O tym, że rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z marca 2024 r. w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej weszło w życie, UODO poinformował w komunikacie, w którym podkreślono, że rozporządzenie ma „na celu zapewnienie przy rozpowszechnianiu reklamy politycznej w przestrzeni cyfrowej pełnego poszanowania praw podstawowych i wolności zapisanych w Karcie praw podstawowych UE”.
Rozporządzenie - dodano - ma „pomóc obywatelom w dokonywaniu świadomych wyborów, ułatwiając rozpoznawanie reklamy politycznej, zrozumienie, kto za nią stoi i czy jest to reklama targetowana”.
Wprowadza ono m.in. obowiązek ujawniania finansowania reklam politycznych ze wskazaniem, kto za nią stoi i kto ją finansuje, a także obowiązek ich oznaczania „w taki sposób, by odbiorca nie miał wątpliwości, z jakim rodzajem przekazu ma do czynienia”.
Przewidziano różnego typu „mechanizmy mające przeciwdziałać dezinformacji i jej rozpowszechnianiu w przestrzeni cyfrowej”, w tym zakaz ingerencji państw trzecich w wybory. W planach jest także stworzenie rejestru i europejskiego repozytorium politycznych materiałów reklamowych.
Ponadto rozporządzenie przewiduje m.in. ograniczenie targetowania odbiorców danej reklamy - przede wszystkim poprzez zakaz profilowania użytkowników internetu „w oparciu o szczególne kategorie danych”.
Zgodnie z rozporządzeniem techniki targetowania reklamy i jej rozpowszechniania online są dozwolone w przypadku, jeżeli administratorzy zbierają potrzebne do tego dane bezpośrednio od osób fizycznych, a osoby, których dane są zbierane i przetwarzane, udzieliły wyraźnej zgody na ich stosowanie do takich celów.
„Zakazane jest również stosowanie technik targetowania lub dostarczania reklamy politycznej, które obejmują przetwarzanie danych dotyczących osób, o których z dostateczną pewnością wiadomo, że przez co najmniej jeden rok nie osiągną jeszcze wieku uprawniającego do głosowania określonego w przepisach krajowych” - wskazuje UODO.
UODO poinformował także, że unijne rozporządzenie „wyraźnie przesądziło, że organy ochrony danych, w tym prezes UODO, są właściwe” do monitorowania przestrzegania wytycznych ws. targetowania reklam politycznych.
Jak zaznaczono jednak, pełne wdrożenie rozporządzenia UE do polskiego porządku prawnego wymaga przyjęcia odpowiedniej ustawy, nad której projektem obecnie pracuje resort cyfryzacji.
Na opublikowanym na stronach Parlamentu Europejskiego uzasadnieniu do nowych przepisów dotyczących reklam politycznych podkreślono m.in. znaczenie jakie obecnie ma internet i serwisy społecznościowe dla kampanii wyborczych.
„Nowe technologie mogą być wykorzystywane do rozpowszechniania fałszywych informacji, dzielenia debaty politycznej i manipulowania wyborcami, aby wpływać na wyniki wyborów” - przestrzega PE. Jak wskazano, jednym z problemów jest tzw. mikrotargetowanie, czyli kierowanie specjalnie przygotowanych reklam do wąskiej grupy odbiorców.
Parlament Europejski przestrzega, że mikrotargetowanie może być „wykorzystywane w złych zamiarach - aby dotrzeć do różnych grup, dostosowując przekaz specjalnie do nich, często manipulując emocjami lub rozprzestrzeniając dezinformację”. Ponadto zjawisko mikrotargetowania przyczynia się do powstawania tzw. baniek informacyjnych - czyli zjawiska, w którym dany odbiorca jest w internecie wystawiany tylko na jeden typ przekazu, co zniekształca ich odbiór debaty publicznej.(PAP)
mml/ mok/