Na wtorkowym posiedzeniu rząd zajmie się projektem ustawy o asystencji osobistej. Zdecyduje również w sprawie rozbieżności pomiędzy resortem finansów a resortem polityki społecznej. MF chce, aby korzystanie z usług asystencji wykluczało jednoczesne pobieranie np. świadczenia wspierającego w pełnej kwocie.
Obecnie usługi asystenckie MRPiPS realizuje w ramach czasowych programów kierowanych do samorządów i organizacji pozarządowych. Nie ma systemowego uregulowania usług asystenckich tak, by każda osoba potrzebująca miała do nich dostęp.
Cel ten ma realizować opublikowany w grudniu 2024 r. projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Pod koniec września projekt został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów, a we wtorek będzie przedmiotem obrad rządu.
Rada Ministrów będzie musiała również rozstrzygnąć kwestię rozbieżności pomiędzy stanowiskami Ministerstwa Finansów a Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jedna z nich dotyczy kwestii jednoczesnego korzystania z usług asystencji osobistej i pobierania np. świadczenia wspierającego w pełnej kwocie. Porozumienia w tej sprawie nie udało się osiągnąć podczas wcześniejszych prac nad projektem. Treść rozbieżności opublikowana została w Rządowym Centrum Legislacji.
Zdaniem resortu finansów projekt w obecnym brzmieniu nie uwzględnia wcześniejszych roboczych ustaleń. Resort miał postulować, aby korzystanie z usług asystencji wykluczało pobieranie np. świadczenia wspierającego w pełnej kwocie. To beneficjent decydowałby, które świadczenie chce pobierać w pełnej wysokości. Drugie byłoby wówczas zmiarkowane, obniżone lub proporcjonalne. Kwestia ta, zdaniem MF, miała zostać uregulowana, tymczasem projekt nadal tego nie zakłada.
„Prowadzi to do kumulacji świadczeń oraz znacznego zwiększenia wydatków publicznych. Świadczenie wspierające może być przeznaczone na »zakup usług wspomagających« - w praktyce może finansować dokładnie te same działania, które ma zapewniać asystent osobisty – zgodnie z projektowaną ustawą” – podkreślił resort finansów.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi podkreśliło, że świadczenie wspierające ma charakter pieniężny i jest przyznawane osobie z niepełnosprawnością na zasadzie uprawnienia indywidualnego. Jego beneficjent ma możliwość – nie tylko – zakupu usług wspomagających.
„Świadczenia pieniężne niwelują przeszkody związane z dodatkowymi potrzebami w zakresie leczenia, rehabilitacji czy niezbędnego sprzętu medycznego oraz technologii (likwidacji barier mieszkaniowych, architektonicznych, komunikacyjnych, technologicznych), a asystencja osobista bariery w wykonywaniu codziennych czynności” – przekazał resort.
Podkreślił, że usługi asystencji osobistej mają z kolei formę świadczenia usługowego (rzeczowego), finansowanego i organizowanego przez podmiot publiczny. Jak przekazał, stanowią one instrument o charakterze gwarantowanym, którego celem jest zapewnienie określonego standardu i minimalnego poziomu wsparcia niezależnie od sytuacji finansowej czy decyzji osoby uprawnionej.
Zdaniem resortu przyjęcie proponowanych przez MF zmian może prowadzić do zarzutów naruszenia ochrony praw nabytych (przyznanych decyzją administracyjną przyznającą świadczenie wspierające) oraz konieczności zmiany wydanych decyzji administracyjnych przyznających świadczenie wspierające. W praktyce zmiana decyzji mogłaby zająć od kilku miesięcy do nawet dwóch lat, uwzględniając możliwość skorzystania z drogi sądowej.
Propozycja przygotowana w biurze pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych zakłada, że z usług osobistego asystenta będzie mogła bezpłatnie skorzystać osoba z niepełnosprawnością w wieku od 13. do 65. roku życia. Miesięczny wymiar godzin asystencji i zakres wsparcia mają być ustalane indywidualnie przez powołany do tego zespół. Miesięcznie dla osób w wieku 18-65 lat minimalna liczba godzin asystencji będzie wynosiła 20, a maksymalnie docelowo – 240 (w pierwszym roku 200, w drugim – 220). Dla osób w wieku 13-18 lat minimalna liczba godzin asystencji będzie wynosiła 20, a maksymalnie – 80.
Świadczenie wspierające kierowane jest do osób z niepełnosprawnościami, które ukończyły 18 lat i wynosi od 40 do 220 proc. aktualnej wysokości renty socjalnej. Aby je otrzymać, należy najpierw uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia (od 70 do 100 punktów). (PAP)
kblu/ mark/ mhr/
