Z wakacji kredytowych będzie można skorzystać w marcu 2024 r., a także po jednym miesiącu w każdym z trzech kolejnych kwartałów - wynika z opublikowanego w środę projektu noweli o wsparciu kredytobiorców autorstwa resortu finansów. Maksymalne wsparcie ma wzrosnąć z 2 tys. zł do 2,5 tys. zł. Projekt nowelizacji ustawy w tej sprawie trafił do konsultacji.
W środę na stronach RCL opublikowano projekt noweli ustawy o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej oraz ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Autorem projektu jest Ministerstwo Finansów.
"Proponuje się zmianę polegającą na przedłużeniu obowiązywania mechanizmu wakacji kredytowych na rok 2024. Jednak w związku z koniecznością procedowania procesu legislacyjnego projektu proponuje się, aby zawieszenie to przysługiwało w wymiarze jednego miesiąca od dnia 1 marca 2024 r. do dnia 31 marca 2024 r., zaś w przypadku kolejnych kwartałów - w wymiarze miesiąca w każdym kwartale" - wyjaśniono w Ocenie Skutków Regulacji (OSR) projektu.
Jak wskazano, nowela ma też zwiększyć wykorzystanie środków zgromadzonych w Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. "Dlatego też w projekcie proponuje się zmniejszenie jednej z przesłanek do uzyskania wsparcia, wielkości wskaźnika RdD (Rata do Dochodu). Wskaźnik ten oznacza stosunek wydatków kredytobiorcy związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu mieszkaniowego do miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy. W celu liberalizacji tej przesłanki proponuje się ustalenie parametru na poziomie 40 proc., w miejsce obecnych 50 proc. Tym samym, jeżeli stosunek wydatków kredytobiorcy związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu mieszkaniowego stanowił będzie 40 proc. dochodu jego gospodarstwa domowego, będzie on mógł wnioskować o wsparcie lub pożyczkę na spłatę zadłużenia" - dodano.
Nowe przepisy mają również zwiększyć kwotę dochodu, która uprawnia do uzyskania wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia. "Zgodnie z propozycją zmian, możliwe będzie skorzystanie ze wsparcia, jeżeli miesięczny dochód gospodarstwa domowego pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego nie będzie przekraczał trzykrotności kryteriów określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - w obecnych przepisach jest mowa o dwukrotności tej kwoty" - poinformowano.
Nowela wydłuży też okres, przez jaki wsparcie będzie mogło być udzielane - z obecnych 36 do 40 miesięcy, a także zwiększy wartość maksymalnego wsparcia z dotychczasowego poziomu 2 tys. zł do 2,5 tys. zł. Wydłużony będzie również okres spłat wsparcia lub pożyczki z obecnych 144 rat do 200 rat.
"Proponuje się także, aby umorzenie pozostałych 64 rat zwrotu wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia następowało po dokonaniu, bez opóźnienia, spłaty 134 rat. Obecne przepisy pozwalają na umorzenie 44 rat, po dokonaniu spłaty 100 rat. Dzięki temu kwota umorzenia będzie mogła wynieść 33 tys. zł (66 rat), w miejsce obecnych 22 tys. zł" - wyjaśniono w OSR.
"Jednocześnie proponuje się, aby kryterium, zgodnie z którym zawieszenie spłaty kredytu będzie przysługiwało konsumentowi, jeżeli średnia arytmetyczna wartości wskaźnika RdD (Rata do Dochodu) w rozumieniu ustawy z dnia 9 października 2015 r. o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej), za okres ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku będzie przekraczać 35 proc." - dodano.
Resort finansów wskazał, że zgodnie z szacunkami przygotowanymi w oparciu o dane UKNF maksymalny roczny koszt wakacji kredytowych, przy założeniu, że skorzysta z nich 100 proc. uprawnionych, to 3,6 mld zł. "Jednocześnie przy założeniu, że z wakacji kredytowych skorzysta analogiczny odsetek uprawnionych jak z poprzednich wakacji kredytowych szacuje się koszt na poziomie 2,5 mld zł" - poinformowano.
Zaznaczono, że na 30 września br. łączny koszt wakacji kredytowych dla banków wynosił 12,8 mld zł.
Według autorów projektu zaproponowane rozwiązania będą mogły objąć ok. 420 tys. umów kredytowych. Podano, że w okresie styczeń–listopad br. średnia wartość udzielonego kredytu mieszkaniowego to prawie 400 tys. zł. W 2022 r. było to 350 tys. zł, w 2021 r. – 335 tys. zł, a w 2020 r. – 299 tys. zł. "Kredyty mieszkaniowe udzielane są przeważnie na 30 lat. Średnia wartość kredytu znajdującego się w bilansach banków to ok. 200 tys. zł, połowa tych kredytów zostanie spłaconych (mediana) wg harmonogramu za 17 lat" - wskazano.
Jak wskazano w uzasadnieniu, projekt ustawy nie wymaga przedstawiania organom i instytucjom Unii Europejskiej w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia.
Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia - poinformowano.
W połowie listopada do Sejmu trafił przygotowany przez poprzednią ekipę rządową projekt noweli o wakacjach kredytowych. Zaproponowano w nim - w porównaniu z obowiązującymi regulacjami - wprowadzenie ograniczenia katalogu osób uprawnionych do skorzystania z zawieszenia spłaty kredytu. Uprawnienie to miałoby przysługiwać co do zasady kredytobiorcom, jeśli kwota kapitału udzielonego im kredytu była nie wyższa niż 400 tys. zł.
Zgodnie z tym projektem w przypadku wyższej kwoty kapitału, ale nie większej niż 800 tys. zł, zawieszenie spłaty kredytu byłoby możliwe, jeżeli stosunek wydatków związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu do średniego miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy przekracza 50 proc. Wskazano, że rozwiązanie takie jest odwzorowaniem warunków umożliwiających kredytobiorcy skorzystanie z pomocy Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.
Wakacje kredytowe obowiązują od połowy 2022 r. Zarówno w roku 2022, jak i 2023 kredytobiorcy mogli zawiesić spłatę czterech rat kredytu mieszkaniowego w ciągu roku, jednak wcześniejsze przepisy nie zawierały żadnych ograniczeń co do wysokości zaciągniętego kredytu.
autor: Michał Boroń
