PIT 2016: ulga prorodzinna

Zasady, na jakich rodzice wychowujący dzieci będą mogli dokonać rozliczenia ulgi prorodzinnej za roku 2016 rozliczanej w roku 2017, nie zmieniły się w stosunku do poprzedniego roku. Nadal uprawnieni do odliczenia z tytułu ulgi są tylko podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy uzyskiwali w roku podatkowym 2016 dochody opodatkowane według skali podatkowej (mają oni obowiązek złożenia zeznania rocznego na deklaracjach PIT-36 lub PIT-37).

Ulga prorodzinna daje możliwość rodzicowi bądź rodzicom odliczania od podatku określonej kwoty, której wysokość uzależniona jest wprost od liczby wychowywanych dzieci oraz długości okresu (liczonego w miesiącach, a czasem w dniach), w jakim dzieci pozostawały pod opieką.

W przypadku niemożności skorzystania z ulgi w pełnej wysokości z powodu odprowadzenia zbyt niskiego podatku, kwota różnicy między wysokością należnej ulgi a rzeczywiście rozliczonej po spełnieniu dodatkowych warunków wypłacona zostanie korzystającemu z ulgi rodzicowi dziecka w formie transferu środków z urzędu skarbowego.

Ulga prorodzinna pozwala rodzicom odliczyć od podatku kwotę:

• 1112,04 zł (po 92,67 zł miesięcznie) – w przypadku wychowywania w danym roku jednego dziecka,

• 2224,08 zł (po 92,67 zł miesięcznie na każde dziecko) – w przypadku wychowywania w danym roku dwojga dzieci (po 1112,04 zł za każde z nich),

• 4224,12 zł – w przypadku wychowywania w danym roku trójki dzieci (za trzecie dziecko 2000,04 zł - po 166,67 zł miesięcznie),

• 6924,12 zł – w przypadku wychowywania w danym roku czwórki dzieci (za czwarte dziecko 2700 zł - po 225,00 zł miesięcznie),

• 2700 zł (po 225,00 zł miesięcznie) w przypadku wychowywania każdego kolejnego dziecka przez podatnika.

Kwotę odliczeń nalicza się za każdy miesiąc, w którym przysługuje uprawnienie. W sytuacjach, w których tylko przez część roku wystąpiło prawo do ulgi, kwota roczna odliczana może być proporcjonalnie – w stosunku do miesięcy, gdy prawo to przysługiwało. Gdy natomiast w trakcie miesiąca nastąpiła np. zmiana władzy rodzicielskiej albo powierzenie dziecka pieczy zastępczej, możliwe jest proporcjonalne podzielenie miesięcznego limitu przez 30 dni i odliczenie 1/30 kwoty miesięcznej za każdy dzień sprawowania opieki.

Ulga na dziecko należy się również za miesiące, w których dziecko zakończyło naukę lub ukończyło wiek powodujący utratę prawa do odliczenia od podatku.

Uprawnieni do ulgi prorodzinnej

Ulga przysługuje rodzicom bądź rodzicowi (także samotnie wychowującemu dzieci), którzy wykonywali władze rodzicielską nad małoletnim dzieckiem bądź dziećmi. Z ulgi mogą skorzystać również opiekunowie prawni, pod warunkiem że dziecko z nimi zamieszkiwało. Uprawnione są również osoby sprawujące opiekę poprzez wypełnianie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądowego bądź zawartej ze starostą umowy.

Z uwagi na powyższe, z możliwości korzystania z ulgi prorodzinnej wyłączeni są rodzice pozbawieni całkowicie władzy rodzicielskiej oraz opiekunowie prawni, którzy nie mieszkali z podopiecznym w rozliczanym roku podatkowym.

Roczna kwota odliczenia dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnie ustalonej przez siebie proporcji. O tym, w jakiej części każde z rodziców chce skorzystać z ulgi, należy poinformować urząd skarbowy, gdyż ten w przypadku gdy każde z rodziców złoży wniosek o rozliczenie pełnej wysokości ulgi, rozdzieli kwoty po połowie.

Rodzic samotnie wychowujący dziecko

Z ulgi prorodzinnej może korzystać również rodzic samotnie wychowujący dziecko (tzn. panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwodnik lub rozwódka). Dla celów rozliczenia ulgi za rodzice samotnie wychowującego dziecko traktuje się również rodzica, w stosunku do którego orzeczono separację lub pozostający w związku małżeńskim, którego współmałżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej przysługuje temu z rodziców, który rzeczywiście bez pomocy i udziału partnera lub drugiego rodzica wychowuje swoje dziecko. Gdy rodzic wychowuje dziecko samotnie, limit dochodów rodzica, który pozwala na skorzystanie z ulgi, wynosi 112 000 zł. Prawo do skorzystania z ulgi przysługuje jednakże również rodzicowi, który jest w tej roli wspomagany przez drugą osobę. Jednakże wtedy ograniczeniem w korzystaniu z ulgi w przypadku wychowywania jednego dziecka – jeżeli rodzic nie będzie samotnie wychowującym, pojawi się limit dochodów rodzica uprawniający do korzystania z ulgi, który wyniesie 56 000 zł.

Z ulgi korzystać może samotny rodzic posiadający nad dzieckiem władzę rodzicielską – zarówno pełną, jak i ograniczoną, jak i opiekun prawny, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, a także sprawujący opiekę jako rodzic zastępczy.

Zarobki rodziców a prawo do odliczenia

Możliwość skorzystania z ulgi warunkowana jest dochodami, jakie osiągają rodzice tylko w przypadku posiadania jednego dziecka. Ulga przysługuje wtedy jedynie osobie, której dochody w roku korzystania z ulgi prorodzinnej nie przekroczyły 112 000 zł. Jeżeli ulgę wykorzystują oboje rodzice – limit wynosi po 56 000 zł na każdego z nich.

Wychowywanie dwojga lub więcej dzieci pozwala na skorzystanie z ulgi niezależnie od wysokości osiąganych dochodów.

Do dochodów, które powinny zostać zsumowane przez rodziców w celu określenia progu pozwalającego na skorzystanie z ulgi, zaliczane powinny zostać:

1. uzyskane łącznie w danym roku podatkowym kwoty opodatkowane podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych na podstawie skali podatkowej (18% albo 32%),
2. dochody z giełdy i sprzedaży udziałów i akcji lub innych papierów wartościowych, a także z realizacji praw z nich wynikających oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny opodatkowane ryczałtowym podatkiem w wysokości 19%,
3. pochodzące z działalności gospodarczej opodatkowanej liniowo 19% podatkiem dochodowym.

Od zsumowanych kwot odejmuje się również kwotę składek na ubezpieczenie społeczne, pobranych od rodzica/rodziców lub zapłaconych przez niego w roku, za który korzysta z ulgi.

Wiek dziecka i jego zarobki

Rodzice rozliczą ulgę w związku z wychowywaniem dzieci do ukończenia przez nie 18 lat. Mogą oni również korzystać z ulgi, wychowując dzieci starsze – do ukończenia przez nie 25. roku życia, pod warunkiem jednak, że uczą się one w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub tego typu szkołach w innym państwie.

Oprócz odpowiedniego wieku dziecka, drugim koniecznym dla możliwości skorzystania z uprawnienia warunkiem jest, by dziecko nie uzyskiwało w skali roku dochodów większych niż 3089,00 zł, ewentualnie by zarobki uzyskiwane przez dziecko nie były opodatkowane według skali podatkowej (podatkiem 18% i 32%).

Dochody dziecka nie mogą pochodzić również z:

1. ze sprzedaży papierów wartościowych,

2. ze sprzedaży pochodnych instrumentów finansowych lub z realizacji praw wynikających z tych instrumentów,

3. z odpłatnego zbycia udziałów (akcji),

4. z tytułu objęcia udziałów (akcji) za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część.

Skorzystanie z ulgi nie będzie możliwe również wtedy, kiedy dziecko prowadzi własną działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ryczałtowych. Podobnie też korzystanie z ulgi jest wyłączone, jeżeli dziecko wstąpiło w związek małżeński bądź też został umieszczone w placówce zapewniającej całodobowe utrzymanie.

Poziom uzyskiwanego przez dziecka dochodu nie jest brany pod uwagę i korzystanie z ulgi jest możliwe, jeśli dochód ten pochodzi z najmu objętego ryczałtem i realizowanego poza działalność gospodarczą.

Wychowywanie starszych niż 25-letnie dzieci lub dzieci nieuczących się lub uzyskujących dochód roczny większy niż 3089 zł nie będzie stanowiło przeszkody do skorzystania z ulgi z ulgi przez rodziców, gdy wspomniane dzieci otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, co związane jest z poziomem niepełnosprawności.

Ulga dla rodziców w rozliczeniu rocznym PIT

Ulga prorodzinna może zostać rozliczona przez:

1. rodzica rozliczającego się jako samotnie wychowujący dziecko (w tym przypadku rodzic powinien zaznaczyć dodatkowo na deklaracji podatkowej, że rozlicza się w sposób przewidziany w art. 6 ust. 4 ustawy),
2. jednego z rodziców dziecka składającego samodzielnie zeznanie podatkowe, będąc rodzicem dziecka,
3. rodziców wspólnie się rozliczających i składających jedno zeznanie podatkowe.

Ulgę na dziecko odlicza się od podatku i można wykazać ją w deklaracjach PIT-36, PIT-37.

Nie skorzystają z niej podatnicy w deklaracjach PIT-28, PIT-36L, PIT-38 czy PIT-39. Nie ma możliwości, by rozliczający podatnika pracodawca uwzględnił ulgę na deklaracji PIT-40 lub PIT-40A. Ale gdy podatnicy oprócz w/w dochodów uzyskają również dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. wynagrodzenie za pracę, z tytułu zleceń, czy renty), to w zeznaniu podatkowym składanym z tytułu uzyskiwania tych dochodów mogą skorzystać z ulgi.

Jeżeli rodzic nie wykorzystał pełnej wartości przysługującej mu ulgi, może wystąpić o dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dziecko. Do tego celu posłużyć się musi wypełnić stosowne pozycje deklaracji odpowiedniej w jego przypadku PIT-36 lub PIT-37.

Składając rozliczenie podatkowe, deklarację należy przekazać razem z załącznikiem PIT/O. Zarówno w deklaracji jak i w załączniku pojawić się musi łączna kwota ulgi prorodzinnej. W PIT/O wskazuje się również dane dzieci, za które korzysta się z odliczenia: ich imię i nazwisko, numer PESEL (jeśli posiadają), datę urodzenia, liczbę miesięcy, za które ulga przysługuje, oraz wartość wykorzystywanej ulgi.

Zwrot niewykorzystanej ulgi na dziecko

Kiedy dochody rodzica są na tyle niskie, że nie pozwalają na wykorzystanie ulgi prorodzinnej i odliczenie jej od podatku w pełnym zakresie, rodzic może złożyć wniosek o zwrócenie mu nieodliczonej kwoty ulgi w zeznaniu rocznym. Wniosek o dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dziecko składa się poprzez wypełnienie odpowiednich pozycji w składanej deklaracji PIT-37 lub PIT-36.

Rodzic musi jednak sprawdzić, czy od jego wynagrodzenia pobierane są składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Kwota zwrotu ulgi na dzieci nie może bowiem przekroczyć sumy tych składek odliczonych w deklaracji PIT, a pomniejszonych o składki odliczone w PIT-36L, PIT-28 lub PIT-16A/PIT-19A.

Zwrot ulgi może nastąpić w gotówce bądź też przelewem na wskazany numer rachunku bankowego.

Adwokat Łukasz Wieszczeczyński, www.adwokaci-twz.pl

Źródło: