Systemy premiowania są metodami, których głównym celem jest nagradzanie za szczególne wyniki pracy, a nie za sam fakt zatrudnienia. O ile nie ma wątpliwości co do tego, że należy premiować pracowników wszystkich szczebli, to wiele zastrzeżeń budzą teorie, w jaki sposób powinno się to robić.
Niejasne zasady premiowania
Częstym błędem popełnianym szczególnie przez duże korporacje są niejasne, często nieznane pracownikom zasady premiowania. Tworząc system premiowania, należy szczegółowo określić, zasady przyznania dodatkowego wynagradzania. Warto unikać wszystkich nieprecyzyjnych określeń, które mogłyby być niezrozumiałe dla kadry pracowniczej i doprowadzić do konfliktów. Zasady premiowania powinny być tak ustalane, aby były one nie tylko możliwe do zrealizowania przez pracowników, lecz również możliwe do skontrolowania przez kierowników.
Premia stałym elementem wynagrodzenia
Ideą premiowania pracowników jest nagradzanie pracownika za jego szczególne osiągnięcia w pracy. Dlatego też wynagrodzenie to nie może przyjąć formy stałego dodatku do wynagrodzenia wypłacanego co miesiąc w sposób automatyczny. Ważne, by pracownik miał świadomość, że wysokość premii zależy wyłącznie od efektów jego pracy. Istnieje zatem ryzyko, że niezrealizowanie planu ustalonego przez szefostwo firmy, uniemożliwi mu uzyskanie oczekiwanej premii. Należy zaznaczyć, że premiowanie traci swój sens wówczas, gdy kryteria jego uzyskiwania są na tyle przyjazne i oczywiste, że umożliwiają bez większego wysiłku zdobycie jej przez wszystkich pracowników.
Rozbieżność w terminach
Częstotliwość wypłacania premii powinna być jak najbardziej zbieżna czasowo z osiągnięciami pracownika. Należy unikać sytuacji, kiedy to pracownik wykazał w styczniu bardzo wysoką aktywność zawodową zyskując prawo do premii, a jej wypłata nastąpiła dopiero w drugiej połowie roku. Jak wykazują badania premie miesięczne i kwartalne, czyli te, które nagradzają pracownika prawie bezpośrednio po jego wysiłkach, mają największą siłę motywacyjną. Im dłuższy czas oczekiwania pracownika na ,,zapłatę’’ za wzmożone starania, tym większa niechęć do wykazywania podobnej aktywności w przyszłości.
Pozytywna premia
Premia powinna mieć charakter pozytywny. Pozytywne premiowanie polega na tym, że pracownik może uzyskać premie, jeśli spełni wskazane w danym zakładzie pracy warunki. W przeciwieństwie do premiowania negatywnego wysokość premii pozytywnej jest proporcjonalna do efektów pracy pracownika, a więc jej wysokość jest nieograniczona i wcześniej nieokreślona. Główną zaletą pozytywnego premiowania jest selektywność pracowników, która prowadzi do nagradzania wyłącznie tych, którzy wykazali najwyższe efekty pracy.Prawne pułapki premiowania
Analizując praktyczne elementy premiowania należy zwrócić uwagę również na uregulowania prawne dotyczące tej kwestii. Premiowanie pracowników samo w sobie nie znajduje konkretnych regulacji prawnych. Niemniej wielokrotnie stawało się przedmiotem wielorakich rozpraw sądowych.
Jak wskazuje kodeks pracy w niektórych przypadkach na pracodawcy ciąży obowiązek określenia zasad wynagradzania w regulaminie. Chodzi o sytuację, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, nie objętych zakładowym ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy. Należy zaznaczyć, że choć pracodawca nie ma obowiązku, to może on w regulaminie wynagradzania ustalić zasady przyznawania i wypłaty także innych świadczeń pracowniczych tj. nagród i premii.Jeżeli pracownikowi przyznano premię, to ma on prawo do roszczenia jej wypłaty (SN z 15.01.1991 sygn. I PR 382/90). Może mieć jednak miejsce sytuacja, w której pracownik traci prawo do roszczenia wypłaty premii. Jeżeli obowiązujący w przedsiębiorstwie regulamin wynagradzania uzależnia prawo do premii od wykonania konkretnych zadach, a zadania te nie zostały przez pracownika wykonane, traci on prawo do jej wypłaty. Bez znaczenia pozostaje fakt, że niewykonanie zadań nastąpiło z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy, a nie po stronie pracownika. Co więcej, pracodawca potwierdzający wystąpienie jednej z przyczyn pozbawienia pracownika premii, nie musi uzasadniać wszystkich okoliczności, które powodują utratę tego prawa (SN z dnia 15.12.1987, sygn. I PRN 65/87).
System premiowy jest jednym z silniejszych sposobów motywowania pracowników. Niesie on za sobą wiele zalet. Jednak nie należy zapominać, że jego wadliwe funkcjonowanie w przedsiębiorstwie może mieć skutek zupełnie odwrotny – wywołując postawy roszczeniowe pracowników i ogólną demotywację.
Iwona Karkus
Bankier.pl
Zobacz też:
» 30% pracowników nie widzi sensu pracy
» Motywacja pracowników najlepszą receptą na dobrą kondycję firmy
» Motywacja a bodźce i wynagrodzenia finansowe
» 30% pracowników nie widzi sensu pracy
» Motywacja pracowników najlepszą receptą na dobrą kondycję firmy
» Motywacja a bodźce i wynagrodzenia finansowe
Źródło:
