Kilkunastometrowy pokój w wynajmowanym mieszkaniu, często dzielony ze współlokatorem, a do tego czynsz, który podrożał od 5 do 10 proc. względem zeszłego roku i w większości przypadków opłacany w całości lub części przez rodziców – tak w punktach wygląda typowa nieruchomość wynajmowana przez polskiego studenta. To wynik najnowszego raportu „Studenci na rynku nieruchomości” przygotowanego przez AMRON-SARFiN.
Już tylko tydzień pozostał do inauguracji roku akademickiego 2024/2025. Naukę rozpocznie lub wznowi wówczas ok. 1,2 mln studentów. Jak wynika z raportu „Studenci na rynku nieruchomości”, w minionym roku akademickim w wynajmowanej nieruchomości mieszkał co trzeci polski żak (34 proc.). Czynsz tym samym płaciło ok. 425 tys. studentów. Kolejne 4 proc. wynajmowało pokój lub mieszkanie od rodziny, lub znajomych.
Spośród nich większość, choć nie bezwzględna (42 proc.), wynajmowała mieszkanie ze współlokatorami. Co dziesiąty żak (10 proc.) mógł pochwalić się samodzielnym mieszkaniem, w pojedynkę ponosząc wszystkie opłaty związane z najmem, a co piąty (19 proc.) za lokum miał akademik uczelniany.
Z danych uzyskanych przez AMRON-SARFiN wynika, że największa grupa studentów (48 proc.) wynajmowała mieszkanie składające się z co najmniej trzech pokoi, 39 proc. żyło w dwupokojowych mieszkaniach, z kolei 13 proc. żaków mogło "pochwalić się" kawalerkami.
Spośród studentów wynajmujących mieszkania i domy ze współlokatorami większość miała do dyspozycji własny pokój. Mierzył on najczęściej (43 proc. przypadków) od 10 do 20 mkw. Wciąż co trzeci polski żak (32 proc.) miał do dyspozycji mniej niż 10 mkw.
Żacy dzielący pokoje ze współlokatorami mieszkali najczęściej we dwójkę (75 proc. przypadków), ale zdarzali się i tacy, którzy pokój dzielili z dwiema innymi osobami (17 proc.), a nawet trzema (8 proc.).
Najem na ostatnią chwilę
Tradycyjnie najgorętszym miesiącem na rynku nieruchomości przeznaczonych dla studentów był wrzesień, kiedy to umowy dotyczące najmu podpisała ponad jedna trzecia polskich studentów (35 proc.). Co piąty (20 proc.) wynajął mieszkanie lub pokój już podczas trwania roku akademickiego, w październiku.
Niemal co drugi student (47 proc.) szukał lokum krócej niż dwa tygodnie. Co trzeciemu (33 proc.) poszukiwania zajęły od dwóch tygodni do miesiąca, z kolei dla 20 proc. przepytanych przez AMRON-SARFiN żaków poszukiwania były bardziej czasochłonne i zajęły ponad miesiąc.
Tradycyjnie najczęściej (65 proc. przypadków) studenci podpisywali zwykłe umowy najmu. Co dziesiąty wybrał umowę najmu okazjonalnego lub zdecydował się na umowę ustną.
Również jedynie co dziesiątemu żakowi podpisującemu nową umowę udało się wynegocjować korzystniejszą stawkę od podanej pierwotnie w ogłoszeniu. Również co dziesiąty student wziął udział w negocjacjach, które jednak zakończyły się podpisaniem umowy na kwotę wyższą.
Trzy na cztery podpisane umowy zawierały zapisy o konieczności wpłacenia kaucji. W niemal co drugim przypadku (47 proc.) była ona równa miesięcznemu wymiarowi czynszu. W 16 proc. przypadków była niższa, a w 12 proc. przypadków wyższa od miesięcznego czynszu.
Najem drenuje kieszenie studentów i ich rodziców
Z roku na rok zmniejsza się odsetek studentów płacących za wynajmowane lokum mniej niż 1000 zł/m-c., wzrasta natomiast grupa żaków, którzy co miesiąc na konto wynajmującego przelewają ponad 1000 zł. Pierwsi w roku akademickim 2023/2024 stanowili 62 proc. (-10 pp. r/r), udział drugi wzrósł do 38 proc. (+10 pp. r/r).
Najczęściej comiesięczny wymiar czynszu opiewał na kwotę zawierającą się w przedziale 750 – 1000 zł (28 proc. przypadków i -5 pp. r/r).
Koszty najmu ponoszone przez studentów rosły najczęściej w przedziale 5 – 10 proc. w ujęciu rocznym. W przypadku co czwartego polskiego żaka czynsz wzrósł względem poprzedniego roku zarówno o kilka, jak i kilkanaście procent.
Podwyżki w wielu przypadkach z pewnością nie ominęły studentów także u progu roku akademickiego 2024/2025. Jak wynika z danych Otodom Analytics, wzrost cen ofertowych najmu jest jednak znacznie słabszy niż rok wcześniej, głównie z uwagi na obniżki obserwowane pod koniec 2023 r. i w pierwszej połowie 2024 r.
Zgodnie z danymi za lipiec 2024 r. wycena kawalerek i mieszkań o powierzchni od 40 do 59 mkw. oferowanych w największych polskich miastach była w większości przypadków wyższa w ujęciu rocznym od niespełna 1 proc. do 5 proc.
Jedynie w Poznaniu najpopularniejsze metraże „podrożały” w ogłoszeniach przeciętnie od 4 do 7 proc. W Łodzi natomiast zanotowano obniżkę średnio od 1 do 2 proc. w skali roku.
Średnie ceny ofertowe wciąż są jednak od kilku do kilkunastu procent wyższe niż przed dwoma laty i od blisko 30 do ponad 60 proc., co ma związek z wystrzałem stawek w pierwszej połowie 2022 r., gdy z powodu rosyjskiej inwazji do Polski napłynęli ukraińscy uchodźcy.
Wyższe niż przed rokiem są także stawki widniejące w cennikach wielu uczelnianych akademików. W górę powędrowały także stawki dyktowane przez prywatne domy studenckie.
Wracając do wyników badania przeprowadzonego przez AMRON-SARFiN i kosztów najmu, należy jednak zauważyć, że w większości przypadków podwyżkami czynszów obarczeni są nie sami studenci, a ich rodzice. Z pomocy materialnej przy płaceniu należności za zajmowane lokum korzysta bowiem 64 proc. polskich żaków. Co trzeci (37 proc.) czynsz opłaca dzięki dochodom z tytułu pracy, co piąty (22 proc.) wspomaga się stypendium, a jeden na stu żaków zaciągnął kredyt studencki.
