Niemal 1/3 mieszkańców Monako to milionerzy. Tym samym to małe księstwo może pochwalić się największym zagęszczeniem milionerów na świecie. Za kilka dni może jednak zostać umieszczone na "szarej liście" w związku z brakiem przejrzystej polityki w zakresie zwalczania prania brudnych pieniędzy.
Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) ma ogłosić publicznie 28 czerwca podczas ostatniego dnia sesji plenarnej w Singapurze, że Księstwo Monako wymaga wzmożonego monitorowania w celu usunięcia strategicznych uchybień w zakresie zwalczania prania pieniędzy - informuje Bloomberg. Oznacza to, że księstwo umieszczone zostanie na "szarej liście".
"Szarą listą" określa się jurysdykcje o tzw. podwyższonej potrzebie monitorowania.To lista krajów, których sytuacja względem polityki zwalczania prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu jest niejasna i budzi obawy.
Monako pod większym nadzorem?
Wpisanie danego kraju na "szarą listę" FATF nie jest pozytywną informacją. Często zagraniczni inwestorzy ostrożniej podchodzą do prowadzenia biznesu w tych krajach. Z raportu Międzynarodowego Funduszu Walutowego z 2021 r. wynika, że kraje umieszczone na szarej liście doświadczyły "dużego i statystycznie istotnego ograniczenia napływu kapitału".
Szacuje się, że co roku procederowi prania pieniędzy poddawane jest między 715 mld a 1,87 bln euro, czyli nawet 5 proc. globalnego PKB - piszą eksperci z Deloitte.
Decyzja o wpisaniu Monako na "szarą listę" zaszkodziłaby gospodarce tego małego księstwa. Na koniec 2023 r. instytucje finansowe zlokalizowane w Monako zarządzały około 160 miliardami euro (172 miliardy dolarów), co stanowi około 20-krotność produktu krajowego brutto kraju - przekonuje Bloomberg.
Decyzja ta mogłaby również uderzyć w rynek nieruchomości w Monako, skoro służby bardziej przyglądałyby się transakcjom w tym kraju. Choć mały (księstwo jest powierzchniowo mniejsze niż Central Park w Nowym Jorku), jest on najdroższy na świecie Szacuje się, że 1 mln dolarów pozwoli na zakup zaledwie 16 m kw. nieruchomości.
Wśród najpopularniejszych metod prania pieniędzy eksperci EY wymieniają:
- dokonywanie wielu drobnych transakcji pieniężnych w celu ukrycia źródła ich pochodzenia i uniknięcia wykrycia przez organy ścigania. To praktyka znana jako "structuring" lub "smurfing",
- zakup nieruchomości za gotówkę pochodzącą z nielegalnego źródła m.in. przez pośredników. W kolejnym kroku nieruchomość jest sprzedawana, a środki ze sprzedaży mogą zostać uznane za legalne,
- wykorzystanie kryptowalut do przenoszenia dużych sum pieniężnych. Wpływ na popularność tego sposobu ma zdecentralizowana struktura, względna anonimowość oraz duża liczba dokonywanych transakcji,
- kupowanie dzieł sztuki, antyków, biżuterii. Przedmioty te są nabywane za pośrednictwem pośredników i przy użyciu płatności gotówkowych. Następnie są one sprzedawane na rynku wtórnym, a tak pozyskane środki mogą zostać uznane za legalne,
- dokonywanie wielu transakcji gotówkowych w kasynach i zakładach hazardowych. Tworzenie fałszywych umów handlowych i faktur, które sugerują przeprowadzenie legalnych transakcji handlowych,
- płatności przez internet i wykorzystanie usług fintech m.in. płatności cyfrowych, mobilnych oraz transakcji międzynarodowych, które nie zawsze wymagają podawania tradycyjnych danych identyfikacyjnych.
"Szara lista" - egzotyczne kraje, ale też Bułgaria, Chorwacja czy Turcja
Decyzja FATF zostałaby wydana w trudnym momencie dla Monako. Kraj stanął w obliczu serii kryzysów. Po licznych skandalach politycznych, jakie miały miejsce w ciągu ostatniego półwiecza, książę Albert II zerwał w zeszłym roku kontakty z kilkoma swoimi najbliższymi współpracownikami i obecnie wdaje się w publiczny spór z jednym z nich. Księstwo czeka na kontrolę nie tylko ze strony FATF, ale także Grupy Państw Przeciwko Korupcji (tzw. GRECO), która ma wydać latem tego roku raport oceniający zdolność rządu do zwalczania korupcji.
Lista krajów, które trafiły na "szarą listę" FATF nie jest taka krótka. Znajdują się na niej: Bułgaria, Burkina Faso, Kamerun, Chorwacja, Demokratyczna Republika Konga, Haiti, Jamajka, Kenia, Mali, Mozambik, Namibia, Nigeria, Filipiny, Senegal, Afryka Południowa, Południowy Sudan, Syria, Tanzania, Turcja, Wietnam oraz Jemen.
W lutym z "szarej listy" usunięto Barbados, Gibraltar, Ugandę oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Pranie pieniędzy w Polsce
W Polsce to Generalny Inspektor Informacji Finansowej stanowi główny element systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Jak informowano wiosn, GIIF wszczął w 2023 roku 3443 postępowań analitycznych dotyczących podejrzenia prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, czyli w porównaniu z 2022 rokiem o ok. 59% więcej. W wyniku przeprowadzonych analiz do prokuratur zostało przekazanych 473 tzw. zawiadomień głównych, czyli o ok. 45% więcej niż w poprzednim roku, ale wciąż mniej o ok. 9% od rekordowego 2021 roku.
GIIF, po otrzymaniu od instytucji obowiązanych zawiadomień, dokonał blokad 679 rachunków, na których zgromadzono środki o łącznej wartości ok. 152,5 mln zł oraz wstrzymał 52 transakcje na łączną kwotę ok. 4,3 mln zł. Wartość tych blokad rachunków i wstrzymanych transakcji wzrosła w porównaniu z rokiem 2022 o ok. 36,2% przy jednoczesnym ok. 73,2% wzroście liczby zablokowanych rachunków.
Z własnej inicjatywy GIIF dokonał blokad 461 rachunków na łączną kwotę ok. 227,9 mln zł oraz wstrzymał 7 transakcji o wartości ok. 10,0 mln zł. Wartość tych blokad i wstrzymanych transakcji (z uwzględnieniem zrealizowanych z inicjatywy GIIF przez zagraniczne jednostki analityki finansowej) wyniosła ponad 394 mln zł, czyli o około 138% więcej niż w 2022 roku.
Czym jest Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF)?
FATF (Financial Action Task Force) jest instytucją międzyrządową, mającą na celu wypracowywanie i określanie standardów w dziedzinie przeciwdziałania praniu pieniędzy, finansowaniu terroryzmu i innych powiązanych zagrożeń dla międzynarodowego systemu finansowego oraz promowanie skutecznego ich wdrażania.
Grupa składa się z 35 członków: 33 państw i 2 organizacji regionalnych. Wśród nich są: Brazylia, Chiny, Komisja Europejska, Finlandia, Francja, Niemcy, Rada Współpracy Państw Zatoki Perskiej, Hong Kong, Islandia, Irlandia, Włochy, Japonia, Luksemburg, Turcja, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone. Obserwatorami FATF są min. Indie, Bank Światowy oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
