Księgowość to dziedzina, w której kobiet jest nawet pięciokrotnie więcej niż mężczyzn. Choć automatyzacja i cyfryzacja sprawiły, że coraz więcej panów interesuje się tym zawodem, wciąż jeszcze są tu w zdecydowanej mniejszości.
Jak wynika z badań prowadzonych przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, najważniejsze cechy księgowego to skrupulatność (71,6 proc.), analityczny umysł (60,2 proc) i uczciwość (49,9 proc.). Tymczasem, jak wynika z danych SKwP, to właśnie kobiety są często bardziej obowiązkowe, skrupulatne i mają tendencję do większego dbania o szczegóły niż mężczyźni. Z pewnością właśnie dlatego to panie o wiele częściej zajmują się księgowością.
W Polsce księgowość jest kobietą
Na stronie międzynarodowej organizacji Stowarzyszenia Dyplomowanych Biegłych Księgowych (Association of Chartered Certified Accountant) napisano, że „w zawodzie wciąż uważanym przez wielu za męski kobiety stanowią większość księgowych w niektórych krajach”. Choć na całym świecie odsetek kobiet w zawodzie księgowego jest wyższy niż mężczyzn, to w naszym kraju dysproporcje są wyjątkowo duże.
Jak twierdzi Przemysław Kabalski, autor książki „Księgowość w Polsce jako zawód kobiecy”, w co najmniej siedmiu okręgach Stowarzyszenia Księgowych w Polsce (SKwP) udział kobiet jest wyższy niż 85 proc., a rekord lokalny wynosi nawet 92 proc. Tymczasem w Stanach Zjednoczonych odsetek kobiet księgowych wynosi znacznie mniej, bo 61 proc.
Tymczasem w naszym kraju wciąż jeszcze większość mężczyzn spełnia się częściej na stanowiskach głównych księgowych czy dyrektorów finansowych. Jednak i tu coraz więcej się zmienia.
Widoczne większe zainteresowanie mężczyzn
Jak twierdzi w rozmowie z Bankier.pl Artur Rossudowski, prezes zarządu Eliks Audytorska Sp. z o.o., choć panie stanowią zdecydowaną większość wśród księgowych i biegłych rewidentów, to zawodem tym interesuje się coraz więcej mężczyzn.
– Niewątpliwie kobiety posiadają cechy, które ułatwiają pracę w tym szczególnie trudnym w obecnych czasach zawodzie – twierdzi Artur Rossudowski. – Przez ponad 30 lat działalności naszej spółki większość księgowych to były i są kobiety. Widzę jednak w ostatnich latach większe zainteresowanie mężczyzn tym zawodem. Podczas organizowanej przez nas konferencji Konel na sali mamy coraz więcej panów pracujących w zawodzie księgowego. Cyfryzacja i automatyzacja pracy księgowego wpływają na sposób jej wykonywania, co nie pozostaje bez znaczenia w kwestii wyboru tego zawodu przez mężczyzn. Co prawda w społeczeństwie utarł się stereotyp księgowej kobiety, tymczasem wielu mężczyzn doskonale sprawdza się na stanowiskach samodzielnego księgowego. Dodatkowo istnieje przekonanie, że zawody tzw. sfeminizowane są gorzej opłacane. Osobiście uważam, że zarówno dobra księgowa, jak i dobry księgowy są w stanie dobrze zarabiać. Nie zależy to od płci, ale od wykształcenia i kwalifikacji.
Zatrudnię... No właśnie, kogo?
Jak twierdzi Łukasz Borowicz z OLX, w 2022 roku co miesiąc na tej platformie było dostępnych ponad 2,5 tys. aktywnych ogłoszeń dla pracowników księgowości.
– Co ciekawe, w tytułach ofert pracy nadal można spotkać się ze stereotypowym przypisywaniem zawodu do płci – mówi Bankier.pl Borowicz. – W ponad połowie ofert, nawet do 60 proc., pracodawcy posługiwali się feminatywem i wskazywali na chęć zatrudnienia księgowej, najlepiej samodzielnej. Ważne jednak jest to, że aż 40 proc. wszystkich aktywnych ofert w miesiącu dotyczy poszukiwania księgowego. Dysproporcja zatem wcale nie jest wielka i na przestrzeni lat wcale nie ulega wielkim wahaniom.
Według Łukasza Borowicza występowanie sformułowania "Księgowa/księgowy" lub "Zatrudnię księgową/księgowego" jest powszechnie stosowane w kategorii Praca w OLX i potwierdza, że pracodawcom daleko nawet do niezamierzonej dyskryminacji. Jedynie różnica w częstotliwości występowania zawodu w formie męskiej (40 proc.) lub żeńskiej (60 proc.) może być potwierdzeniem pozostałości stereotypowego spojrzenia na przypisanie specjalizacji konkretnej płci.
Naukowcy sprawdzają, czy płeć wpływa na wycenę księgową
Kwestia feminizacji zawodu księgowego jest też poddawana badaniom naukowym. W Katedrze Rachunkowości, Sprawozdawczości i Analizy Finansowej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu prowadzone są badania w zakresie feminizacji rachunkowości w odniesieniu do jakości informacji sprawozdawczej. Kierownikiem projektu jest dr Piotr Luty.
– Weryfikujemy zależności występujące między płcią osób wykonujących zawód związany z księgowością a ich podejściem do wyceny bilansowej – mówi Bankier.pl dr Katarzyna Piotrowska uczestnicząca w projekcie. – Przyjęliśmy założenie, że taka zależność istnieje i wynika z cech charakterystycznych dla danej płci. Choć prowadzone badania są jeszcze na etapie wstępnym, możemy potwierdzić, że nadal zawody związane z rachunkowością są wykonywane częściej przez kobiety niż przez mężczyzn. Jednakże tendencje i skala zjawiska wymaga jeszcze szczegółowej weryfikacji.
