Jak można narazić się straży miejskiej? Oto najczęstsze powody mandatów

Niedozwolone parkowanie, zakłócenie porządku publicznego, dewastacja i zanieczyszczenie terenu – to tylko przykładowe rodzaje interwencji podejmowanych przez straż miejską. Według statystyk liczba zgłoszeń zaniepokojonych mieszkańców wzrasta, jednak nie można powiedzieć tego samego o wystawianych mandatach. Ta z roku na rok maleje.

Liczba wystawianych mandatów spada

Straż miejska wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego wynikające z ustaw i aktów prawa miejscowego oraz inne czynności i zadania określone przez władze poszczególnych miast. Najczęściej jest kojarzona z ochroną spokoju i ładu publicznego, kontrolą ruchu drogowego oraz publicznego transportu zbiorowego. Jednak lista zgłoszeń, w których podejmuje interwencje, jest znacznie dłuższa.

Pomimo że liczba zgłoszeń oraz skarg trafiających do Straży Miejskiej utrzymuje się na podobnym poziomie, na przestrzeni lat widać drastyczny spadek wystawianych mandatów. Przykładowo we Wrocławiu w 2016 r. wpłynęło 127 922 zgłoszeń dotyczących zagrożeń, naruszeń przepisów lub nieprawidłowości występujących na terenie miasta. Przełożyło się to na 22 628 wystawionych mandatów. W 2013 r. liczba zgłoszeń była na podobnym poziomie (nieznacznie wyższa niż w 2016 r. – 134 737), natomiast mandatów wystawiono wówczas ponad dwa razy więcej niż w 2016 (48 623).

Podobna sytuacja ma miejsce w Szczecinie, gdzie w 2017 r. strażnicy przyjęli 31 771 zgłoszeń, a w 2013 r. była ich zbliżona liczba – 30 544. Nie można powiedzieć tego samego o liczbie wystawionych mandatów. W 2017 r. było ich 10 802, kiedy cztery lata wcześniej ich liczba wynosiła 16 857.

W niektórych miastach liczba wystawianych mandatów spadła nawet dwukrotnie, co przekłada się na niższe przychody trafiające do publicznej kasy. W Białymstoku w 2013 r. przychód z mandatów wynosił 1 087 070 zł, a w 2017 r. – 534 440 zł. Natomiast w Warszawie, w roku 2017 został odnotowany spadek na poziomie 27 738 317 zł w stosunku do 2013 r.

Przyczyną tak drastycznego spadku liczby wystawianych mandatów, jak wskazuje Joanna Wojtach, rzecznik prasowy Straży Miejskiej w Szczecinie, było odebranie w 2015 r. uprawnień strażnikom do rejestracji wykroczeń za pomocą urządzeń samorejestrujących, tj. fotoradary oraz narzędzia monitorujące przejazd na czerwonym świetle. Potwierdza to również Grzegorz Gładysz, komendant Straży Miejskiej w Bielsko-Białej: – Liczba wystawianych mandatów posiada tendencję zniżkową. Wpływ na to ma wiele czynników, z których najbardziej istotnym jest ograniczenie kompetencji Straży Gminnych (Miejskich) w zakresie kontroli porządku w ruchu drogowym (obsługa fotoradarów).

Sąsiedzi pilnują prawidłowego parkowania

Analizując charakterystykę zgłoszeń wpływających na linię alarmową od 2013 r., zauważalna jest zmiana ich rodzaju. W latach 2013-14 największa ich liczba dotyczyła zakłócania ładu i porządku publicznego, tj. spożywania alkoholu, natomiast drugą grupę stanowiły wykroczenia w ruchu drogowym. Patrząc na statystyki, widać odwrócenie tej tendencji. Obecnie najwięcej zgłoszeń dotyczy wykroczeń w ruchu drogowym, a mianowicie niestosowania się do zakazu zatrzymywania, naruszania warunków zatrzymania i postoju pojazdów na chodniku. Nieprawidłowe parkowanie jest największą uciążliwością, na jaką skarżą się mieszkańcy. Joanna Wojtach, rzecznik prasowy Straży Miejskiej w Szczecinie wskazuje, że zgłoszenia tego typu stanowią 40-60 proc. wszystkich skarg. 

Można stwierdzić, że świadomość mieszkańców rośnie. Coraz częściej zwracają uwagę na przestrzeganie prawa i chętniej zgłaszają drobne wykroczenia. Może mieć to również związek z kurczącą się przestrzenią miejską, za czym idzie brak dostatecznej liczby parkingów. Ten problem dotyka głównie mieszkańców dużych miast. Tym bardziej uciążliwe jest dla nich niestosowanie się do obowiązującego prawa. – Strażnicy wskazują, że sprawcy wykroczeń najczęściej popełniają je z premedytacją, licząc na to, że nie spotka ich kara za drobne przewinienia. I tak, kierowcy, którzy zostali ukarani za nieprawidłowe parkowanie najczęściej tłumaczą się, że „na chwilę to można stanąć na chodniku”, „za daleko są miejsca parkingowe”, „pośpiech”. Wniosek niestety jest dość smutny, bo okazuje się, że tylko nieuchronność kary – nawet za drobne wykroczenie – jest jedynym argumentem, który trafia do kierowców – informuje Marek Marusik, z-ca naczelnika Wydziału Dowodzenia Straży Miejskiej w Łodzi.

Natomiast za wykroczenia dotyczące ruchu drogowego można dostać mandat nawet w wysokości 500 zł. – Taryfikator za zatrzymanie pojazdu niezgodnie z przepisami przewiduje mandat karny w kwocie 100 zł, za zatrzymanie pojazdu na przejściu dla pieszych, przejeździe dla rowerzystów lub w odległości mniejszej niż 10 m od przejścia lub przejazdu – od 100 do 300 zł, postój na skrzyżowaniu lub w odległości mniejszej niż 10 m od skrzyżowania, na przejeździe kolejowym lub tramwajowym – w  300 zł, postój w tunelu, na moście lub wiadukcie – 200 zł, naruszenie zakazu postoju na obszarze zabudowanym pojazdu lub zespołu pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 16 ton lub o długości przekraczającej 12 m – od 200 do 300 zł, parkowanie na kopercie dla osób niepełnosprawnych bez wymaganych uprawnień – 500 zł – dodaje Marek Marusik.

W samej Warszawie w 2017 r. do straży miejskiej wpłynęło 565 679 zgłoszeń, z czego aż 304 226 dotyczyło naruszeń w ruchu drogowym. W tej kategorii dominują zgłoszenia odnośnie nieprawidłowego parkowania pojazdów – (…) w 2017 r. strażnicy miejscy co dwie minuty przyjmowali zgłoszenia dotyczące nieprawidłowego parkowania. Natomiast na przestrzeni ostatnich pięciu lat liczba zgłoszeń w tym zakresie wzrosła dwukrotnie – ze 145 tys. do blisko 300 tys. – informuje referat prasowy Straży Miejskiej m. st. Warszawy.

Nieprawidłowe parkowanie to nie jedyny typ zgłoszeń, w zakresie których interweniuje straż miejska. Według statystyk kolejnymi obszarami, w których najczęściej wystawiane są mandaty jest bezpieczeństwo i porządek publiczny (nadużywanie alkoholu czy produktów tytoniowych), ochrona środowiska i naruszenie przepisów dotyczących utrzymania czystości i porządku, zwierzęta.

Straż Miejska nie taka straszna, jak ją malują?

Za popełnione wykroczenia strażnicy nie tylko nakładają mandaty, ale także mają możliwość zastosowania łagodniejszego środka oddziaływania wychowawczego – pouczenia. Okazuje się, że w niektórych miastach pouczenia są częstszą praktyką niż kary pieniężne. Przykładowo w Częstochowie w 2017 r. strażnicy miejscy wystawili 31 514 ostrzeżeń, natomiast mandatów 7348. Również Białystok oraz Kielce stawiają na edukowanie mieszkańców (Białystok – 6696 pouczeń oraz 5442 mandaty, Kielce – 9747 pouczeń, 6432 mandaty).

Są również miasta, w których taka praktyka nie jest powszechna. W Lublinie, Szczecinie czy Warszawie wystawiono dwukrotnie więcej mandatów niż ostrzeżeń. W Gdańsku strażnicy miejscy ukarali mandatami niemal 10 tys. więcej osób niż pouczeniami. Natomiast, jak pokazują statystyki, najostrzejsi strażnicy pod względem wystawiania mandatów są we Wrocławiu. Tamtejsza Straż Miejska w 2016 r. wystawiła niemal czterokrotnie więcej mandatów (22 628) niż ostrzeżeń (5376).

Zadaniem straży miejskiej jest również uświadamianie mieszkańców względem popełnianych wykroczeń. W tym celu organizowane są przez władze akcje mające na celu napiętnowanie niewłaściwych zachowań, przykładowo w Gdańsku „Karny Kupon” czy ”Złoty Medal”. W związku z tym, że największa liczba zgłoszeń wpływających do straży miejskiej dotyczy nieprawidłowego parkowania, strażnicy postanowili przekazać namiastkę władzy w ręce mieszkańców. Za pośrednictwem kuponu mogą oni reagować, gdy widzą, że ktoś popełnia wykroczenie. Wkładając „karny kupon” za wycieraczkę niewłaściwie zaparkowanego auta, zwracają kierowcy uwagę, że jego zachowanie jest uciążliwe dla otoczenia. Druga strona kuponu dodatkowo zawiera informacje o konsekwencjach, które grożą za niewłaściwe parkowanie.

Natomiast „złotym medalem” są nagradzane osoby, które prawidłowo parkują auto. Jest to podziękowanie za przestrzeganie przepisów oraz jednocześnie wyraz nadziei, że wyróżniony kierowca okaże się przykładem dla innych osób.

Jak pokazują statystyki, z roku na rok zmniejszają się przychody miast generowane z mandatów wystawianych przez straż miejską. Powodem takiego stanu rzeczy było głównie odebranie strażnikom uprawnień do rejestracji wykroczeń w ruchu drogowym za pomocą urządzeń samorejestrujących. Stało się to podwaliną dyskusji dotyczącej zasadności utrzymywania formacji, jaką jest straż miejska. Wiele miast zdecydowało się nawet na jej rozwiązanie. Jednak mimo spadającej liczby wystawianych mandatów czy braku powszechnej sympatii mieszkańców miast w stosunku do straży miejskiej, w razie narastających uciążliwości w funkcjonowaniu w przestrzeni miejskiej, o pomoc zgłaszamy się właśnie do niej. Najlepiej pokazują to statystyki, które świadczą o tym, że zaniepokojonych łamaniem prawa mieszkańców nie brakuje, przez co liczba zgłoszeń utrzymuje się na stałym poziomie.

Katarzyna Rostkowska

Źródło: