Istnieje wiele sposobów, w jaki pracownicy chcą dochodzić swoich racji oraz nowych przywilejów. Jednym z nich jest strajk. Czy i jakie konsekwencje może wyciągnąć przedsiębiorca wobec pracowników, którzy zdecydowali się na strajk?
Zazwyczaj strajk jest ostatecznym rozwiązaniem sporu między pracownikami a pracodawcą. Polega on na odmowie wykonywania pracy, aby w ten sposób zmusić pracodawcę do spełnienia ich żądań. Mogę one dotyczyć warunków pracy, płacy, interesów socjalnych czy też wolności związkowych.
- Prawo do strajku, mimo niekorzystnych konsekwencji dla pracodawcy, należy do podstawowych praw człowieka oraz wolności związkowych. Wszelkie wątpliwości związane z wykładnią przepisów regulujących strajk powinny być, zgodnie z zasadą in dubio pro libertate rozstrzygane na rzecz, a nie przeciwko wolności strajku (wyr. SN z 7.2.2007 r.,I PK 209/06) – wyjaśnia Katarzyna Stępnicka, aplikant radcowski, z Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy.
Strajk może być legalny lub nielegalny. Ten pierwszy jest organizowany zgodnie z przepisami prawa i nie stanowi naruszenia obowiązków pracowniczych, co do zasady nie wywiera także wpływu na sytuację prawną pracownika. Za okres uczestnictwa w strajku pracownik nie dostanie natomiast wynagrodzenia, zachowuje jednak prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy.
- Należy zwrócić uwagę na fakt, że pracownik otrzymujący wypłatę wynagrodzenia "z góry" powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu wynagrodzenia w każdej sytuacji niewykonywania pracy, chyba że za określony czas, z mocy przepisu szczególnego, zachowuje do niego prawo (uchwała SN z dnia 8.12.1994r., I PZP 49/94) – dodaje nasz ekspert.
W przypadku strajku legalnego pracodawca nie może zwolnić pracownika. Inaczej wygląda sytuacja, gdy prowadzony strajk jest nielegalny, czyli prowadzony jest wbrew przepisom o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Jak podkreśla Katarzyna Stępnicka, pracownik biorący udział w nielegalnych strajku nie tylko nie dostanie wynagrodzenia, nie wliczy również tych dni do stażu pracy, może także nie otrzymać premii oraz zostać pociągniętym do odpowiedzialności porządkowej. Z kolei art 108 § 2 k.p. daje szefowi możliwość nałożenia na pracownika kary pieniężnej w przypadku opuszczenia przez niego pracy w następstwie nielegalnego strajku absencyjnego.
Udział w nielegalnym strajku może być również powodem zwolnienia pracownika – jednak nie zawsze. Jak komentuje nasz ekspert: - Za stanowiskiem Sądu Najwyższego należy stwierdzić, że postępowanie pracowników organizujących nielegalny strajk powinno być surowiej oceniane, aniżeli zachowanie biernych uczestników tego strajku (wyr. SN z 23.2.2005 r., II PK 201/04). Pracodawca posiadający wiedzę, oczywiście popartą posiadanymi dowodami, o osobie organizującej nielegalny strajk, może rozwiązać z nią umowę o pracę ze względu na ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych.
Co do pozostałych uczestników strajku – ich zwolnienie dyscyplinarne będzie uzasadnione tylko wówczas, gdy pracodawca udowodni iż pracownicy świadomie brali w nim udział i mimo ostrzeżeń go nie zaprzestali. W praktyce takie udowodnienie winy pracownika jest bardzo trudne.
Barbara Sielicka
Bankier.pl
b.sielicka@bankier.pl
» ZUS ściga przedsiębiorców, czy to wina urzędników?
» NSA: nie można kontrolować pracowników, używając ich linii papilarnych
» Podatnik jest przegrany w sporze z fiskusem
