Zasiłek chorobowy: Czy zawsze 80%?

Zasiłek chorobowy wypłacany jest najczęściej w wysokości odpowiadającej 80% podstawy jego wymiaru. Przepisy przewidują jednak sytuacje, kiedy świadczenie to powinno być naliczone według innej stopy procentowej. Może ona być zarówno niższa, jak i wyższa od podstawowej. Sytuacje te omawiamy w poniższym artykule.

Zasady przyznawania oraz obliczania zasiłków chorobowych regulują dwa akty prawne:

• ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz

• ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Pierwszy z nich dotyczy świadczeń wypłacanych na zasadach ogólnych, drugi zaś zasiłków przysługujących z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową lub wypadkiem przy pracy.

Najpierw zajmijmy się świadczeniami określonymi w ustawie - wymienionej jako pierwsza. Wysokość zasiłku chorobowego naliczanego według jej przepisów najczęściej wynosi 80% wynagrodzenia stanowiącego podstawę jego wymiaru.

Kiedy wyższy zasiłek z ubezpieczenia chorobowego?

Zasiłek przysługuje jednak w wysokości 100% podstawy wymiaru w następujących przypadkach:

• jeżeli choroba przypada w okresie ciąży,

• jeśli przyczyną niezdolności do pracy był wypadek w drodze do lub z pracy,

• począwszy od 91. dnia nieprzerwanej niezdolności do pracy.

Zgodnie z wyjaśnieniami ZUS umieszczonymi na stronie internetowej tej instytucji (www.zus.pl), przy ustalaniu dziewięćdziesięciu dni nieprzerwanej niezdolności do pracy, po upływie której zasiłek należny jest w wysokości 100% podstawy wymiaru, bierze się pod uwagę okresy niezdolności do pracy, za które przysługiwało wynagrodzenie i zasiłek chorobowy oraz okresy, w których dana osoba została pozbawiona prawa do świadczenia z wymienionych przyczyn:

• niepodjęcie pracy przez pracownika odsuniętego od dotychczas wykonywanego zatrudnienia z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej, któremu pracodawca zaproponował inną pracę niezabronioną takim osobom, odpowiadającą jego kwalifikacjom zawodowym lub, którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu,

• spowodowanie niezdolności do pracy w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia albo pod wpływem alkoholu,

• wykonywanie w trakcie pobytu na zwolnieniu pracy zarobkowej lub wykorzystywanie zwolnienia w sposób niezgodny z celem jego wydania.

Zasiłek za okres pobytu w szpitalu

Od 1 stycznia 2002 r. została wprowadzona nowa stopa zasiłku przysługującego za okres pobytu w szpitalu. W takiej sytuacji świadczenie należne jest w wysokości 70% podstawy wymiaru, chyba że ubezpieczony ma już prawo do zasiłku wynoszącego 100% podstawy, w przypadkach, o których była mowa wcześniej.

Przykład

W dniu 9 lutego 2004 r. jeden z pracowników stał się niezdolny do pracy z powodu choroby, która trwała nieprzerwanie do 18 maja 2004 r. W trakcie wspomnianej niezdolności (w okresie od 6 kwietnia do 10 maja) osoba ta przebywała w szpitalu. W tej sytuacji pracownikowi za czas choroby przysługują następujące świadczenia:

• wynagrodzenie wypłacane na podstawie art. 92 Kodeksu pracy w wysokości co najmniej 80% podstawy wymiaru - za okres od 9 lutego do 12 marca, tj. 33 dni,

• zasiłek chorobowy (od 34 dnia niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym) w wysokości 80% podstawy wymiaru - za okres od 13 marca do 5 kwietnia,

• zasiłek chorobowy w wysokości 70% podstawy wymiaru - za okres od 6 kwietnia do 8 maja,

• zasiłek chorobowy (począwszy od 91. dnia nieprzerwanej niezdolności do pracy) w wysokości 100% podstawy wymiaru - za okres od 9 maja do 18 maja.

Okres pobytu w szpitalu nie musi być przez chorego dodatkowo dokumentowany. Informacja taka znajduje się bowiem na druku zaświadczenia ZUS ZLA. Jeżeli obejmuje ono nie tylko pobyt w szpitalu, ale także okres po wypisaniu z tej placówki, przyjmuje się, że pobyt w szpitalu przypadał od pierwszego dnia wymienionego w zaświadczeniu przez czas odpowiedni do liczby dni leczenia szpitalnego wpisanych w polu 11 wymienionego formularza.

Przykład

Szpital wystawił pracownikowi zaświadczenie lekarskie obejmujące okres od 19 kwietnia do 21 maja 2004 r. (33 dni). Z pola 11 zaświadczenia wynika, że ubezpieczony przebywał w szpitalu przez 17 dni.

W związku z tym, że pracownik ten wykorzystał już prawo do wynagrodzenia na podstawie art. 92 K.p., przysługuje mu zasiłek chorobowy w wysokości 70% podstawy wymiaru za okres od 19 kwietnia do 5 maja (17 dni pobytu w szpitalu) oraz w wysokości 80% podstawy wymiaru za pozostały czas choroby, tj. od 6 do 21 maja (16 dni).

Zmniejszenie zasiłku z powodu opóźnienia w dostarczeniu zwolnienia

Przepisy nakazują osobie korzystającej ze zwolnienia lekarskiego dostarczenie zaświadczenia płatnikowi składek lub płatnikowi zasiłku w ściśle określonym terminie, tj. nie później niż w ciągu 7 dni od daty otrzymania druku. Przy ustalaniu tego terminu nie bierze się pod uwagę dnia, w którym ubezpieczony otrzymał zwolnienie. Z kolei, jako datę otrzymania formularza przyjmuje się datę wystawienia tego zaświadczenia przez lekarza, chyba że zainteresowany udowodni, że otrzymał je w terminie późniejszym.

Niedostarczenie druku zwolnienia w wymaganym terminie spowoduje obniżenie o 25% zasiłku chorobowego za okres od 8. dnia orzeczonej niezdolności do pracy, aż do dnia dostarczenia zaświadczenia. Sankcji tej nie stosuje się wówczas, jeśli opóźnienie nastąpiło z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego.

Przykład

Pracownikowi zostało wystawione zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy w okresie od 12 do 31 maja 2004 r. Osoba ta druk zwolnienia dostarczyła pracodawcy dopiero 24 maja. Termin 7 dni, w którym należało to uczynić powinien być liczony od 13 maja i upłynął 19 maja.

Powyższe oznacza, że przysługujący pracownikowi zasiłek chorobowy zostanie obniżony o 25% za okres od ósmego dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego - czyli od 19 do 24 maja.

Zasiłek z ubezpieczenia wypadkowego

Od 1 stycznia 2003 r. przyznawanie zasiłków chorobowych z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej następuje w oparciu o przepisy ustawy z dnia 30 października 2002 r. Zgodnie z przepisami, wysokość zasiłku chorobowego przysługującego z ubezpieczenia wypadkowego wynosi 100% podstawy jego wymiaru (także za okres pobytu w szpitalu). W sytuacji, jeśli zasiłek przysługuje z kilku tytułów, to w tej wysokości powinien być wypłacony z każdego z nich.

Przykład

Pracownik jest zatrudniony u dwóch pracodawców - u jednego w pełnym wymiarze czasu pracy, u drugiego zaś na pół etatu. Z tytułu obu umów podlega ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Osoba ta, podczas wykonywania czynności służbowych u jednego z pracodawców, uległa wypadkowi przy pracy, w wyniku czego przebywa na zwolnieniu lekarskim. Mimo, że wypadek miał miejsce u jednego z pracodawców, ubezpieczony otrzyma z obu źródeł zasiłek chorobowy obliczany według zasad określonych ustawą wypadkową, tj. w wysokości 100%.

Jeżeli dana osoba podlega zarówno ubezpieczeniu wypadkowemu, jak i chorobowemu, a niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, przysługuje jej zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego.

Warto zwrócić uwagę, że do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego - odpowiednio stosuje się zasadę obniżenia przysługującego świadczenia, w przypadku dostarczenia druku zaświadczenia lekarskiego po wyznaczonym terminie.

Podstawy prawna:

• ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. nr 60, poz. 636 ze zm.),

• ustawa z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. nr 199, poz. 1673 ze zm.).

Gazeta Podatkowa nr 53/(53) z dn. 2004-07-12, strona 9

Bogdan Majkowski

Źródło: