Polska jest drugim, po Hiszpanii, producentem truskawek w Unii Europejskiej z 15 proc. udziałem w rynku. W 2024 r. produkcja tych owoców wyniosła 159 tys. ton - poinformował Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Truskawki należą do najbardziej lubianych owoców przez naszych rodaków.
Według danych KOWR, w 2023 r. Polska zajmowała dziewiątą pozycję w produkcji truskawek na rynku globalnym oraz drugą (2024 r.) wśród krajów Unii Europejskiej. Numerem jeden na rynku truskawek są od wielu lat Chiny z produkcją wynoszącą ponad 4,2 mln ton (w 2023 r.) oraz Stany Zjednoczone ze zbiorami przekraczającymi 1,2 mln ton. W UE największym producentem jest Hiszpania z 28 procentowym udziałem we wspólnotowej produkcji. Do znaczących producentów należą także Włochy z 11 proc. udziałem i Niemcy (10 proc.).
Truskawki w Polsce należą do najbardziej popularnych i wyczekiwanych owoców sezonowych, co wynika z badań zrobionych kilka lat temu przez firmę badawczą Kantar. Według nich 66 proc. Polaków w sezonie jadło truskawki kilka razy w tygodniu. Konsumpcji truskawek sprzyja też rosnąca ich dostępność. Obecnie sezon na te owoce zaczyna się na początku drugiego kwartału dzięki owocom pochodzącym m.in. z upraw szklarniowych i trwa do późnej jesieni, gdy dostępne są owoce odmian powtarzających owocowanie.
W ubiegłym roku zbiory truskawek w Polsce wyniosły 159 tys. ton i były o 12 proc. niższe niż w 2023 r. Wielkość zbiorów w dużej mierze zależy od warunków pogodowych dlatego się waha. Przykładowo w 2016 roku w kraju zebrano aż 197 tys. ton truskawek; w 2020 r. było to 185 tys. ton. Najniższe zbiory w ostatnich latach były w 2019 r., kiedy zebrano 146 tys. ton truskawek.
Uprawom truskawek sprzyjają też polskie warunki klimatyczno-glebowe. Udział powierzchni uprawy truskawek w całkowitym krajowym areale owoców jagodowych wynosi ok. 24 proc., ale od kilka lat powierzchnia plantacji truskawkowych zmniejsza się. W 2016 r. znajdowały się one na 50,6 tys. hektarów, w ub.r. już tylko na powierzchni 28,9 tys. ha. Oznacza to wzrost wydajności plantacji, słabsze odmiany zamieniane są przez bardziej plenne.
Produkcja truskawek prowadzona jest przede wszystkim w mniejszych gospodarstwach rodzinnych, najczęściej plantacje nie przekraczają 10 hektarów. Największe obszary uprawy są zlokalizowane na terenie województwa mazowieckiego (54 proc. ogólnokrajowej powierzchni uprawy truskawek w 2024 r.), lubelskiego, łódzkiego oraz świętokrzyskiego.
Znaczący wolumen krajowych zbiorów truskawek kierowany jest na eksport. W latach 2016–2024 za granicę sprzedawano od 50 do 70 proc. krajowej produkcji tych owoców. Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w 2024 r. z Polski wyeksportowano 80 tys. ton truskawek (z tego 64 tys. ton truskawek mrożonych i 16 tys. ton owoców świeżych), tj. o 1 proc. mniej niż w 2023 r.
Polska jest czołowym światowym eksporterem truskawek mrożonych. W latach 2016–2024 z Polski wywożono rocznie 60–118 tys. ton truskawek mrożonych, co stanowiło 34–60 proc. udziału w krajowych zbiorach truskawek.
Biuro Analiz i Strategii KOWR informuje, że w 2024 r., pomimo spadku wolumenu eksportu truskawek, odnotowano wzrost jego wartości. Wpływy z wywozu tych owoców ukształtowały się na poziomie 143 mln euro i były o 2 proc. większe niż w 2023 r., w tym aż 81 proc. stanowiły przychody z wywozu truskawek mrożonych.
Największym odbiorcą truskawek mrożonych z Polski jest UE, gdzie trafiło blisko 90 proc. wolumenu eksportu tego produktu (57 tys. ton). Truskawki mrożone trafiły przede wszystkim do Niemiec (19 tys. ton), Francji (8 tys. ton) i Niderlandów (7 tys. ton). Do tych krajów wyeksportowano około 54 proc. łącznego wolumenu truskawek mrożonych.
Eksport truskawek świeżych odbywa się na znacznie mniejszą skalę. W latach 2016–2024 z Polski wyeksportowano od 6 tys. ton do 20 tys. ton truskawek świeżych, co stanowiło od 3 do 12 proc. krajowych zbiorów truskawek. W 2024 r. dominującym kierunkiem wywozu były kraje pozaunijne (76 proc. łącznego wolumenu).
W Polsce zarejestrowanych jest około 50 odmian truskawek, które charakteryzują się m.in. zróżnicowanymi terminami owocowania. Popularnymi odmianami wczesnymi, które owocują już w maju są m.in.: „Kama”, „Kent”, „Honeoye”. Często spotykanymi odmianami średniowczesnymi owocującymi na przełomie czerwca i lipca są m.in.: „Senga Sengana”, „Elkat”, „Onebor”. Popularne późne odmiany to m.in. „Pandora” i „Bogota”.
Do unijnego rejestru Chronionych Oznaczeń Geograficznych w 2009 roku została wpisana truskawka kaszubska – produkt tradycyjny województwa pomorskiego. Różni się ona od truskawek uprawianych w innych regionach kraju większą zawartością cukru w owocach. Wynika to ze specyficznego mikroklimatu Pojezierza Kaszubskiego.
Ponadto na Liście Produktów Tradycyjnych prowadzonej przez resort rolnictwa, zawierającej produkty o wyjątkowych właściwościach wynikających ze stosowania tradycyjnych metod produkcji znajdują się: Truskawka z gminy Puławy, Truskawka zwoleńska, Truskawka kaszubska, Truskawka buska faworytka i Truskawka bielińska. (PAP)
Anna Wysoczańska
awy/ mick/ lm/
