Zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem mającym pokryć koszty pochówku. W rządzie "trwają szczegółowe analizy dotyczące możliwości zmiany wysokości zasiłku pogrzebowego". Aktualnie rodzina zmarłego lub inne podmioty uprawnione mogą otrzymać 4000 zł na pokrycie kosztów pogrzebu. Sprawdzamy, jakie dokumenty, i do kiedy trzeba złożyć, aby otrzymać zasiłek pogrzebowy.
Zasiłek pogrzebowy, w teorii, powinien stanowić zwrot kosztów poniesionych na sfinansowanie pogrzebu. Wysokość świadczenia od 11 lat nie była waloryzowana pomimo rosnących cen usług pogrzebowych, wskazuje Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. Natomiast Polska Izba Branży Pogrzebowej zaznacza, iż obecnie średni koszt pogrzebu waha się w granicach od 7 do 8 tys. zł. Obecnie zasiłek pogrzebowy przysługuje w kwocie 4000 zł.
"Obecnie w resorcie rodziny i polityki społecznej trwają szczegółowe analizy dotyczące możliwości zmiany wysokości zasiłku pogrzebowego, tak by jego wysokość uwzględniała z jednej strony ponoszone koszty pogrzebu, z drugiej zaś możliwości finansowe Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu państwa, zasilającego co roku FUS dotacją uzupełniającą poziom przychodów ze składek do poziomu wydatków na świadczenia z ubezpieczenia społecznego" – opowiedziało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej pod koniec lipca br. na pismo OPZZ dotyczące podniesienia wysokości zasiłku pogrzebowego do wysokości 200 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione.
Przeanalizowaliśmy, jakie obecnie dokumenty trzeba przedstawić w celu otrzymania zasiłku pogrzebowego oraz komu przysługuje świadczenie.
Zwrot poniesionych kosztów pogrzebu
Zasiłek pogrzebowy ma pokryć koszty pogrzebu. Jego wysokość to 4000 zł dla osoby należącej do rodziny zmarłego. Świadczenie wypłacane jest w tej kwocie niezależnie od faktycznych kosztów pogrzebu. Zasiłek pogrzebowy wypłacany jest w ciągu 30 dni kalendarzowych od złożenia stosownych dokumentów.
Natomiast osoby spoza rodziny zmarłego lub reprezentujące instytucję, która sfinansowała pochówek zmarłego, otrzymają zwrot poniesionych kosztów pogrzebu (po przedstawieniu odpowiedniej dokumentacji wydatków). Jednak nie więcej niż 4000 zł. Zasiłek pogrzebowy wypłacany jest z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Zasiłek pogrzebowy – komu przysługuje?
Zasiłek pogrzebowy, czyli jednorazowe świadczenie w przypadku ziszczenia się ryzyka śmierci i związanej z nią konieczności urządzenia pochówku, przysługuje osobom wskazanym w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepisy zawierają zamknięty katalog, które mogą otrzymać zwrot poniesionych kosztów pogrzebu:
- członkowi rodziny,
- pracodawcy,
- domowi pomocy społecznej,
- gminie,
- powiatowi,
- osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego,
- osobie obcej.
Zasiłek pogrzebowy może zostać wypłacony członkom rodziny jeżeli to oni w rzeczywistości pokryli koszty pogrzebu. Ustawodawca zdefiniował osoby, które mogą zostać uznane za członków rodziny. Należy do nich:
- małżonek (wdowa albo wdowiec), także jeśli są w separacji orzeczonej wyrokiem sądu,
- rodzice, rodzice adopcyjni, macocha, ojczym,
- dzieci, w tym dzieci adoptowane, dzieci drugiego małżonka,
- dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej oraz dzieci, które osoba zmarła wychowywała i utrzymywała przed osiągnięciem pełnoletności,
- rodzeństwo,
- dziadkowie,
- wnuki,
- osoby, których zmarły był opiekunem prawnym.
W praktyce może zdarzyć się sytuacja, gdy koszty pogrzebu zostały poniesione przez więcej niż jedną osobę lub podmiot. W takim przypadku zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu. Przykładowo jeżeli jedna osoba spoza rodziny wydała 4000 zł, a druga 6000 zł na pogrzeb to pierwsza z nich otrzyma 1600 zł (40 proc. z 4000 zł), a druga 2400 zł (60 proc. z 4000 zł).
Zasiłek pogrzebowy po śmieci ubezpieczonego
Zasiłek pogrzebowy przysługuje m.in. w razie śmierci osoby ubezpieczonej w ZUS oraz otrzymującej emeryturę lub rentę. Szczegółową listę znaleźć można w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z przepisami prawo do otrzymania zasiłku pogrzebowego przysługuje po śmierci:
- osoby, która ma przyznaną emeryturę lub rentę,
- osoby, która ma przyznaną emeryturę pomostową,
- osoby, która jest ubezpieczona w ZUS,
- osoby, która ma przyznane nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
- osoby, która zmarła w czasie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu ubezpieczenia,
- osoby, która w dniu śmierci nie miała przyznanej emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania,
- cywilnej niewidomej ofiary działań wojennych, która pobierała świadczenie pieniężne,
- osoby, która pobierała świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny,
- osoby, która pobierała rentę socjalną,
- osoby, która zmarła wskutek wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
- osoby, która pobierała rentę z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
- członka rodziny osoby wymienionej w punktach 1–4, 8 i 11.
Jak podkreśla Zakład Ubezpieczeń Społecznych: "zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu" z wymienionej powyżej listy. W praktyce oznacza to, że jeżeli zmarły był jednocześnie emerytem oraz członkiem rodziny ubezpieczonego – czyli posiadał dwa tytuły do zasiłku pogrzebowego – to zgodnie z przepisami wypłacone może być tylko jedno świadczenie.
Jak otrzymać wypłatę zasiłku pogrzebowego?
Osoba, której zasiłek przysługuje musi przedstawić dokumenty potwierdzające. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazuje listę niezbędnych druków, które umożliwią wypłatę zasiłku pogrzebowego. Należy do nich:
- wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk Z-12);
- akt zgonu, akt urodzenia dziecka, które urodziło się martwe albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe;
- oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku – kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem;
- dokumenty potwierdzające Twoje pokrewieństwo lub powinowactwo z osobą zmarłą (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego);
- zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
- dokumenty, potwierdzające pokrewieństwo (na przykład odpis skrócony aktu urodzenia),
- dokument tożsamości, np. dowód osobisty albo paszport – przy składaniu dokumentów osobiście w jednostce ZUS.
Wymienione powyżej dokumenty należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Można zrobić to korzystające z jednego z trzech sposobów: wysłać pocztą tradycyjną, elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych lub stacjonarnie osobiście lub przez pośrednika:
- w jednostce ZUS, która wypłacała emeryturę albo rentę zmarłemu – jeśli zmarły otrzymywał emeryturę albo rentę,
- w jednostce ZUS – zgodnie z miejscem zamieszkania osoby składającej.
Zasiłek pogrzebowy zostaje wypłacony w terminie 30 dni od chwili złożenia stosownych zaświadczeń oraz druków. Ustawodawca przewidział maksymalny czas, w którym osoby uprawnione mogą złożyć dokumenty w jednej ze wskazanych placówek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub online przez PUE ZUS:
- do 12 miesięcy od dnia śmierci,
- do 12 miesięcy od dnia pogrzebu – jeśli np. pojawił się problem z odnalezieniem zwłok lub identyfikacją zmarłego.
Jeżeli wystąpi sytuacja niezależna od osoby składającej, która opóźni czas składania dokumentów to należy dołączyć do nich zaświadczenie z policji lub prokuratury lub odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy, który potwierdzi okoliczności lub przyczyny, które uniemożliwiły wcześniejsze złożenie wniosku.
Zasiłek pogrzebowy a odwołanie przy braku wypłaty
Jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie przyznał zasiłku pogrzebowego, to osoba składająca posiada prawo do odwołania się od tej decyzji do rejonowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych za pośrednictwem oddziału ZUS, który wydał decyzję. Odwołanie należy złożyć w ciągu miesiąca od otrzymania decyzji z ZUS.
DF
