisko kandydaci na członków rady nie będą spełniać ustawowych warunków, minister może ich zastąpić swoimi kandydatami. Przepisy zakładają też, że minister zmieni skład Rady NCBR w ciągu 2 miesięcy od wejścia w życie ustawy.
Projekt daje także NCBR możliwość prowadzenia procedury konkursowej, naboru wniosków oraz ich oceny w języku angielskim.
Kontrowersje w parlamencie wywołały nowe przepisy dotyczące Fundacji Zakłady Kórnickie. Nowe zapisy dotyczące składu Rady Kuratorów zwiększają liczbę jej członków tak, że dają w niej przedstawicielom rządu (ministerstwom: nauki, rolnictwa i aktywów oraz wojewodzie wielkopolskiemu) większość głosów. Senatorzy podnosili, że wolą założyciela fundacji, hrabiego Zamoyskiego było to, żeby w radzie kuratorów żadna frakcja nie miała większości.
Podczas posiedzenia senackiej Komisji Nauki wiceminister Gzik zwrócił uwagę, że to jego resort nadzoruje Fundację Zakłady Kórnickie, a na razie ma w tamtejszej radzie kuratorów tylko jednego przedstawiciela. Dodał, że proporcje odpowiedzialności i wpływu są zdaniem resortu nauki zbyt małe. „Jeżeli pojawiają się problemy - spadają na MNiSW” - powiedział Gzik. W ustawie znalazły się przepisy zwiększające liczbę przedstawicieli ministerstwa nauki i rolnictwa w radzie o 3 osoby. Liczebność rady ma tym samym wzrosnąć z 10 do 13 osób.
Ustawa stawia też wymóg lustracyjny jako kryterium dostępu do stanowiska dyrektora instytutu badawczego. Od dnia wejścia w życie ustawy obecni dyrektorzy instytutów będą mieli 14 dni na złożenie oświadczenia lustracyjnego.
W ustawie o instytutach badawczych przywraca się dla dyrektorów wymóg posiadania co najmniej stopnia naukowego doktora. Dyrektorzy w ciągu 14 dni od wejścia w życie ustawy mają też obowiązek złożenia oświadczenia lustracyjnego.
Wprowadzono również minimalne wymagania dla zastępców dyrektora instytutu badawczego.
Nowela zakłada także możliwość przyznania przez ministra nadzorującego dotacji podmiotowej na dofinansowanie bieżących kosztów działalności instytutu, zwłaszcza dla nowych instytutów (działających nie dłużej niż 3 lata, na okres do 5 lat) oraz dla pozostałych, znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej (na okres do 3 lat, na podstawie planu naprawczego).
Ustawa przewiduje też, że Rada Ministrów i MON mogą nałożyć na instytut badawczy dodatkowe zadania z zakresu administracji rządowej lub na potrzeby obronności państwa. W tym drugim przypadku - mogą być to również zadania, które nie są wymienione w statucie instytutu.
W nowelizacji przewidziano również, że dyrektora NAWA będzie powoływał i odwoływał minister nauki, a nie, jak dotąd, premier na wniosek ministra.
W ustawie o Sieci Badawczej Łukasiewicz wprowadza się zakaz działalności konkurencyjnej dla prezesa, wiceprezesów oraz dyrektorów instytutów sieci.
Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. (PAP)
lt/ abu/ agt/
