Transformacja energetyczna to temat szczególnie głośny w ostatnich latach. Gaz nie okazał się dobrym paliwem przejściowym ze względów geopolitycznych. Czy zastąpi go wodór, a Polska będzie liderem gospodarki wodorowej? Prężnie pracuje nad tym Stowarzyszenie Podkarpacka Dolina Wodorowa.
Podkarpackie stawia na gospodarkę wodorową - synergia nauki i biznesu
W ubiegłym roku powstało Stowarzyszenie Podkarpacka Dolina Wodorowa, którego celem jest wspieranie rozwoju gospodarki wodorowej oraz dążenie do zbudowania gałęzi podkarpackiego przemysłu wodorowego, opartego o produkcję wodoru w procesie elektrolizy z wykorzystaniem energii produkowanej z instalacji OZE, oraz jego wykorzystanie w energetyce, w tym cieplnej, transporcie i infrastrukturze oraz przemyśle.
Wśród członków stowarzyszenia znaleźli się przedstawiciele administracji państwowej, świata nauki oraz biznesu. Wszyscy chcą współtworzyć przyszłość regionu związaną z rozwojem gospodarki wodorowej, a pierwsze efekty i projekty są już widoczne.
Najciekawsze i najważniejsze projekty wodorowe regionu
W AUTOSAN sp. z o.o. powstał pierwszy autobus zasilany ogniwem wodorowym. Jest uzupełnieniem rodziny pojazdów przeznaczonych do komunikacji miejskiej o wspólnej nazwie SANCITY.
Nowy wodorowy AUTOSAN jest kolejnym autobusem w ofercie spółki zasilanym przez paliwa alternatywne. Dołączył do produkowanych już seryjnie niskoemisyjnych pojazdów gazowych i zeroemisyjnych elektrycznych.
Dotychczasowe testy autobusu idą zgodnie z planem. Oficjalna premiera tego modelu odbyła się pod koniec października ubiegłego roku podczas XV edycji Międzynarodowych Targów Transportu Publicznego TRANSEXPO w Kielcach.
Przeczytaj także
Jak mówił Remigiusz Śnieżek, członek zarządu spółki Autosan, można zaobserwować spadek zainteresowania pojazdami niskoemisyjnymi zasilanymi na gaz z powodu sytuacji geopolitycznej i rosnących cen gazu. Z drugiej strony, wykorzystanie wodoru – oprócz tego, że ma być on paliwem zeroemisyjnym – może przynieść wiele innych korzyści.
– Wodór jest najbardziej ekonomicznym nośnikiem energii, autobusy napędzane takim paliwem szybko się ładują i mogą przejechać dłuższy dystans - podkreślił Śnieżek.
Z kolei ML System S. A. zaprojektował i zbudował elektrolizer wysokociśnieniowy do produkcji wodoru pracujący przy niskim napięciu, co pozwala na integrację z instalacjami fotowoltaicznymi. Obecna wersja urządzenia wytwarza wodór o wysokiej czystości na poziomie 99 proc.
– Docelowo skupiamy się na stworzeniu kompletnej, zielonej technologii wodorowej przeznaczonych dla małych i średnich instalacji fotowoltaicznych. Będą z nich mogły korzystać domy jednorodzinne i przedsiębiorstwa. Oferta będzie skalowana i pozwoli uniezależnić systemy grzewcze i tankowanie pojazdów wodorowych od zewnętrznych źródeł dostaw – komentuje Dawid Cycoń, prezes ML System.
– Elektrolizer wysokociśnieniowy dla małych i średnich instalacji PV jest bardzo wartościowym rozwiązaniem, które jest jednocześnie znaczącym krokiem w kierunku rozwijania i upowszechniania technologii wodorowych. Ma to współcześnie znaczenie ekologiczne polegające na zmniejszaniu emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Dodatkowym aspektem jest w tym przypadku szersza kwestia bezpieczeństwa energetycznego związanego ze zmniejszaniem zależności od zewnętrznych dostaw surowców energetycznych – mówi prof. dr hab. inż. Jarosława Sęp, prezes Stowarzyszenia Podkarpacka Dolina Wodorowa.
Z głową w chmurach, a jednak bardzo przyziemnie
Politechnika Rzeszowska uruchamia laboratorium badania spalania wodoru w silnikach lotniczych, nawiązując w tym zakresie współpracę z międzynarodowym przemysłem lotniczym. Powyższe inicjatywy stanowią solidny fundament dla dalszego budowania i rozwoju podkarpackiej gospodarki wodorowej.
To kolejny krok w stronę "wodoryzacji" lotnictwa. Wcześniej w 2020 r. sukcesem zakończyły się prace związane z projektem motoszybowca AOS H2 napędzanego m.in. wodorem. Była to druga tego typu konstrukcja w Europie.
Dążąc do stworzenia rynku zielonego wodoru w Polsce, Polenergia podpisała list intencyjny w sprawie rozwoju projektów opartych o technologie wodorowe z Siemens Energy – wiodącym producentem i dostawcą rozwiązań wodorowych. Wraz z partnerem spółka analizuje koncepcje i rozwija pierwsze projekty związane z wytwarzaniem zielonego wodoru w procesie elektrolizy wody przy udziale odnawialnej energii z własnych aktywów.
W ramach rozwoju gospodarki wodorowej Polenergia planuje przygotować zarówno istniejącą elektrociepłownię w Nowej Sarzynie, jak i planowane nowe bloki gazowe do spalania zielonego wodoru, co przyczyni się w przyszłości do budowy zeroemisyjnej grupy energetycznej.
"Elektrociepłownie gazowe są przygotowane do spalania wodoru. Tylko w pierwszym etapie instalacja o mocy 60 MW, mogłaby w 10 procentach zastąpić spalanie gazu. Pozwoliłoby to zredukować emisję dwutlenku węgla o 70 tys. ton rocznie" – podkreśla Jacek Głowacki, wiceprezes Podkarpackiej Doliny Wodorowej, Polenergia Elektrociepłownia Nowa Sarzyna sp. z o.o.
Równolegle trwają przygotowania do uruchomienia instalacji produkcji i dystrybucji zielonego wodoru (wraz ze stacjami ładowania w Nowej Sarzynie, Rzeszowie, Leżajsku oraz innych lokalizacjach).
Biznesowe podejście do innowacji, do badania, wykorzystywania i rozwoju nie jest niczym zaskakującym. Kto stoi w miejscu, ten zginie – dlatego też nieustanny rozwój przedsiębiorstw jest tak istotny. Potencjał gospodarki wodorowej w regionie dostrzegany jest już nie tylko przez przedstawicieli świata nauki czy biznesu, ale również przez samorządowców.
Sanok ma pierwszą w Polsce samorządową spółkę wodorową
Pod koniec lipca br. powstanie pierwszej w Polsce samorządowej spółki wodorowej ogłosił burmistrz Sanoka Tomasz Matuszewski. Niezależność energetyczna tego miasta wpisuje się także w politykę polskiego rządu w obszarze uniezależnienie się od dostaw węglowodorów z Federacji Rosyjskiej.
Na spotkaniu Matuszewski podkreślił, że w obliczu obecnego kryzysu i działań wojennych na Ukrainie, lokalne bezpieczeństwo energetyczne staje się jednym z najważniejszych wyzwań. Projekt wodorowy umożliwi także rozwój transportu zeroemisyjnego opartego o lokalne tanie paliwo. Ważnym partnerem w projekcie jest firma Autosan sp. z o.o., która już od prawie roku szczyci się prototypem autobusu zasilanego wodorem. Jednym z celów nowo utworzonej spółki będzie budowa stacji tankowania wodoru.
– Dolina Wodorowa w Sanoku to ogromna szansa dla regionu i działających tutaj firm, w tym dla nas i naszych planów związanych z produkcją autobusów wodorowych – powiedział Prezes Zarządu AUTOSAN Maciej Borecki.
Sanocki projekt zakłada między innymi modernizację systemu ciepłowniczego w mieście oraz budowę nowych odnawialnych oraz opartych na wodorze źródeł wytwarzania energii. Będzie to jedna z pierwszych w Polsce tego typu samorządowych inwestycji w dekarbonizację ciepła.
Wielowymiarowy rozwój regionu dzięki gospodarce wodorowej
Główne cele rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce oraz kierunki działań niezbędnych do ich osiągnięcia określa „Polska Strategia Wodorowa do roku 2030”. Dokument wpisuje się w globalne, europejskie i krajowe działania mające na celu budowę gospodarki niskoemisyjnej.
– Polityka Spójności na lata 2021-2027, jak i Krajowy Program Odbudowy kładą duży nacisk na inwestycje w odnawialne i niskoemisyjne źródła energii w przedsiębiorstwach czy zero i niskoemisyjny transport – powiedziała wiceminister funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak podczas inauguracji działalności Sanockiej Samorządowej Spółki Wodorowej.
Blisko połowa środków w ramach KPO ma być przeznaczona na cele związane z zieloną energią i mobilnością oraz zmniejszeniem energochłonności. Dlatego też środki unijne są tak ważne.
Przy realizacji inwestycji wodorowej w Sanoku niezbędne będzie pozyskanie partnerów posiadających know-how oraz odpowiednie doświadczenie w prowadzeniu tak skomplikowanych projektów. Kluczowym partnerem dla Sanoka w tej sprawie będzie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Zasadniczym zadaniem będącym gwarantem powodzenia tego projektu jest kształcenie kadr, które zapewnią sprawne funkcjonowanie całej instalacji w przyszłości. Dlatego już od października na Uczelni Państwowej im. Jana Grodka w Sanoku zostanie uruchomiona nowa specjalność: energetyka wodorowa.
Geneza Podkarpackiej Doliny Wodorowej
18 maja 2021 r. podpisano list intencyjny w sprawie utworzenia Podkarpackiej Doliny Wodorowej. List podpisali m.in.: przedstawiciele administracji publicznej szczebla krajowego i lokalnego, przedstawiciele podkarpackich uczelni wyższych i jednostek badawczych oraz wielu podmiotów sektora przemysłu, przedsiębiorczości i biznesu.
W dniu 4 listopada 2021 r. na Politechnice Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza odbyło się spotkanie Założycielskie Stowarzyszenia Podkarpacka Dolina Wodorowa z udziałem jedenastu członków-założycieli. Stowarzyszenie uzyskało wpis do KRS 12 stycznia 2022 r.
Pełna lista sygnatariuszy listu intencyjnego oraz członków stowarzyszenia jest dostępna tutaj.
JM
