Pomimo listopadowego spadku inflacji CPI ceny „bazowe” rosły w najszybszym
tempie w historii tych statystyk. To sygnał, że presja inflacyjna nadal rozlewa
się po gospodarce i w znacznej mierze jest napędzana przez popyt wewnętrzny.
Inflacja bazowa, czyli wskaźnik cen dóbr konsumpcyjnych nieuwzględniający żywności, paliw i energii, w listopadzie przyspieszyła do 11,4% - poinformował Narodowy Bank Polski. To nowe maksimum w przeszło 20-letniej historii tych statystyk.
Według opublikowanych danych Narodowego Banku Polskiego w listopadzie 2022 r. inflacja w relacji rok do roku:
- po wyłączeniu cen żywności i energii wyniosła 11,4 proc. wobec 11,0% odnotowanych w październiku. To najwyższy odczyt w sięgającej 2001 roku historii tych statystyk. Wynik ten okazał tylko nieco wyższy od oczekiwanych przez rynek 11,3 proc.
- po wyłączeniu cen administrowanych (podlegających kontroli państwa) wyniosła 18,1 proc. wobec 18,7 proc. miesiąc wcześniej;
- po wyłączeniu cen najbardziej zmiennych wyniosła 15 proc. wobec 14,4 proc. miesiąc wcześniej;
- tzw. 15-proc. średnia obcięta, która eliminuje wpływ 15 proc. koszyka cen o najmniejszej i największej dynamice, wyniosła 14,5 proc. wobec 14,3 proc. miesiąc wcześniej.
Spośród czterech wskaźników inflacji bazowej najczęściej używanym przez ekonomistów oraz bankierów centralnych jest wskaźnik pomijający ceny żywności i energii (pierwszy na powyższej liście). Waga obu kategorii w koszyku inflacyjnym wynosi bowiem łącznie ponad 40 proc. W teorii wskaźnik ten ma mierzyć skalę inflacji „krajowej”, wynikającej z siły popytu krajowego pośrednio kontrolowanego przez politykę pieniężną banku centralnego.
Fakt, że zarówno główna, jak i wszystkie pozostałe miary inflacji bazowej od wielu miesięcy pozostają zdecydowanie powyżej 2,5-procentowego celu inflacyjnego, jest porażką Rady Polityki Pieniężnej. NBP definiuje „stabilność cen” jako wzrost koszyka CPI o 2,5 proc. rocznie z dopuszczalnym odchyleniem o jeden punkt procentowy w obie strony.
- Narodowy Bank Polski co miesiąc wylicza cztery wskaźniki inflacji bazowej, co pomaga zrozumieć charakter inflacji w Polsce. Wskaźnik CPI pokazuje średnią zmianę cen całego, dużego koszyka dóbr kupowanych przez konsumentów. Przy wyliczaniu wskaźników inflacji bazowej analizie są poddawane zmiany cen w różnych segmentach tego koszyka. To pozwala lepiej identyfikować źródła inflacji i trafniej prognozować jej przyszłe tendencje. Pozwala też określić, w jakim stopniu inflacja jest trwała, a w jakim jest kształtowana np. przez krótkotrwałe zmiany cen wywołane nieprzewidywalnymi czynnikami - zaznacza NBP.
Inflacja wciąż jest rozpędzona
„Zwykła” inflacja CPI (czyli obejmująca także ceny żywności, paliw i energii) w listopadzie obniżyła się do 17,5 proc. względem 17,9 proc. odnotowanych w październiku. Spadek inflacji CPI w poprzednim miesiącu zawdzięczaliśmy w zasadzie tylko niższym cenom paliwa i opału. Natomiast presja inflacyjna nadal „rozlewała się” w kategoriach bazowych oraz na rynku artykułów spożywczych.
Prognozy większości ekonomistów zakładają, że inflacja CPI w Polsce zacznie spadać od marca 2023 roku. Wcześniej jednak zobaczymy jej wzrost wynikający z przywrócenia VAT-u na paliwa i energię oraz wzrostu taryf na prąd i ciepło sieciowe.
