Wyborcze obietnice się mnożą, ale to, na co szczególnie powinni zwrócić uwagę wyborcy to podejście komitetów będących liderami sondażowych rankingów do kwestii gospodarczych. Prezentujemy w serii publikacji zebrane postulaty partii w sprawach podatkowych, prowadzenia działalności gospodarczej, socjalnych przywilejów, rynku nieruchomości i tematów związanych z inwestowaniem.
Kampania wyborcza wkroczyła na ostatnią prostą, więc już wkrótce Polacy zdecydują o przyszłości naszego kraju na najbliższe cztery lata. Liderzy przedwyborczych rankingów to rządzące Prawo i Sprawiedliwość oraz opozycyjna Koalicja Obywatelska, ale w Sejmie z dużym prawdopodobieństwem znajdą się też Trzecia Droga, Lewica i Konfederacja.
Właśnie do tych komitetów redakcja Bankier.pl rozesłała autorską ankietę, w której zapytaliśmy o wybrane kwestie gospodarcze obejmujące podatki, finanse państwa, politykę socjalną, rynek nieruchomości oraz sprawy związane z inwestowaniem i nadzorem nad rynkiem kapitałowym.
Z wymienionych komitetów tylko Prawo i Sprawiedliwość oraz koalicja Trzeciej Drogi nie odesłały naszego formularza, więc ich podejście do poruszanych zagadnień czerpiemy z oficjalnych programów wyborczych, postulatów i wypowiedzi prominentnych polityków, czy debat przedwyborczych, takich jak ta zorganizowana przez "Puls Biznesu".
W przypadku PiS sytuacja jest dość jednoznaczna, bo odpowiedzi na nurtujące pytania właściwie każdy zna na bazie prowadzonej od 8 lat polityki rządu. Sam komitet sukcesywnie odmawia udziału w debatach czy programowych porównywaniach, skupiając się raczej na dotychczasowych osiągnięciach, aniżeli nowych pomysłach, przynajmniej w przypadku poruszanych w ankiecie zagadnień.
Przestaje dziwić brak odpowiedzi komitetu Trzeciej Drogi, gdy zaczniemy szukać ich programu, który jest zbiorem ogólnych haseł w ramach „12 Gwarancji”, „9 Gwarancji Gospodarczych”, czy „6 Gwarancji”, a także „Listy Wspólnych Spraw” przygotowanej wspólnie przez PSL i Polskę 2050.
Koncentrując się na materii podatkowej, zapytaliśmy komitety o skalę podatkową PIT, kwotę wolną od podatku, ewentualne zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ale także o stawki VAT i pomysły na ten najbardziej dochodowy podatek (w 2022 r. odpowiadał za ok. 46% wpływów do budżetu). Ponadto w tej części dopytujemy o kwestie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Oto odpowiedzi i postulaty komitetów.
Zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych
| Podatki | |||
|---|---|---|---|
| Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) | |||
| Skala podatkowa – jakie będą progi podatkowe, stawki, czy planowane jest automatyczne waloryzowanie progów podatkowych w zależności np. od inflacji? | Kwota wolna od podatku – jaka kwota, czy planowane jest wprowadzenie automatycznej waloryzacji w zależności np. od inflacji? | Czy planowane jest uproszczenie/zmiany ustawy o PIT w zakresie dot. rozliczania osób nie będących przedsiębiorcami? Jakie? Jaka jest planowana polityka w zakresie podatku PIT? | |
| PiS | Dwie obecnie obowiązujące stawki: 12% i 32% dla nadwyżki ponad 120 tys. zł | Kwota wolna od podatku na obecnym poziomie 30 tys. zł | W tym aspekcie PiS nie przedstwia nowych pomysłów, a w programie koncentruje się na wprowadzonych zmianach jak podniesienie kwoty wolnej od podatku czy obniżenie stawki PIT z 18% na 12%. Ponadto deklarcja rozwoju usług e-PIT oraz e-Urząd Skarbowy. |
| KO | Planujemy podwojenie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł i utrzymanie obecnych stawek PIT 12%, 32%. Zmiana wysokości progu podatkowego będzie zależała od realnego stanu finansów państwa. | Osoby
zarabiające do 6 tys. zł brutto (także na działalności gospodarczej) i pobierające emeryturę do 5 tys. zł brutto nie będą w ogóle płaciły PIT. Będzie to możliwe dzięki podniesieniu kwoty wolnej od podatku z 30 tys. zł do 60 tys. zł., dla rozliczających się według skali podatkowej, w tym także przedsiębiorców i emerytów |
Jedną z głównych zasad Koalicji Obywatelskiej w polityce podatkowej będzie upraszczanie przepisów prawa podatkowego, które za rządów PiS w ramach tzw. Polskiego Ładu stały się problemem dla płatników i podatników. |
| Trzecia Droga | Komitet deklaruje brak podwyżki PIT przez całą kadencję. | Brak zmian w tym zakresie, czyli utrzymanie kwoty 30 tys. zł. | Postulat "prostego i stabilnego system podatkowego"; do tego "Pit Rodzinny", czyli im więcej dzieci, tym niższy podatek; "Od trzeciego dziecka rodzina w Polsce już nie będzie płaciła podatków" - deklarcja Kosiniaka-Kamysza. |
| Konfederacja | Jedna stawka PIT dla umowy o pracę, umowy o dzieło, kontraktu managerskiego, umowy zlecenia - 12%; zniesienie drugiego progu podatkowego; rozszerzenie ulgi dla młodych (do 26. roku życia) o osoby prowadzące działalność gospodarczą; zyski z dywidendy, z odsetek, gdzie nie ponosi się ryzyka 19% | Kwota wolna równa dwunastokrotność pensji minimalnej (od 2024 r. 50,9 tys. zł, przyp. red) | Uproszczenie
ustawy o PIT. Zwolnienia dyscyplinarne każdego urzędnika, który nie będzie
stosował art. 2a Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym wszystkie wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść podatnika. |
| Nowa Lewica | Progresywny PIT płynnie zwiększający się od 0 proc. do 40 proc. | Kwota wolna równa dwunastokrotności płacy minimalnej. Waloryzowana zgodnie z podnoszeniem płacy minimalnej. (od 2024 r. 50,9 tys. zł, przyp. red) | Nowa ustawa o podatnikach PIT. Zwiększymy koszty uzyskania przychodu dla pracowników |
Podsumowując kwestie PIT, największe zmiany stawek proponuje Konfederacja i Lewica. Są to jednak rozwiązania leżące daleko od siebie, bo w pierwszym przypadku chodzi o jedną dwunastoprocentową stawkę i zniesienie drugiego progu podatkowego. W drugim to zwiększenie progresywności podatku, który w najwyższej stawce miałby wynosić nawet 40 proc. Pozostałe komitety w sprawie stawek deklarują jasno brak zmian.
Poza tym deklaracją wartą uwagi jest 60 tys. zł kwoty wolnej od podatku obiecywaną przez KO i uzależnienie jej od wysokości płacy minimalnej w postulatach Konfederacji i Lewicy. Poza tym wszyscy deklarują ogólnikową chęć uproszczania podatków, w tym podatku dochodowego od osób fizycznych.
Pomysły dotyczące podatku VAT
| Podatek od towarów i usług (VAT) | |||
|---|---|---|---|
| Stawki podatkowe – jaka liczba stawek, jaka wysokość? | Czy planowane jest uproszczenie/ zmiany ustawy o VAT? Jakie? Jaka jest planowana polityka w zakresie podatku VAT? | ||
| PiS | Utrzymanmie dotychczasowych regulacji. | Dotychczasowe stawki. Rozwijanie Krajowego Systemu e-Faktur - deklaracja VAT wypłeniania automatycznie. | |
| KO | Utrzymanie stawki VAT na poziomie wymaganym przepisami UE. W naszym programie zapowiedzieliśmy obniżenie stawki VAT w branży „beauty” do 8% i w transporcie publicznym do 0% | Koalicja Obywatelska będzie kierować się trzema zasadami w polityce podatkowej, w tym w podejściu do VAT: uproszczenie przepisów, ich przewidywalność i poszanowanie regulacji UE. | |
| Trzecia Droga | Brak podwyżki VAT przez całą kadencję | VAT będzie płacony tylko od uregulowanych faktur. | |
| Konfederacja | Dwie stawki - podstawowa 21%, obniżona 5%. | Skrócimy terminy zwrotu VAT; wprowadzimy możliwość odliczenia całego podatku VAT od samochodu osobowego; zniesiemy przepisy, które ograniczają przedsiębiorców, a są nikomu do niczego niepotrzebne, które rzekomo miały zapobiegać wyłudzeniom VAT; podniesiemy do 400 tys. zł limit powyżej którego trzeba wejść na VAT. | |
| Nowa Lewica | Obniżenie podstawowej stawki VAT w 2024 roku do 21% | Przemyślana implementacja przepisów unijnych poprzedzana pełnymi konsultacjami społecznymi. | |
W kwestii VAT znów Konfederacja i Lewica proponują największe zmiany, czyli dwie stawki 21 proc. i 8 proc. w pierwszym przypadku i jedną stawkę 21 proc. w drugim. KO chce nowej stawki (8 proc.) dla branży „beauty” i 0 proc. w transporcie publicznym. W kwestii innych zmian tego podatku najwięcej konkretów przedstawiła Konfederacja jak skrócenie terminu zwrotu VAT, odliczenie całego VAT od samochodu osobowego i podniesienie limitu do którego przysługuje zwolnienie podmiotowe (obecnie 200 tys. zł).
Ułatwienia dla przedsiębiorców
| Prowadzenie działalności gospodarczej | |||
|---|---|---|---|
| Stawka PIT dla JDG – jaka będzie wysokość? | Czy planowane są zmiany w zakresie opłacania składki zdrowotnej przez przedsiębiorców, wysokości składek? Od czego będą zależały zmiany składek? Czy popieracie postulat dobrowolnego ZUS-u dla przedsiębiorców? | Czy planowane jest uproszczenie/zmiany ustawy o PIT w zakresie przepisów dla przedsiębiorców? | |
| PiS | Program wyborczy koncentruje się na przypomnieniu dotychczasowej polityki, ale nie proponuje kolejnych zmian. | Brak zmian w tym zakresie. | Brak wiekszych nowych propozycji ponad wprowadzone dotychczas zmiany. Nowością można nazwać automatyczne rozliczenia podatkowe przygotowane przez urząd skarbowy. Ponadto PiS sugeruje preferencje podatkowe dla firm, które inwestują w małych miastach i na wsi. Rozwiązanie miałoby funkcjonować w formie zwolnienia z podatków i wsparcia z systemu dotacyjnego. |
| KO | KO skończy z absurdem płacenia PIT od wystawionej faktury. Przedsiębiorcy zapłacą podatek dochodowy dopiero po otrzymaniu środków z tytułu zapłaconej faktury (kasowy PIT) | Wprowadzenie "urlopu dla przedsiębiorców" - każdy, po minimum dwóch latach prowadzenia działalności i nie zalegający ze składkami będzie miał prawo do zwolnienia ze składek 1 miesiąc w roku, w tym czasie otrzyma także świadczenie urlopowe w wysokości 50% płacy minimalnej. Wprowadzenie prostej i przejrzystej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wrócimy do ryczałtowego systemu rozliczania składki zdrowotnej. Skończymy z wprowadzonym przez PiS absurdem składki zdrowotnej od sprzedaży środków trwałych. Dodatkowo w mikroprzedsiębiorstwach ograniczymy czas kontroli do 6 dni w skali roku, a zasiłek chorobowy od pierwszego dnia nieobecności pracownika będzie płacił ZUS. | Uproszczenie przepisów podatkowych. W całej polityce podatkowej będziemy kierowali się filozofią upraszczania podatków, zapewniania ich jak największej przewidywalności i zgodności z regulacjami UE. |
| Trzecia Droga | Nie podwyższymy CIT, VAT ani PIT przez całą kadencję – to gwarancja stabilności dla przedsiębiorców | Przywrócenie możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Dobrowolny ZUS dla mikrofirm zagrożonych niewypłacalnością. | PIT i VAT będzie płacony tylko od uregulowanych faktur. "Jednolita danina"- wszystkie podatki i składki płacone jednym przelewem |
| Konfederacja | Wprowadzamy
tylko dwie stawki: 3% od handlu i od produkcji oraz 8% od usług |
Składka
zdrowotna dla przedsiębiorców - możliwość powrotu do ryczałtu, dobrowolne składki na ubezpieczenie społeczne dla przedsiębiorców |
Limit
przychodu zwiększymy do 50 mln zł, żeby polskie małe i średnie
przedsiębiorstwa, też mogły korzystać z ryczałtu. |
| Nowa Lewica | Najmniejsze
firmy powinny być opodatkowane niżej niż obecnie, ale tak samo bądź wyżej niż
praca w nowym modelu PIT. |
Dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców skaże wielu z nich na głodowe emerytury. Uzupełnimy filary emerytalne o filar podstawowy - zagwarantowaną przez państwo kwotę po 30 latach pracy, niezależnie od odprowadzonych składek. Odprowadzone składki będą dodawane do filaru podstawowego, a nie liczone od 0. | Nowa ustawa o podatnikach CIT. |
Wśród tematów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej uwagę zwracają postulaty dotyczące powrotu do odliczania składki zdrowotnej od podatku, co deklaruje Trzecia Droga oraz dobrowolne składki na ubezpieczenie społeczne dla przedsiębiorców co obiecuje Konfederacja. Z kolei KO proponuje rozwiązanie „urlopu dla przedsiębiorców”, czyli miesięcznego zwolnienia ze składek, w którym otrzyma 50 proc. płacy minimalnej.
Kosztowne obietnice
Nie ulega wątpliwości, że w części dotyczącej spraw podatkowych (PIT, VAT) oraz prowadzenia działalności gospodarczej obietnice komitetów wyborczych, gdyby zostały zrealizowane w sposób wymierny, wpłynęłyby na zasobność portfeli Polaków. Deklarowana przez trzy komitety wyższa kwota wolna od podatku to np. dla osoby zarabiającej 7 tys. zł brutto miesięcznie o 3600 zł więcej rocznie do dyspozycji w wariancie przedstawionym przez KO. Dla budżetu państwa oznacza to od 35 mld zł (wyliczenie Instytutu Finansów Publicznych) do ok. 45 mld zł (wyliczenie MF) mniejszych wpływów.
Tak zwane koszty wyborczych obietnic to temat pomijany jednak przy kolejnych propozycjach komitetów wyborczych. O ile portfel przeciętnego Kowalskiego może zyskać, to już budżet państwa niekonieczne, a wydatki z niego od początku transformacji nigdy nie zostały zrównoważone wpływami, kreując co roku nowe potrzeby pożyczkowe.
O polityce budżetowej oraz sprawach związanych z wydatkami państwa na największe programy socjalne jak 13. i 14. emerytura, 800+, czy programy mieszkaniowe, mówić będzie kolejna publikacja z odpowiedziami największych partii biorących udział w wyścigu wyborczym, która już jutro pojawi się na Bankier.pl
