Ustawa o odwróconej hipotece jest potrzebna. To wciąż nieuregulowana kwestia. Brak odpowiednich przepisów prawnych naraża potencjalnych klientów na duże ryzyko. W najgorszej sytuacji mogliby stracić nie tylko skromne świadczenie, ale także prawo do zamieszkiwania lokalu.
Kiedy będzie ustawa o odwróconej hipotece?
Projekt ustawy o odwróconej hipotece już istnieje, ale wciąż nie trafił do Sejmu. Nowa ustawa ma wyregulować kwestie udzielania renty dożywotniej w ramach tzw. odwróconej hipoteki. Obecnie w Sejmie trwają prace nad odwróconym kredytem hipotecznym, który jest produktem bankowym. Reguluje on kwestie specyficznego finansowego produktu bankowego skierowanego do emerytów posiadających nieruchomość.
W ramach umowy z bankiem mogliby oni otrzymać jednorazową wypłatę lub świadczenia w ratach przez pewien określony w umowie czas. Zabezpieczeniem wypłat byłaby nieruchomość. Po tym okresie musieliby oni (lub spadkobiercy zwrócić pieniądze) lub bank przejąłby nieruchomość na własność. Wbrew pozorom jest to oferta skierowana do klientów zamożniejszych, którzy posiadają wyższe emerytury, często więcej niż jedną nieruchomość.
Odwrotnie jest w przypadku odwróconej hipoteki, którą udziela się w oparciu o Kodeks cywilny. Tutaj nowa ustawa miałaby uregulować kwestie zabezpieczenia wypłaty świadczeń do końca życia, a nie przez pewien okres (jak w przypadku produktu bankowego). W przypadku renty dożywotniej przedsiębiorcy ponoszą inne (trudno powiedzieć, czy większe) ryzyko. Stąd różnica w wysokości wypłacanych świadczeń. Mniej zamożny emeryt w tym wypadku otrzymuje rentę rzędu kilkuset złotych miesięcznie, ale – jak twierdzi Andrzej Roter z Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych – większość klientów jest zadowolona.
2 mln euro kapitału zakładowego
Projekt ustawy zawiera m.in. restrykcyjne przepisy dotyczące wymogów kapitałowych przedsiębiorstw świadczących usługi renty dożywotniej. Mogłyby to być tylko spółki akcyjne z kapitałem minimum 2 mln euro. Firmy te byłyby objęte kontrolą KNF, który musiałby prowadzić specjalny rejestr.
Projekt wprowadza także zmiany w zakresie odstąpienia od umowy w sytuacji niewypłacania świadczeń przez dany podmiot – klient mógłby zrezygnować z kontraktu, nie tracąc prawa do zamieszkania w lokalu. Do tego dochodzi ingerencja w prawo upadłościowe i naprawcze, które w przypadku bankructwa podmiotu wypłacającego rentę nakazuje syndykowi w pierwszej kolejności dbać o zaspokojenie roszczeń świadczeniobiorcy.
Andrzej Roter, dyrektor generalny KPF podkreśla, że obie ustawy – zarówno ta dotycząca odwróconej hipoteki i odwróconego kredytu hipotecznego – powinny wejść w życie równocześnie. Na razie ustawa o odwróconej hipotece odbija się od drzwi sejmowych. Sprawa ciągnie się już przynajmniej od 2010 roku. Cierpi na tym przede wszystkim klient, który cały czas ma dostęp do produktu finansowego w modelu sprzedażowym, ale nie tak zabezpieczonego jak to powinno mieć miejsce.
Łukasz Piechowiak
