Jak wyjść z długów? Możliwości

Długi kredytowe, niezapłacone rachunki? W przypadku pojawiania się zadłużenia ważne jest, aby jak najszybciej podjąć działania mające na celu poprawę naszej sytuacji. Warto podjąć negocjacje z wierzycielem, pomyśleć o konsolidacji zobowiązań czy ugodzie.

Długi mało tego, że same się nie spłacą, to mają to do siebie, że ich kwota szybko przyrasta – mowa oczywiście o odsetkach za zwłokę. Dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej podjąć działania, które pomogą w zminimalizowaniu skutków zadłużenia. We wczesnym etapie wato pomyśleć o konsolidacji zobowiązań, negacji z firmą windykacyjną, a jeśli sprawa dotrze do komornika – rozważyć umorzenie czy upadłość konsumencką. Najważniejsze jest, aby zmierzyć się z problemem i nie unikać odpowiedzialności.

To drugi odcinek serii edukacyjnej Bankier.pl pt. "Jak wyjść z długów?". W innych pisaliśmy m.in. o tym:

• gdzie sprawdzić swoje zadłużenie,
• jak spłacić alimenty, długi za mieszkanie czy wobec banku.

Odpowiedzialność za długi

Każda osoba zaciągająca zobowiązanie czy podpisująca umowę, na podstawie której obliguje się do spełnienia określonych warunków, musi być świadoma, że jej niedotrzymanie będzie wiązało się z poniesieniem przykrych konsekwencji.

Radca prawny Przemysław Petrów z Przyjaznej Kancelarii wyjaśnia, jakie rodzaje odpowiedzialności spoczywają na konsumencie. Pierwszą z nich jest odpowiedzialność wynikająca z czynności prawnych – kontraktowa. Polega ona na tym, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 471 kc). Kolejną jest odpowiedzialność deliktowa, która wynika z czynów niedozwolonych. Określa ją art. 415 kc, który stanowi, że kto ze swojej winy wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Ponadto Przemysław Petrów podkreśla, że odpowiedzialność za długi jest ściśle powiązana z pojęciem zobowiązania, które polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien je spełnić (art. 353 § 1 kc).

Konsolidacja zobowiązań

Osoby, które posiadają zobowiązania w różnych bankach, przez co mają problem z kontrolą terminowości ich spłaty, mogą pomyśleć o kredycie konsolidacyjnym. Dzięki niemu można spłacić wszystkie lub wybrane zobowiązania, na których miejscu pojaw się wyłącznie jeden kredyt.

Należy pamiętać jednak, że zaciągnięcie takiego zobowiązania wymaga posiadania zdolności kredytowej. Co istotne, bank udzielający kredytu bezpośrednio przy jego uruchomieniu przeznaczy środki na spłatę dotychczasowych zobowiązań. Oznacza to, że kredytobiorca nie dostanie środków „do ręki” czy na swoje konto osobiste. Głównym celem kredytu konsolidacyjnego jest bowiem zmniejszenie kwoty miesięcznych zobowiązań, dlatego należy dokładnie zapoznać się z warunkami oferty, aby nie okazało się, że rata nowego kredytu będzie wyższa niż suma dotychczas spłacanych zobowiązań.

Przy okazji należy podkreślić, że kredyt konsolidacyjny nie zawsze jest tańszym rozwiązaniem, jednak dzięki możliwości wydłużenia okresu spłaty comiesięczne raty będą niższe, co pozwoli złapać chwilę oddechu i podreperować domowy budżet.

Windykacja długu. Warto podjąć negocjacje

Nie warto unikać kontaktu z wierzycielem, ponieważ może on podjąć kroki, które pogorszą sytuację konsumenta. Jednym z nich jest wpisanie dłużnika do rejestru biur informacji gospodarczej. Znajdujące się w nim dane są ogólnodostępne, więc w efekcie dłużnik staje się niewiarygodnym klientem oraz może mieć problemy z zaciągnięciem kredytów czy pożyczek. Kolejnym krokiem, jaki może zostać podjęty przez wierzyciela, jest sprzedaż długu do firmy windykacyjnej. W efekcie czego należy liczyć się z częstymi telefonami, e-mailami czy listami informującymi o bieżącym zadłużeniu, ale przede wszystkim ponaglającymi do jego spłaty.

– Windykator w przeciwieństwie do komornika nie jest organem państwowym i nie przysługują mu uprawnienia, którymi dysponuje komornik. Pamiętać należy, że windykator działa w imieniu wierzyciela i nie ma on większych uprawnień niż sam wierzyciel. Zadaniem windykatora jest wyłącznie doprowadzenie do porozumienia z dłużnikiem celem spłaty długu. Windykator nie może grozić, straszyć, nachodzić czy wręcz nękać dłużnika. Takie zachowania windykatora są niezgodne z prawem, a często mogą stanowić przestępstwo. Windykatorzy są przekonani o niskiej świadomości prawnej dłużników i wielokrotnie starają się wywrzeć na dłużniku presję, aby zmusić go do spłaty zadłużenia. Należy pamiętać, że windykatorzy działający na zlecenie wierzycieli nie mogą wchodzić do domów dłużników, jeśli ci nie wyrażą na to zgody, co więcej nie mają prawa zajmować żadnego majątku dłużników. Windykator nie ma też prawa rozmawiać o zadłużeniu z osobami trzecimi czy informować ich o nim, np. przez informowanie pracodawcy o długach jego pracownika. Może jedynie podejmować działania zmierzające do polubownego zakończenia sprawy i to działać w granicach prawem dopuszczalnych – wyjaśnia adwokat Tomasz Gurdek.

Dlaczego zatem warto podjąć negocjacje z wierzycielem czy windykatorem? Przede wszystkim dlatego, aby nie doszło do skierowania sprawy na drogę sądową. Po otrzymaniu wyroku i nakazu zapłaty dłużnik musi liczyć się z tym, że koleje kroki zostaną podjęte przez komornika, który ma znacznie więcej uprawnień – może zająć wynagrodzenie, środki na koncie bankowym, a nawet przeprowadzić egzekucję z majątku dłużnika.

Ugoda a nawet umorzenie części długu

Jeśli zadłużenie jest na etapie negocjacji z wierzycielem czy windykatorem, dłużnik może mieć nadzieję na polubowne zakończenie sprawy. W tym celu warto wystosować pisemną prośbę do wierzyciela z wnioskiem o wydłużenie okresu spłaty czy rozłożenie długu na raty. Natomiast w przypadku przejęcia długu przez firmę windykacyjną dłużnik powinien skontaktować się telefonicznie z negocjatorem. Przeważnie bowiem firma windykacyjna ułatwia spłatę zadłużenia. Może rozłożyć dług na mniejsze raty, zmniejszyć bądź wstrzymać naliczanie odsetek karnych za niespłacanie długu, a w niektórych przypadkach może nawet liczyć na umorzenie części zadłużenia.

– Negocjacje z wierzycielem i np. częściowa spłata zadłużenia mogą przynieść pozytywny dla dłużnika efekt w postaci zwolnienia z długu, zwłaszcza w części. Należy pamiętać, że tego typu czynność prawna powinna przybrać postać umowy/porozumienia zawartych dla bezpieczeństwa w formie pisemnej. Jest to czynność dwustronna, w której wierzyciel zwalnia dłużnika z długu na określonych warunkach a dłużnik zwolnienie przyjmuje (art. 508 kc). Wielu dłużników zapomina lub nie chce przyjąć do wiadomości, że rozmowa z wierzycielem i gotowość do spłaty zadłużenia, przynajmniej w części lub na raty, może przynieść o wiele lepsze efekty niż unikanie kontaktów, nieodbieranie korespondencji itp., co motywuje wierzyciela do podjęcia kroków prawnych, które powiększają zadłużenie o koszty sądowe i komornicze – podkreśla Tomasz Gurdek.

Jak spłacić długi, nie mając pracy?

W sytuacji, kiedy dłużnik nie posiada środków na spałę długów ani majątku, z którego mogłaby zostać przeprowadzona egzekucja, wyjściem może okazać się umorzenie lub zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Umorzenie następuje w przypadku wystąpienia trwałej przeszkody, która uniemożliwia przeprowadzenie egzekucji, natomiast z zawieszeniem mamy do czynienia w przypadku przeszkody o charakterze przemijającym. Decyzję o umorzeniu czy zawieszeniu podejmuje komornik po wysłuchaniu strony dłużnika i wierzyciela. Należy jednak pamiętać, że umorzenie postępowania egzekucyjnego nie oznacza umorzenia długu. Wierzyciel może w dowolnym momencie ponownie wszcząć egzekucję i wówczas procedura rozpoczyna się od początku.

Innym rozwiązaniem jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej, która świadczy o niewypłacalności dłużnika. Podjęcie tego kroku ma na celu oddłużenie konsumenta, tj. umorzenie całości lub części jego długów w stosunku do wierzycieli. Przy czym o upadłość konsumencką, która jest postępowaniem sądowym, może starać się wyłącznie osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. 

Katarzyna Rostkowska