Każdy pracodawca, który odprowadza składki do ZFŚS, tworzy regulamin, na podstawie którego w ten sposób gromadzone pieniądze są później wydatkowane. Problem pojawia się w momencie, gdy pracownicy z takim regulaminem się nie zgadzają. Pytanie czytelnika:
Niedawno zostałam przedstawicielem załogi. Dano mi do podpisu Regulamin Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, choć nie byłam obecna przy jego uzgadnianiu (nikt mnie o tym nie poinformował). W regulaminie tym zawarto postanowienia dotyczące świadczeń na rzecz działalności kulturalno-oświatowej i sportowej oraz imprez sportowo-rekreacyjnych. Dodam, że pracuję w Domu Pomocy Społecznej i większość pracowników to opiekunowie (ok.70% załogi). Co roku organizowane są tu wycieczki, z których korzysta tylko dyrekcja i administracja. Pozostała część pracowników z nich nie korzysta, ponieważ trzeba do nich dopłacać, a nas na to nie stać.
Zaproponowałam, aby - zamiast wycieczek - wprowadzić bony na święta lub pomoc pieniężną dla uprawnionych – dostałam jednak odmowę. Argumentowano, że fundusz musi być zróżnicowany i wycieczki będą się odbywały. Czy mogę w jakiś sposób przekonać dyrektora? Czy musi on zorganizować ze mną spotkanie w związku z pełnioną przeze mnie funkcją przedstawiciela?
Odpowiedź:
Na początku wyjaśnijmy, czym jest instytucja przedstawiciela załogi. W firmach, gdzie nie zostały powołane związki zawodowe, pracowników reprezentuje właśnie przedstawiciel załogi, który ma za zadanie dbać o ich interesy. Niestety taki przedstawiciel nie posiada wszystkich uprawnień, jakie mają związki zawodowe. Dodatkowo pracodawca musi współpracować z przedstawicielem tylko w sytuacji, gdy taki obowiązek nakłada na niego konkretny przepis prawa.
Co na to ustawa o ZFŚS
 | Interwencja Bankier.pl: pracowałem w Niemczech, nie dostałem pensji |
Zgodnie z wymienioną powyżej ustawą, pracodawca jest zobowiązany do uzgodnienia z przedstawicielem załogi postanowień regulaminu wynagradzania w sprawie wysokości odpisu na fundusz lub nietworzenia funduszu i niewypłacania świadczenia urlopowego oraz postanowień regulaminu określającego zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu.
- Co istotne, ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie do Ustawy rozwiązań, które pozwalałyby pracodawcy na samodzielne wprowadzenie powołanych regulaminów np. po upływie określonego okresu bezskutecznych negocjacji, dlatego pracodawca musi tak długo negocjować ich treść z przedstawicielem załogi, aż osiągnie porozumienie - wyjaśnia Artur Ciepłowski, prawnik w kancelarii prawnej Chajec, Don-Siemion & Żyto w Warszawie.
Przedstawiciel bez ochrony prawnej
Warto przy tym zaznaczyć, że podczas takich negocjacji przedstawicielowi nie przysługuje żadna szczególna ochrona, jaka przysługuje m.in. niektórym działaczom związkowym.
- Kolejnym istotnym ograniczeniem roli przedstawiciela załogi w stosunku do roli związków zawodowych jest to, że przedstawiciel pracowników nie jest czynnie legitymowany do wystąpienia do sądu pracy z roszczeniem o zwrot środków wydatkowanych niezgodnie z przepisami ustawy lub o przekazanie należnych środków na fundusz. Wskazać również należy, że pracodawca może, ale nie musi, uwzględnić sugestie przedstawiciela załogi co do zmiany regulaminu lub wydatkowania środków funduszu na określony cel – dodaje nasz ekspert.
Regulamin ZFŚS to podstawa
 | Interwencja Bankier.pl: czy muszę zwrócić pracodawcy pieniądze za moje studia? |
Środki z ZFŚS mogą być wydatkowane tylko w sposób zgodny z celami wskazanymi w regulaminie, który z kolei powinien być uzgodniony przez pracodawcę z przedstawicielem załogi. Zgodnie z tym, co opisuje nasza czytelniczka, w jej zakładzie pracy środki z funduszu mogą być wydatkowane na działalność kulturalno-oświatową i sportową oraz imprezy sportowo rekreacyjne.
Jeżeli jednak finansowane miałyby być z tego źródła bony towarowe lub pomoc pieniężna dla uprawnionych, wówczas konieczne jest wprowadzenie odpowiednich zmian do regulaminu. Nasza czytelniczka może zgłaszać takie postulaty do pracodawcy, jednak nie są one dla niego wiążące.
Jednak, jak podkreśla Artur Ciepłowski, wydatkowanie przez pracodawcę środków funduszu na dofinansowanie wycieczek pracowników, w świetle powołanych postanowień regulaminu, może zostać uznane za niezgodne z regulaminem, a w konsekwencji również z Ustawą. Tego typu zachowanie może zostać uznane za wykroczenie, o którym mowa w art. 12a Ustawy o ZFŚS.
Uzmysłowienie pracodawcy możliwości zgłoszenia takiego wykroczenia do właściwego organu Państwowej Inspekcji Pracy może zmobilizować go do przyjęcia zgłaszanych przez czytelniczkę propozycji.
Barbara Sielicka
Bankier.pl
b.sielicka@bankier.pl
