Tej nocy po raz kolejny przesunęliśmy wskazówki zegarów z godziny 3:00 na 2:00, czyli przestawiliśmy się z tzw. czasu letniego na zimowy. Czy w dzisiejszym świecie zmiany czasu mają jeszcze sens i dają nam jakieś korzyści?

Zasadniczym rezultatem zmiany czasu dwa razy do roku miało być lepsze wykorzystanie światła dziennego - teoretycznie dzięki temu czas aktywności człowieka jest lepiej dopasowany do godzin, w których jest najwięcej światła słonecznego, a co za tym idzie, w mniejszym stopniu korzysta się z elektryczności. Zmiany te wpływać też mają na bezpieczeństwo, np. na drogach oraz na bezpieczeństwo obywateli. Tyle teoria.

Wady i zalety zmiany czasu

- Zmiana czasu obecnie nie przynosi już realnych ekonomicznych korzyści - mówi Paweł Cymcyk z ING TFI. Zwraca też uwagę na to, że w dzisiaj zniknęła już podstawowa zaleta zmiany czasu. - W poprzednich dziesięcioleciach, kiedy większą część prac wykonywano na zewnątrz, korzystanie ze światła słonecznego było większe, a możliwości sztucznego oświetlenia tak dużych powierzchni małe. Obecnie gdy gospodarki przeniosły się pod dachy fabryk i biurowców, wszystkie i tak są oświetlane w sposób sztuczny, praktycznie niezależnie od godziny.

»Zmiana czasu - jak to wygląda w innych krajach?

- Machanie wskazówkami raz w lewo raz w prawo przynosi więcej strat niż korzyści, bo wymaga od wielu instytucji corocznego podwójnego wysiłku we wprowadzaniu tych zmian. Środki transportu, systemy informatyczne, linie produkcyjne - wszędzie, gdzie liczy się czas, robi się niepotrzebny bałagan - dodaje Cymcyk. Nie wierzy on jednak w rychłą likwidację tego obowiązku. - To już bardziej tradycja niż konieczność, do której się po prostu przyzwyczailiśmy - mówi.

Skąd przepisy o zmianie czasu?

W całej Unii Europejskiej o zmianach czasu mówi dyrektywa ze stycznia 2001 r, w myśl której: "Począwszy od 2002 r. okres czasu letniego kończy się w każdym Państwie Członkowskim o godz. 1.00 czasu uniwersalnego (GMT) w ostatnią niedzielę października." W Polsce zmianę czasu reguluje Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 stycznia 2012 r.

Uwaga podróżni

Kolej co roku w okresie przejścia na czas zimowy zatrzymuje swoje składy na godzinę. O 3:00 pociągi zatrzymują się na najbliższych stacjach, a po godzinie ruszają w dalszą trasę. Pasażerowie wówczas muszą uzbroić się w cierpliwość, ich podróż wydłuży się bowiem o 60 min.

Przewoźnicy lotniczy tymczasem od lat organizują swoją pracę na tzw. sezonach rozkładowych - letnim i zimowym, a więc niejako dostosowują swój harmonogram pracy do zmian czasu. - Zimowy sezon rozkładowy rozpoczyna się w ostatnią niedzielę października danego roku i trwa do ostatniej soboty marca roku następnego - mówi Przemysław Przybylski, rzecznik Lotniska Chopina w Warszawie. - Zmiana sezonów rozkładowych powoduje zmianę rozkładów lotów i pokrywa się ze zmianą czasu. Przewoźnicy i porty lotnicze udostępniają pasażerom nowe rozkłady z odpowiednim wyprzedzeniem. Z tego też powodu zmiana czasu nie powoduje dla pasażerów jakichkolwiek kłopotów - mówi.

»Białoruś kolejny rok bez zmiany czasu

Manipulacja zegarkiem po rosyjsku

Zmianę czasu stosuje około 70 krajów świata, np. Niemcy, Francja, USA, Kanada, Meksyk, Australia i Nowa Zelandia, a wyjątkami są np. Islandia czy Japonia. W zeszłym roku z przechodzenia na czas zimowy zrezygnowała Rosja, jednak Putin po powrocie na fotel prezydenta cofnął tę zmianę, uznając ją za kłopotliwą bardziej niż jej brak. Co ciekawe, mimo rezygnacji z przejścia na czas zimowy wielu Rosjan spóźniło się do pracy i na ważne spotkania. Winili za to operatorów sieci internetowych i telefonii komórkowej oraz urządzenia elektroniczne, bowiem - przystosowane na rynek europejski - zegarki w sprzętach zmieniły się automatycznie, nie bacząc na rosyjskie prawo.

Podział na czas letni i zimowy sięga początków 20. wieku. Czas letni, zwany "czasem wojennym" wprowadzili po raz pierwszy Niemcy w 1916 r., a po nich inne państwa walczące w pierwszej wojnie światowej. W Polsce zmiana czasu została wprowadzona w okresie międzywojennym, następnie w latach 1946-1949, 1957-1964 oraz ponownie od 1977 roku.

Komentuje Krzysztof Kolany, główny analityk Bankier.pl

Manipulowanie czasem jest bez sensu Według badań przeprowadzonych w amerykańskim stanie Indiana zmiana czasu spowodowała tam więcej strat niż korzyści. Współcześnie więcej energii niż oświetlenie pochłania sprzęt AGD, ogrzewanie czy klimatyzacja. Przykładowo: w USA i Kanadzie oświetlenie domowe odpowiada za 3,5% całkowitego zużycia energii elektrycznej. Zmiana czasu wywołuje zamieszanie w transporcie i utrudnia koordynację spotkań czy czasu pracy. Przy coraz szybszym i elastyczniejszym życiu gospodarczym i tak w grudniu często wychodzi się z domu przed świtem i wraca po zmroku. Przy rosnącej liczbie dowodów wskazujących na bezcelowość przestawiania zegarków utrzymywanie czasu zimowego coraz częściej rodzi teorie spiskowe. Jedna z nich głosi, że gdy już rząd zmusi ludzi do tak absurdalnego pomysłu jak coroczne przestawianie zegarków, to będzie mógł wymóc na społeczeństwie każdą głupotę.

Katarzyna Waś-Smarczewska