Nie ma boomu na domy bez pozwoleń, a "Polski ład" nie pomógł. Rząd ma kolejny pomysł

Za nami kolejny spadek liczby budów domów jednorodzinnych bez pozwoleń w oparciu o zgłoszenie – wynika z danych Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego za I poł. 2023 r. Niższa była nie tylko ich liczba, ale także ich udział w ogólnej liczbie wszystkich rozpoczętych budów domów.

Pomimo ustawowego zwiększenia powierzchni wciąż rzadziej niż co trzydziesty dom jednorodzinny budowany jest w Polsce według tej, w teorii, uproszczonej ścieżki.

W pierwszej połowie 2023 r. Polacy rozpoczęli prace przy budowie 1244 domów jednorodzinnych w oparciu o zgłoszenie, a więc bez konieczności zdobycia pozwolenia budowlanego. Był to najniższy wynik od czterech lat. W ujęciu rocznym spadek wyniósł 10,6 proc.

W tym czasie liczba wszystkich rozpoczętych budów domów jednorodzinnych (45 736 w I poł. 2023 r.) spadła o 1,4 proc. Względem rekordowego pierwszego półrocza 2021 r. spadek wyniósł 15,3 proc.

Niższy niż w analogicznym okresie 2022 r. był również udział budów w oparciu o zgłoszenie w ogólnej liczbie rozpoczętych budów domów jednorodzinnych. Ten w I poł. 2023 r. wyniósł 2,7 proc., co oznaczało spadek o 0,3 pp. w relacji do I poł. 2022 r. oraz o 1,5 pp. względem II poł. 2022 r.

Oznacza to, że pomimo ustawowego zwiększenia powierzchni wciąż blisko co czterdziesty dom jednorodzinny stawiany jest w Polsce według tej, w teorii, uproszczonej ścieżki.

Najwięcej domów w oparciu o zgłoszenie zaczęto stawiać w woj. mazowieckim (275). Co ciekawe, w obliczu spadków notowanych zarówno w całej Polsce, jak i większości województw, liczba domów budowanych w ten sposób na Mazowszu wzrosła w ujęciu rocznym o 2,6 proc.

Próg 100 domów przekroczono jednak jeszcze tylko w Wielkopolsce (184). Ich liczba była o 11 proc. niższa niż rok wcześniej. Z kolei w woj. śląskim i pomorskim rozpoczęto o blisko 24 proc. mniej budów w oparciu o zgłoszenie niż w analogicznym okresie 2022 r.

„Polski ład” nie pomógł

Ścieżkę prawną dla chcących postawić dom jednorodzinny na własny użytek i nie ubiegać się o pozwolenia budowlane miały ułatwić już przepisy zawarte w „Polskim ładzie”, które weszły w życie na początku 2022 r. Wprowadzone wówczas prawo pozwalało na budowę domów o powierzchni do 70 mkw. Wcześniej było to jedynie 35 mkw.

Jak już wówczas ostrzegali eksperci zajmujący się branżą budowlaną, usunięcie wcześniejszego ograniczenia w postaci 90 mkw. maksymalnej powierzchni użytkowej sprawiło jednak, że w rzeczywistości dwukondygnacyjny dom budowany bez jakiejkolwiek kontroli wyłącznie w oparciu o zgłoszenie może obecnie mierzyć nawet 140 mkw., a dodatkowo być powiększony o antresolę.

Jak ocenia Mariola Berdysz, dyrektor Fundacji Wszechnicy Budowlanej, zagrożeniem może być także pozbawienie organów administracji architektoniczno-budowlanej jakiejkolwiek kontroli zarówno na etapie projektu, jak i podczas budowy. Zgłoszenie budowy obecnie opiera się bowiem wyłącznie na oświadczeniu inwestora, że budowa będzie przeprowadzona zgodnie ze sztuką.

Większy metraż i bezpłatne projekty pomogą?

Tymczasem wkrótce bez pozwoleń będzie można budować domy znacznie większe niż 70-metrowe. To efekt zmian w prawie budowlanym przegłosowanych przez Sejm w połowie sierpnia 2023 r.

Możliwość budowy na podstawie uproszczonego zgłoszenia dotyczyć będzie wyłącznie wolnostojących, nie więcej niż dwukondygnacyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy powyżej 70 mkw., których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane, a budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora.

Tym samym taki dom musi być budowany na własne potrzeby mieszkaniowe, a nie w celu sprzedaży czy najmu.

Bez pozwolenia będzie można też stawiać m.in. przydomowe schrony do 35 mkw. i kioski o powierzchni zabudowy nie większej niż 15 mkw.

Jak wskazuje minister rozwoju i technologii Waldemar Buda, zmienione przepisy wyłączają możliwości wniesienia sprzeciwu przez organ administracji architektoniczno-budowlanej do zgłoszenia budowy takiego domu. Dodał, że pozostanie obowiązek ustanowienia kierownika budowy i prowadzenia dziennika budowy.

Jeszcze w 2023 r. dostępne mają być także bezpłatne projekty domów o powierzchni 120, 150 i 180 mkw. Projekty w ramach konkursu wyłoni Główny Urząd Nadzoru Budowlanego.

Źródło: