Trwają prace nad projektem ustawy o kredycie hipotecznym, który wdraża do naszego prawa unijną dyrektywę MCD. Projekt zakłada, że kredytów na mieszkanie będą mogły udzielać także firmy pożyczkowe. Takiej koncepcji przeciwny jest Narodowy Bank Polski i… Związek Firm Pożyczkowych.
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami kredytów pod zastaw hipoteki mogą udzielać banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Instytucje te podlegają pod kontrolę Komisji Nadzoru Finansowego, a ponieważ przyjmują depozyty, są objęte specjalnym nadzorem ostrożnościowym. Muszą też na bieżąco informować KNF o swojej kondycji finansowej.
W projekcie ustawy zaproponowanym przez Ministerstwo Finansów, katalog podmiotów mogących udzielać kredytów hipotecznych rozszerzony został o firmy pożyczkowe (np. Provident, Vivus czy Wonga). Narodowy Bank Polski wyraził szereg uwag dotyczących tego pomysłu. Zaleca pogłębioną analizę na temat tego, czy przyznanie uprawnienia do udzielania kredytów hipotecznych instytucjom pożyczkowym jest bezpieczne z punktu widzenia stabilności finansowej oraz korzystne dla ochrony konsumenta.
Rynek hipotek poza nadzorem
Bank centralny wskazuje, że firmy pożyczkowe nie znajdują się pod nadzorem KNF. Gdyby ustawa weszła w życie w proponowanym kształcie, część rynku hipotecznego mogłaby się wówczas rozwijać poza kontrolą instytucji nadzorczych. Przepisy nie nakładają bowiem wymogów sprawozdawczych dotyczących informacji na temat skali i charakteru działalności firm - na przykład liczby i wartości udzielonych kredytów, struktury terminowej i walutowej kredytów hipotecznych czy jakości portfela kredytowego.
Między innymi z tego względu NBP proponuje, by nie rozszerzać katalogu podmiotów uprawnionych do udzielania kredytów pod hipotekę. Jeśli jednak MF nie podzieli zdania NBP, to zdaniem banku centralnego należy objąć firmy pożyczkowe nadzorem KNF.
NBP chciałby wydawać rekomendacje firmom pożyczkowym
„Ewentualne umożliwienie instytucjom pożyczkowym udzielania kredytów hipotecznych, wymagałoby objęcia tych firm w adekwatnym zakresie nadzorem publicznym i umożliwienia Komisji Nadzoru Finansowego wydawania rekomendacji dla instytucji pożyczkowych w zakresie szerszym niż proponuje projekty ustawy podobnie jak ma to miejsce obecnie w stosunku do instytucji kredytowych” – argumentuje NBP.
Gdyby proponowane przepisy weszły w życie, zdaniem NBP należałoby utworzyć rejestr firm pożyczkowych. Jednak nie tylko tych, które chcą udzielać hipotek, ale wszystkich. „Wprowadzenie jednego rejestru instytucji pożyczkowych wzmocniłoby ochronę konsumentów. Mieliby oni bowiem możliwość weryfikacji, czy instytucja, z którą zamierzają zawrzeć umowę o kredyt hipoteczny lub konsumencki, jest podmiotem wiarygodnym” – czytamy w uwagach do projektu.
ZFP: hipoteki powinny zostać w bankach
Także Związek Firm Pożyczkowych uważa, że kredyty hipoteczne powinny zostać w bankach i SKOK-ach. – Decyzja ta ma na uwadze stabilność systemu finansowego oraz bezpieczeństwo konsumentów w transakcjach związanych z nieruchomościami – mówi Jarosław Ryba, prezes ZFP.
– Prawdą jest, że instytucje pożyczkowe nie mają dostępu do tak taniego finansowania jak banki, nie będą więc w stanie nawiązać równej i uczciwej walki konkurencyjnej na rynku kredytu hipotecznego. Wobec tego, z punktu widzenia konsumentów, systemu finansowego, ale też wiodących firm pożyczkowych kredytu konsumenckiego, wydaje się zasadne ograniczenie podmiotowe rynku hipotecznego do instytucji nadzorowanych – dodaje.
Trzeba uregulować rynek umów cywilnoprawnych pod zastaw hipoteki
Zdaniem Ryby takie same rozwiązanie należy przyjąć dla niebankowych pożyczek hipotecznych. – Poza bardzo medialnym problemem frankowiczów, mamy drugi nie mniej istotny problem osób, które zaciągnęły pożyczkę pozabankową lub na podstawie umowy cywilnoprawnej, której spłata została zabezpieczona na nieruchomości – mówi prezes ZFP.
– Choć nie ma statystyk, wydaje się, że zbyt często w finale takich transakcji dochodzi do utraty nieruchomości. Z naszego punktu widzenia nie ma zgody na takie praktyki, wobec czego jednakowo postulujemy wyłączenie możliwości udzielania pożyczek zabezpieczonych hipotecznie przez instytucje pożyczkowe – dodaje.
Projekt ustawy przygotowanej przez Ministerstwo Finansów znajduje się obecnie na etapie konsultacji publicznych. Celem dokumentu jest implementacja do naszego prawa unijnej dyrektywy MCD, która zakłada wzmocnienie ochrony konsumentów na rynku usług finansowych.
