Od 1 lipca 2023 roku rząd planuje zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego. Jak ta zmiana wpłynie na przepisy prawa dotyczące pracy zdalnej oraz zakazujące eksmisji. Jakie uprawnienia i obowiązki będą mieli pracownicy, przedsiębiorcy i osoby indywidualne. Co zmieni się w udzielaniu urlopów zaległych i jak będzie wyglądał obowiązek badań pracowniczych — wyjaśniamy.
Zniesienie obowiązku używania maseczek
Maseczki pojawiły się w Polsce 16 kwietnia 2020 r. Od 1 lipca 2023 roku najprawdopodobniej nie będzie ich trzeba już używać w placówkach leczniczych i aptekach, bo tylko tu są jak na razie obowiązkowe.
Zasiłek chorobowy a Covid-19
Kiedy osoba pracująca, mająca prawo do zasiłku chorobowego, zachoruje na COVID-19 potrzebne jej jest zwolnienie lekarskie, aby mogła skorzystać z wynagrodzenia chorobowego. Covid-19 będzie traktowany jak np. grypa czy przeziębienie.
Praca zdalna po zniesieniu stanu epidemii
Na podstawie przepisów covidowych, art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2021 poz. 2095 z późn. zm.). wprowadzono możliwość kierowania pracowników do pracy zdalnej. Przepisy dotyczące tego rodzaju pracy zdalnej będą obowiązywały jeszcze 3 miesięcy po ich odwołaniu. Stąd pracownicy, którzy zostali czasowo skierowani do pracy zdalnej, na podstawie przepisów covidowych będą zapewne musieli powrócić do biura lub na nowo uregulować kwestie współpracy. Praca zdalna została bowiem uregulowana w aktualnie obowiązującym kodeksie pracy.
Zaległe urlopy po zniesieniu stanu zagrożenia epidemicznego
Zgodnie z art. 15gc ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2021 poz. nr 2095) pracodawca mógł udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych w wymiarze do 30 dni urlopu, a także zobowiązać pracownika do wykorzystania urlopu:
- w terminie przez siebie wskazanym
- bez uzyskania zgody pracownika
- z pominięciem planu urlopów
zaś pracownik ma obowiązek taki urlop wykorzystać.
Po zniesieniu stanu zagrożenia epidemiologicznego zaległe urlopy będzie trzeba wykorzystywać zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.
Obowiązki związane z badaniami lekarskimi po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego
Na podstawie art. 12a ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2021.2095) przedłużono ważność badań na okres do 180 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii.
Zarówno stan epidemii jak i stan zagrożenia epidemicznego zawiesiły obowiązki wykonywania badań pracowniczych, w tym:
- badań okresowych pracowników, którym podlegają na podstawie art. 229 § 2 zdanie pierwsze ustawy Kodeks pracy,
- wydawania przez pracodawcę skierowań na badania okresowe na podstawie art. 229 § 4a Kodeksu pracy,
- badań okresowych po zaprzestaniu pracy w kontakcie z substancjami i czynnikami rakotwórczymi lub pyłami zwłókniającymi, lub po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami na podstawie art. 229 § 5 Kodeksu pracy.
Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego wielu pracowników będzie musiało odnowić badania lekarskie. Orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowają ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego. Zawieszenie nie obejmuje wykonywania badań wstępnych oraz badań kontrolnych.
Eksmisja w stanie zagrożenia epidemicznego
Zgodnie z regulacjami zawartymi w art. 15zzu ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych „w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu Covid-19 nie wykonuje się tytułów wykonawczych nakazujących opróżnienie lokalu mieszkalnego”. Po zniesieniu stanu epidemii ta norma prawna nie będzie obowiązywać. Warto jednak przypomnieć, że ustęp 2 tego przepisu wskazuje na liczne wyjątki od tej zasady, przewidując, że eksmisja (pomimo trwającej pandemii) jest jednak możliwa, jeżeli wiąże się z realizacją inwestycji drogowych, kolejowych czy lotniczych, oraz z budową Centralnego Portu Komunikacyjnego.
W czasie pandemii eksmitować można też lokatora, który wobec pozostałych domowników stosuje przemoc, co zostało potwierdzone stosownym orzeczeniem sądu wydanym na podstawie art. 11a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
