7 stycznia w życie weszła ustawa regulująca działalność lombardów. Pożyczkobiorcy mogą liczyć m.in. na obniżenie kosztów pożyczki w razie spłaty przed terminem czy lepsze warunki rozliczenia sprzedaży zastawionego przedmiotu. W regulacjach znalazło się miejsce także dla głośnej sankcji darmowego kredytu.
Ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej to pierwsza kompleksowa regulacja tego segmentu rynku finansowego. Akt wszedł w życie 7 stycznia 2024 r., a przedsiębiorcy prowadzący działalność lombardową mają od tego momentu 6 miesięcy na uzyskanie wpisu do rejestru prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Nie oznacza to jednak, że KNF będzie sprawowała nadzór na lombardami – jej rola ogranicza się do prowadzenia spisu.
Dla konsumentów korzystających z pożyczek lombardowych nowe prawo oznacza szereg zmian. Przypomnijmy najważniejsze z nich.
Koszty pożyczki z limitami
Ustawa przewiduje ograniczenie maksymalnej wysokości kosztów pożyczki, podobnie jak w przypadku np. kredytów gotówkowych czy pożyczek pozabankowych. Pierwszy limit dotyczy oprocentowania i odnosi się do fragmentów kodeksu cywilnego. Przypomnijmy, że przy dzisiejszym poziomie stóp procentowych jest to 18,5 proc. (dwukrotność stopy referencyjnej NBP powiększonej o 3,5 pp.).
Przewidziano także „sufit” dla kosztów pozaodsetkowych, czyli opłat i prowizji. Limit wyliczany jest na podstawie okresu spłaty. Wynosi 10 proc. kwoty pożyczki lombardowej plus 10 proc. za każdy rok trwania umowy (lub proporcjonalnie przy krótszym okresie). Łącznie koszty pozaodsetkowe nie mogą przekroczyć 45 proc. kwoty pożyczki.
Obniżenie kosztów przy spłacie przed terminem
Podobnie jak w przypadku kredytu konsumenckiego całkowity koszt pożyczki lombardowej ulega pomniejszeniu proporcjonalnie do okresu, o jaki skrócono spłatę. Dotyczy to także kosztów poniesionych wcześniej (np. opłat na początku umowy). Wyjątek stanowią koszty sądowe i poniesione na rzecz organów administracji publicznej.
Aukcja zastawionego przedmiotu
Jeśli pożyczkobiorca nie spłaci swojego zobowiązania w terminie, będzie miał 30 dni na uregulowanie należności. Po tym okresie, ale nie później niż po upływie 60 dni od terminu wymaganej zapłaty, pożyczkodawca będzie mógł sprzedać przedmiot będący zabezpieczeniem.
Ważną nowością wprowadzoną przez ustawę jest dalsza procedura. Sprzedaż mieć formę aukcji elektronicznej kierowanej do nieograniczonego kręgu odbiorców. Czas trwania aukcji nie może być krótszy niż 14 dni. Cena wywoławcza powinna być równa szacunkowej wartości ustalonej w umowie pożyczki lombardowej. Wpływy z aukcji muszą zostać rozliczone – nadwyżka trafia do klienta.
Szerzej o etapach sprzedaży zastawionego w lombardzie przedmiotu pisaliśmy na łamach Bankier.pl, prezentując ostateczny projekt ustawy.
Sankcja darmowej pożyczki
Jednym z elementów ustawy, który nie doczekał się szerszej „reklamy” jest sankcja przewidziana w art. 15 aktu. Odpowiada ona w znacznym stopniu sankcji darmowego kredytu dla kredytu konsumenckiego.
Jeśli pożyczkodawca zaniedba obowiązków związanych z ujęciem w umowie wszystkich wymaganych elementów lub ominie regulacje dotyczące limitów kosztów, pożyczkobiorca może zwrócić pożyczkę bez odsetek i dodatkowych kosztów. Wystarczające jest wówczas złożenie przez klienta pisemnego oświadczenia o skorzystaniu z takiego uprawnienia.
