Na propozycjach Lewicy dotyczących podatku PIT i świadczeń skorzystaliby wszyscy pracujący z wyjątkiem 10 proc. najlepiej zarabiających. Na propozycji KO zyska większość, ale te pomysły są też najbardziej kosztowne dla budżetu - wynika z analizy ekspertów CenEA.
Wśród obietnic i programów wyborczych komitety przedstawiły między innymi na podatki i świadczenia. Eksperci CenEA policzyli, ile kosztowałaby ich realizacja oraz kto zyskuje, a kto traci na pomysłach wybranych partii. Pokazano to na wykresach, które zamieszczamy poniżej.
Wpływ proponowanych przez komitety rozwiązań przedstawiony jest zarówno od strony ich konsekwencji dla sektora finansów publicznych, jak i w odniesieniu do wynikających z nich korzyści/strat gospodarstw domowych w rozbiciu na dochodowe grupy decylowe - tłumaczą eksperci.
Co ważne, raport omawia propozycje podatkowo-składkowe Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi, Nowej Lewicy i Konfederacji. Bez PiS, bo ten komitet nie wskazał w programie wyborczym żadnych konkretów (poza waloryzacją 500+ od stycznia). "W programie wyborczym Prawa i Sprawiedliwości nie ma propozycji innych sprecyzowanych reform o charakterze podatkowo-świadczeniowym, które można by ująć w prowadzonych analizach" - stwierdza CenEA.
"Nikt ci tyle nie da, ile ja obiecam", czyli czego politycy nie powiedzą nam przed wyborami
Kampania wyborcza jest realizowana w myśl hasła: „nikt ci tyle nie da, ile ja obiecam”. Dlatego ważniejsze jest nie to, co politycy mówią, ale to, o czym zgodnie milczą.
Przejdźmy do konkretów:
Składka zdrowotna
Temat składki zdrowotnej rozgrzewał przedsiębiorców i komentatorów, kiedy PiS wprowadzał "Polski ład". Powtarzającą się w programach wyborczych komitetów opozycyjnych propozycją jest powrót do wcześniejszych rozwiązań, które obowiązywały przed tą reformą podatkową. Takie rozwiązanie oznacza odejście od proporcjonalnej składki w wysokości 4,9% dochodu i powrót do składki ryczałtowej obliczanej względem przeciętnego wynagrodzenia. Koszt wprowadzenia takiego rozwiązania dla sektora finansów publicznych według szacunków CenEA wyniósłby 6,6 mld zł rocznie.
KW Konfederacja, poza powrotem do ryczałtowych składek zdrowotnych dla przedsiębiorców, deklaruje obniżenie składki z 9% do 7%. Łączny koszt dla sektora finansów publicznych tych rozwiązań wyniósłby 32,9 mld zł rocznie.
PIT po wyborach
Propozycje opozycji w temacie podatku dochodowego to między innymi:
- uwzględnienie dzieci w rozliczeniu podatkowym na wzór systemu francuskiego - im więcej dzieci, tym niższy podatek (Trzecia Droga);
- podniesienie wartości kosztów uzyskania przychodu i wprowadzenie progresywnej skali PIT (Lewica);
- podniesienie kwoty wolnej od podatku do 51 tys.zł (dwunastokrotność płacy minimalnej), likwidacja drugiej stawki podatkowej (obniżenie stawki 32% do 12% oraz stawki podatku liniowegoz 19% do 12%) (Konfederacja);
- podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł (KO).
Ile by to kosztowało?
• KW Trzecia Droga: 4,4 mld zł rocznie;
• KW Nowa Lewica: 3,4 mld zł rocznie;
• KW Konfederacja Wolność i Niepodległość: 55,7 mld zł rocznie;
• KW Koalicja Obywatelska: 38,5 mld zł rocznie.
500+ i inne świadczenia
Co proponują poszczególne komitety?
KW Trzecia Droga: tu brak konkretnych propozycji dotyczących systemu świadczeń i niejasne deklaracje dotyczące waloryzacji i funkcjonowania świadczenia wychowawczego.
Nowa Lewica zaproponowała:
- świadczenia dla osób w wieku 65+: bon kulturowy 50 zł miesięcznie; bon na organizacjęwypoczynku (500 zł raz na dwa lata, modelowany jako 250 zł rocznie);
- darmowe obiady w szkołach podstawowych;
- waloryzacja świadczeń na rzecz rodziny (modelowana waloryzacja świadczeń rodzinnych oraz świadczenia 300+ od 01.2024);
- podniesienie wartości zasiłku dla bezrobotnych;
- nowe reguły prawa do renty nabytej z tytułu bycia wdową lub wdowcem.
Eksperci policzyli, że będzie to kosztować 30,2 mld zł rocznie.
Konfederacja proponuje:
- likwidację 13. i 14. emerytury,
- cofnięcie waloryzacji 500+ (obniżenie świadczenia z 800 zł do 500 zł miesięcznie) Koszt? -45,9 mld zł rocznie. A więc tyle zostałoby w budżecie po realizacji tych obietnic.
Koalicja Obywatelska zaproponowała następujące rozwiązania:
- „Aktywna mama”: świadczenie wspierające powrót do pracy po urodzeniu dziecka w wysokości 1500 zł miesięcznie dla pracujących matek dzieci w wieku 1 i 2;
- wzrost wartości renty socjalnej do wysokości płacy minimalnej.
Miałoby to kosztować 9,9 mld zł rocznie. Warto dodać, że KO zapowiedziała, że nie zlikwiduje świadczenia 500+.
Koszt waloryzacji 500+ autorstwa PiS ma kosztować 24 mld zł rocznie.
Łączny koszt propozycji wyborczych
Jak zwróciliśmy uwagę na początku artykułu, na tych propozycjach Lewicy skorzystaliby wszyscy pracujący z wyjątkiem 10 proc. najlepiej zarabiających. Na pomysłach Konfederacji stracą osoby należące do sześciu pierwszych decyli dochodowych (czyli 60 proc. wszystkich zarabiających o stosunkowo najniższych dochodach), a zyska przede wszystkim 10 proc. najlepiej zarabiających. Na propozycji KO zyska większość, ale te pomysły są też najbardziej kosztowne dla budżetu.
Ile to wszystko będzie w sumie kosztować rocznie?
- Lewica - 33,9 mld zł
- Konfederacja – 39,9 mld zł;
- Koalicja Obywatelska – 55,4 mld zł.
W przypadku oartii Prawo i Sprawiedliwość głównym elementem zaprezentowanym w programie wyborczym w obszarze podatków i świadczeń jest – wprowadzona już i obowiązująca od stycznia 2024 r. – waloryzacja świadczenia wychowawczego.
Więcej szczegółów znaleźć można w pełnej analizie CenEA [PDF].
Warto przeczytać:
- Nowe stawki PIT i VAT, wyższa kwota wolna i dobrowolny ZUS. Sprawdzamy wyborcze pomysły
- Polska po wyborach. Likwidacja 800+ i 14. emerytury, kredyt 0% czy brak podatku katastralnego - plany partii politycznych
- Kto będzie wybierać nowego prezesa Orlenu i jak podzielić koszty kredytów we frankach? Inwestycyjna część ankiety Bankiera
