Komornik, wykonując egzekucję, może zająć wynagrodzenie lub rachunek bankowy dłużnika. Nie może jednak zabrać wszystkich pieniędzy. Istnieją bowiem limity i kwoty wolne od zajęć.
» Ile może zająć komornik z wynagrodzenia, emerytury, renty i konta bankowego w 2019?
Opisywaliśmy już na łamach Bankier.pl zasady, według których komornik może zajmować środki pieniężne dłużnika. Pisze do nas jednak wielu klientów banków obawiających się blokowania rachunku przez komornika. Nie mają oni pewności, jak dużo środków zgromadzonych na koncie zostanie przeznaczone na poczet spłaty długu, a także czy te zasady odnoszą się również do innych niż wynagrodzenie wpływów. Wątpliwości pomaga wyjaśnić Monika Janus, rzeczniczka Izby Komorniczej we Wrocławiu.
Zajęcie rachunku bankowego przez komornika
Na początku należy przypomnieć, że jeżeli komornik zajmuje rachunek bankowy, to robi to nie z własnej woli, ale na wniosek wierzyciela. To on wskazuje sposoby egzekucji i majątek, który ma być zajęty oraz decyduje o kształcie postępowania egzekucyjnego.
Co do zasady, zajęcie rachunku bankowego oznacza, że komornik zajmuje wszystkie środki wpływające na konto - również te, których nie było na rachunku bankowym w chwili jego zajęcia, a zostały wpłacone później - do wysokości egzekwowanej należności wraz z kosztami egzekucyjnymi. Następnie wzywa bank, aby nie dokonywał wypłat z rachunku dłużnikowi, lecz przekazał zajętą kwotę na pokrycie należności.
Wpływające na konto środki – niezależnie od tego, czy jest to wynagrodzenie za pracę lub wierzytelności, czy wpłaty osób trzecich – tracą przy tym swój pierwotny charakter i stają się anonimowymi środkami, które bank przelewa komornikowi, nie rozpatrując źródła ich pochodzenia.
ABC dłużnika: nie mam na ratę kredytu. Co robić?
Przystąpienie komornika do egzekucji zaległych długów to rozwiązanie ostateczne, jednak nierzadko praktykowane przez samych wierzycieli lub firmy windykacyjne. Dłużnik, względem którego toczy się postępowanie, powinien wiedzieć, co komornik może zająć, a z czego nie wolno przeprowadzić egzekucji.
Przypadek 1. „Mam zajęcie komornicze. Otrzymywane na konto wynagrodzenie jest już pomniejszane o kwoty pobrane przez komornika, ale jednocześnie moje konto jest zablokowane przez komornika. Czy może on dodatkowo zająć jakąkolwiek część środków zgromadzonych na koncie?”
Jeden z przepisów prawa bankowego wskazuje kwotę wolną od zajęcia i stanowi, że są to środki pieniężne do wysokości trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Wynagrodzenie to jest ogłaszane co miesiąc - w październiku 2013 r. wyniosło 3833,84 zł.
Środki wolne, aktualnie do wysokości 3833,84 zł x 3, czyli 11.501,52 zł w ogóle nie ulegają zajęciu, a tym samym nie jest potrzebna zgoda komornika na ich wypłatę. Dopiero po wyczerpaniu tej kwoty, bank ma obowiązek przelewać na konto komornika wszystkie wpływające na zajęte konto środki, chyba że wcześniej sąd lub wierzyciel zwolni rachunek bankowy w części, tj. co do wpływów z wynagrodzenia za pracę.
– Aby to nastąpiło, należy niezwłocznie złożyć do wierzyciela, a w przypadku braku jego zgody – do sądu, wniosek o zwolnienie z egzekucji części rachunku bankowego. We wniosku należy wykazać, że rachunek ten jest zasilany środkami z wynagrodzenia za pracę, z którego komornik prowadzi już egzekucję – zakład pracy przy wypłacie wynagrodzenia potrąca wymaganą jego część, a pozostałe środki, czyli kwota wolna od egzekucji, są przelewane na rachunek bankowy, który też jest zajęty. W rezultacie dłużnik może zostać bez środków do życia, ponieważ środki z całej wypłaty będą przekazywane na poczet sprawy egzekucyjnej – sugeruje ująć w treści pisma Janus. – Taki wniosek, z uwagi na terminy sądowe, należy złożyć niezwłocznie, nie czekać na wyczerpanie kwoty wolnej od potrąceń z rachunku bankowego. W przeciwnym przypadku sąd może nie zdążyć z rozpoznaniem pisma, a pieniądze z konta mogą zostać przekazane do egzekucji – dodaje.
ABC dłużnika: co może zająć komornik?
Przystąpienie komornika do egzekucji zaległych długów to rozwiązanie ostateczne, jednak nierzadko praktykowane przez samych wierzycieli lub firmy windykacyjne. Dłużnik, względem którego toczy się postępowanie, powinien wiedzieć, co komornik może zająć, a z czego nie wolno przeprowadzić egzekucji.
Przypadek 2. „Moje wynagrodzenie wpływa na konto syna. Czy w tym przypadku komornik może zająć także moją pensję?”
Prawo dopuszcza taką możliwość, jeżeli rodzic posiada wspólne konto z synem, a syn jest dłużnikiem i to wobec niego toczy się postępowanie egzekucyjne, w ramach którego komornik zajął rachunek bankowy. To dlatego, że pieniądze wpływające na wspólny rachunek bankowy, nawet z wynagrodzenia za pracę jednego z posiadaczy rachunku, są środkami wspólnymi.
O tym jaka część środków podlega egzekucji, a jaka jest z niej zwolniona decydują zapisy umowy rachunku bankowego, którą dłużnik powinien przedłożyć komornikowi w terminie tygodnia od daty zajęcia. Jeżeli umowa nie określa udziału poszczególnych posiadaczy w rachunku wspólnym lub dłużnik nie przedłoży umowy komornikowi, to przyjmuje się, że udziały są równe. Po ustaleniu udziału dłużnika, zwalnia się pozostałe udziały od egzekucji.
– W takiej sytuacji syn wraz z rodzicem powinien wystosować odpowiednie pismo do komornika – wniosek o zwolnienie wpływów ponad część syna-dłużnika – podpowiada nasz ekspert.
Przypadek 3. „Komornik zajął mi już część renty rodzinnej. Obecnie podejmuję pracę. Czy komornik zajmie mi też wynagrodzenie?”
Może się tak zdarzyć. Celem egzekucji jest wyegzekwowanie środków dla wierzyciela, czyli szybkość i skuteczność, co wymagać prowadzenia jej z różnych składników majątkowych równocześnie.
Komornik działa i dokonuje czynności na wniosek wierzyciela, który z kolei może w jednym wniosku wskazać kilka sposobów egzekucji przeciwko temu samemu dłużnikowi. Oznacza to, że komornik może zająć jednocześnie rentę i konto bankowe. Stanie się tak w sytuacji, gdy dług jest wysoki, a potrącana część renty nie wystarcza na zaspokojenie go w znacznej wysokości.
ABC dłużnika: ile pieniędzy może zająć komornik
Gdy komornik zajmuje wynagrodzenie lub rachunek bankowy, na powstrzymanie egzekucji jest już zwykle za późno. Dłużnik powinien jednak współpracować z komornikiem i być świadomym swoich praw. Komornik nie może bowiem zająć wszystkich posiadanych przez nas pieniędzy. Istnieją pewne limity i kwoty wolne od zajęć.
Przypadek 4: „Po zwolnieniu z pracy nie zamknęłam rachunku bankowego, z którego nie korzystałam, i na który nie wpływały żadne kwoty. Ostatnio jednak otrzymałam na ten rachunek przelew od koleżanki w kwocie 500 zł. Gdy chciałam skorzystać z tych środków, poinformowano mnie, że zajął je komornik, a ulga mówiąca o kwocie zwolnionej z egzekucji w wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dotyczy tylko pensji, alimentów, rent itp. świadczeń. Czy bank słusznie udostępnił środki komornikowi?”
Kwota środków, która jest wolna od zajęcia wynosi obecnie 11.501,52 zł. W rezultacie w przypadku chęci wypłaty z rachunku jakichkolwiek środków do tej wysokości, nie jest potrzebna zgoda komornika.
– Za realizację zajęcia odpowiada bank, który sam oblicza sumę wpływających środków do wysokości kwoty wolnej od potrąceń. Nie ma jednak wątpliwości, że kwota ta [11.501,52 zł – przyp. red.] nie jest kwotą odnawialną, jest jednorazowa, a jej wysokość nie jest zależna od liczby rachunków bankowych posiadanych przez dłużnika – jest taka sama dla posiadacza jednego, jak i kilkunastu rachunków, nawet w różnych bankach – mówi Janus. – Ani ustawa Prawo bankowe, ani Kodeks Postępowania Cywilnego nie określają rodzajów wpływających środków pieniężnych, stanowiących kwotę wolną od potrąceń, a jedynie jej wysokość, co oznacza, że wszelkie wpływy na zajęty rachunek do kwoty 11.501,52 zł są zwolnione z egzekucji – puentuje rzeczniczka Izby Komorniczej we Wrocławiu.
Opracowała: Zuzanna Brud, redaktor Bankier.pl przy współpracy z Moniką Janus, Rzecznikiem Izby Komorniczej we Wrocławiu
