Wsparcie w spłatach kredytu dostępne jest dla kredytobiorców-osób fizycznych poszkodowanych przez niedawne powodzie w dwóch odmianach. Przypominamy, na czym polegają różnice, kto może starać się o odroczenie i jakie są wymagania.
Rozwiązania przygotowane dla kredytobiorców, którzy zostali dotknięci skutkami powodzi we wrześniu 2024 r., opierają się na znanych już wcześniej rozwiązaniach. Jedno, ustawowe, bazuje na Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, czyli instytucji powołanej do pomocy kredytobiorcom hipotecznym mającym trudności z obsługą zadłużenia hipotecznego. Drugim mechanizmem, dobrowolnie przygotowanym przez banki, jest z kolei moratorium kredytowe wzorujące się na podobnym schemacie z czasów epidemii COVID-19.
Kredyt hipoteczny – pomoc dla powodzian
Wrześniowa powódź zniszczyła lub uszkodziła wiele nieruchomości. W części przypadków były one finansowane kredytem hipotecznym. Pod koniec września 2024 r. przygotowano pakiet zmian w prawie, które przybrały postać ustawy z dnia 1 października 2024 r. nowelizującej ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi.
W pierwszym z ustawowych scenariuszy wsparcie skierowano do osób, które:
- są osobami fizycznymi zobowiązanymi do spłaty kredytu hipotecznego,
- których dom jednorodzinny lub lokal mieszkalny, których dotyczy kredyt mieszkaniowy zostały uszkodzone lub zniszczone na skutek powodzi,
- oraz które utraciły, chociażby czasowo, możliwość korzystania z tego domu lub jego części lub tego lokalu.
Wsparcie wykorzystuje zasilany przez banki składkami Fundusz Wsparcia Kredytobiorców. Polega ono na spłacie przez Bank Gospodarstwa Krajowego 12 pełnych rat kapitałowo-odsetkowych. Wypłaconych rat kredytobiorca nie będzie musiał zwracać. Inaczej mówiąc, fundusz na 12 miesięcy przejmie spłatę pełnej raty kredytu hipotecznego.
O tego rodzaju pomoc mogą wnioskować zarówno osoby, które zaciągnęły kredyt w złotych, jak i korzystający z kredytu powiązanego z kursem waluty obcej (np. CHF). W tym drugim przypadku możliwe jest jednak, że kredytobiorca będzie musiał dopłacać w kolejnych 12 miesiącach do raty. Wynika to z różnego mechanizmu obliczania raty w banku i raty wsparcia przekazywanego przez BGK.
Jeśli korzystamy z dopłat w ramach programu „Bezpieczny kredyt 2 procent”, wpłaty z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców pokrywają raty zgodnie z harmonogramem. Oznacza to, że nie następuje przesunięcie w terminarzu dopłat BK2.
Powodziowe wsparcie dla hipotek a wakacje kredytowe
Osoby, których nieruchomości ucierpiały w powodzi mogą skorzystać z opcji bezzwrotnego wsparcia powodziowego niezależnie od tego, czy wcześniej złożyły wniosek o zawieszenie rat kredytu w ramach tzw. wakacji kredytowych. W takim przypadku wsparcie zostanie uruchomione po zakończeniu odroczenia rat.
Kredytobiorcy, którzy już wcześniej korzystali ze standardowego wsparcia Funduszu, również mogą wnioskować o pomoc bezzwrotną. Przypomnijmy, że FWK przejmuje spłatę całości lub części raty, jeśli kredytobiorca spełnia wymogi dotyczące trudnej sytuacji finansowej. Pomoc ta jest jednak przynajmniej częściowo zwrotna. Skorzystanie z opcji „powodziowej” będzie zatem bardziej korzystne. Wstrzymuje ono wypłacanie standardowej pomocy, o którą można ubiegać się ponownie po zakończeniu nadzwyczajnych wypłat.
Pomoc dla kredytobiorców hipotecznych – gdzie złożyć wniosek?
Wniosek należy złożyć do 31 grudnia 2024 r. Procedura wymaga najpierw złożenia wniosku, w którym kredytobiorca składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej o spełnieniu warunków kwalifikowania się do pomocy, a potem podpisania umowy. Proces przeprowadza się w banku, który udzielił kredytu hipotecznego.
Wsparcie nie będzie przyznane, jeśli:
- umowa kredytowa została wypowiedziana przed złożeniem wniosku,
- prowadzona jest egzekucja z nieruchomości, na którą udzielono kredytu.
Wiele banków uruchomiło dedykowane strony w serwisach internetowych poświęcone wnioskowaniu o pomoc z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Wnioski można składać w formie elektronicznej, a także w oddziałach. Szczegółowe informacje znaleźć można tutaj:
- Wniosek o pomoc dla powodzian – Alior Bank,
- Wniosek o pomoc dla powodzian – Bank BPH,
- Wniosek o pomoc dla powodzian – Bank Millennium,
- Wniosek o pomoc dla powodzian – BNP Paribas Bank,
- Wniosek o pomoc dla powodzian – Bank Pekao,
- Wniosek o pomoc dla powodzian – ING Bank Śląski,
- Wniosek o pomoc dla powodzian – mBank,
- Wniosek o pomoc dla powodzian – PKO BP,
- Wniosek o pomoc dla powodzian – Santander Bank.
Zawieszenie spłat kredytów dla ofiar powodzi – moratorium kredytowe
Pod koniec września 2024 r. Związek Banków Polskich przedstawił pakiet pomocowy dla kredytobiorców, który ma charakter dobrowolnego rozwiązania, nie narzuconego ustawą. Banki mogą proponować swoim klientom różne formy wsparcia i część z nich robiła to już od pierwszych dni klęski żywiołowej. Pakiet ma za zadanie ustanowić wspólne minimum, oferowane przez każdego z kredytodawców. Dotyczy on wszystkich kredytów, również hipotecznych.
Dla klientów indywidualnych (osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej) warunkami skorzystania ze wsparcia są:
- poniesienie szkody majątkowej, utrata pracy lub głównego źródła dochodu w wyniku powodzi lub jej bezpośrednich następstw we wrześniu 2024 r.
- miejsce zamieszkania lub miejsce położenia nieruchomości zabezpieczonej hipotecznie lub miejsce wykonywania pracy jest położone na obszarze objętym stanem klęski żywiołowej w związku z powodzią w 2024 r.
- maksymalne opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek kredytu nieprzekraczające 30 dni (na dzień 31 sierpnia 2024 r. lub dzień złożenia wniosku).
Banki proponują kredytobiorcom odroczenie spłat rat maksymalnie o 3 miesiące. Odroczenie oznacza, że raty te trzeba będzie spłacić w przyszłości, zostaną one przesunięte (okres kredytowania przedłużony o odpowiednią liczbę miesięcy). Zgodnie z założeniami, odroczenie może dotyczyć całości raty (kapitału i odsetek) lub wyłącznie odsetek (wówczas kredytobiorca spłaca zgodnie z terminarzem kapitał).
W przypadku produktów kredytowych odnawialnych (np. linii kredytowej w ROR, karty kredytowej), wsparcie ma polegać na odnowieniu ich w trybie uproszczonym w uzgodnieniu z klientem na okres maksymalnie do 3 miesięcy.
Zawieszenie spłat a wakacje kredytowe i pomoc z FWK
Ponieważ bankowe propozycje częściowo adresowane są do osób, które mogą jednocześnie korzystać z ustawowej bezzwrotnej pomocy dla kredytobiorców hipotecznych oraz wakacji kredytowych, przyjęto kilka zasad w razie „nałożenia się” na siebie mechanizmów wsparcia:
- Złożenie wniosku o udzielenie wsparcia z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (powodziowego) oznacza zakończenie odroczenia spłat, niezależnie od ustalonego wcześniej terminu.
- W przypadku, gdy okres odroczenia spłaty kredytu już się rozpoczął, skutki w zakresie zakończonych miesięcy odroczenia pozostają w mocy i nie podlegają anulowaniu (wycofaniu), nawet po złożeniu wniosku o wsparcie z FWK.
- Kredytobiorca nie może korzystać jednocześnie w danym miesiącu z moratorium pozaustawowego i ustawowych wakacji kredytowych.
- W przypadku złożenia wniosku o moratorium pozaustawowe w sytuacji wcześniejszego już zawnioskowania o wakacje ustawowe, moratorium nie obejmuje miesiąca objętego wakacjami kredytowymi.
- W przypadku złożenia wniosku o udzielenie ustawowych wakacji kredytowych w przypadku wcześniejszego złożenia wniosku o moratorium pozaustawowe, z moratorium wyłącza się miesiąc objęty wakacjami ustawowymi.
Gdzie można składać wniosek o odroczenie rat?
Wnioski o odroczenie rat kredytów należy składać w bankach-kredytodawcach. Ponieważ propozycja Związku Banków Polskich wymaga potwierdzenia przez europejski organ nadzoru bankowego, to „w oczekiwaniu na formalne zatwierdzenie przez EBA banki będą już indywidualnie uruchomiać pomoc na bazie przygotowanego moratorium”, jak wskazuje ZBP.
Terminem obowiązywania pakietu bankowego jest okres do 31 grudnia 2024 r. Wniosek klienta powinien zostać złożony w terminie, który pozwala na rozpatrzenie do tej granicznej daty. Nie wykluczono jednak przedłużenia obowiązywania mechanizmu wsparcia.
