Pierwsze banki informują już akcjonariuszy o liczbie pozwów dotyczących kredytów opartych na wskaźniku WIBOR. Na razie w raportach kwartalnych „wypłynęła” niewielka część z około 1,3 tys. spraw, które trafiły do kredytodawców.
Tylko cztery instytucje w raportach okresowych za III kw. 2024 r. wspominają o narastającej skali pozwów dotyczących kredytów opartych na wskaźniku WIBOR. Danymi o liczbie spraw podzieliło się natomiast zaledwie trzech kredytodawców. Zajrzeliśmy do sprawozdań, by podsumować, czego o problemie mogą dowiedzieć się akcjonariusze.
W raportach widać tylko wierzchołek rosnącej „górki”
Pod koniec sierpnia 2024 r. Związek Banków Polskich informował o 1291 aktywnych postępowaniach sądowych, w których kredytobiorcy postanowili zakwestionować postanowienia umowne łączące oprocentowanie ze wskaźnikiem referencyjnym WIBOR. Można śmiało założyć, że na koniec III kw. 2024 r. liczba takich spraw przekroczyła już poziom 1,3 tys.
W porównaniu ze sporami dotyczącymi kredytów frankowych (120 tys. spraw) czy sądowymi zwarciami o sankcję darmowego kredytu w kredytach konsumenckich (6,2 tys. spraw raportowanych przez 5 banków) liczba ta może nie robić wrażenia. Przypomnijmy jednak, że temat jest nadal stosunkowo świeży. Pierwsze sprawy trafiać zaczęły do sądów na przełomie 2022 i 2023 r.
Wśród banków notowanych na warszawskiej giełdzie do WIBOR-owych sporów nawiązują w ostatnim raporcie kwartalnym ING Bank Śląski, BNP Paribas Bank, PKO Bank Polski oraz Bank Millennium. Ten pierwszy wyłącznie odnotowuje fakt wysłania do TSUE zestawu pytań prejudycjalnych i nie raportuje, w jakiej liczbie pozwy trafiły do banku.
Łącznie pozostałe instytucje na koniec września 2024 r. miały na swoim koncie 473 pozwy:
- PKO Bank Polski – 295 spraw,
- Bank Millennium – 119 spraw,
- BNP Paribas Bank – 59 spraw.
W większości przypadków jest wniosek o zabezpieczenie powództwa
Najwięcej miejsca w sprawozdaniu problemowi WIBOR-owych pozwów poświęca BNP Paribas Bank. Kredytodawca wskazuje, że po raz pierwszy pozew kwestionujący klauzule odnoszące się do WIBOR trafił do instytucji w styczniu 2023 r.
Spośród 59 spraw zdecydowana większość (58) to pozwy konsumentów spłacających złotowe kredyty hipoteczne ze zmiennym oprocentowaniem. Klienci składają jednocześnie wniosek o zabezpieczenie powództwa (wstrzymanie spłaty części odsetkowej raty do rozstrzygnięcia). „Większość wniosków jest oddalana przez sądy (na 59 wniosków o zabezpieczenie oddalono 51). Na dzień 30 września 2024 roku wiążące są jedynie dwa postanowienia uwzględniające zabezpieczenie, w tym jedno postanowienie jest prawomocne po oddaleniu zażalenia Banku, w przypadku drugiego postanowienia planowane jest złożenie przez Bank zażalenia” – wskazuje bank. Jedna sprawa została zainicjowana przez przedsiębiorcę i odnosi się do kredytu odnawialnego.
BNP Paribas przypomina akcjonariuszom o ocenie wskaźnika przeprowadzonej przez KNF oraz oczekującym na rozstrzygnięcie pytaniu Sądu Okręgowego w Częstochowie skierowanym do TSUE. Jednocześnie zdecydowanie podkreślono, że „Bank stoi na stanowisku, że roszczenia klientów są nieuzasadnione, w szczególności z uwagi na to, że WIBOR jest oficjalnym wskaźnikiem, którego administrator otrzymał odpowiednie zgody wymagane przepisami prawa, m.in. Komisji Nadzoru Finansowego, a proces jego wyznaczania, dokonywany przez administratora (podmiot niezależny i niepowiązany z bankiem) jest zgodny z prawem i również podlega ocenie nadzorczej Komisji Nadzoru Finansowego.”
Bank Millennium wskazuje, że do tej pory wydano jeden prawomocny wyrok w sprawie kredytu opartego na WIBOR, oddalający powództwo kredytobiorców. Jednocześnie kredytodawca komentuje, że „można założyć, że nastąpi wzrost liczby pozwów dotyczących kredytów hipotecznych w PLN. Zjawisko to dotyka cały sektor usług bankowych. Prawdopodobne jest tworzenie się w obszarze kancelarii prawnych ‘nowego modelu biznesowego’, który polega na kwestionowaniu umów hipotecznych, zawierających klauzulę zmiennego oprocentowania opartego o wskaźnik referencyjny WIBOR”.
Największy kredytodawca na polskim rynku, PKO BP, raczej zdawkowo komentuje temat w ostatnim raporcie okresowym. Wskazano, że bank kwestionuje zasadność roszczeń WIBOR-owych pozwów, a dotychczasowe orzecznictwo jest dla niego korzystne.
Pytanie do TSUE wystosowane przez częstochowski sąd to efekt pozwu klienta PKO BP. Bank odnotowuje to zdarzenie, przytacza treść pytań i informuje, że „wniosek stanowiący podstawę wszczęcia postępowania został doręczony do Banku przez TSUE. Bank złoży w tej sprawie stanowisko pisemne”.
