Studenci zatrudniani w czasie wakacji pracują głównie przy pracach dorywczych, sezonowych. Wynagrodzenie wynika głównie ze stosunku pracy. Pracodawca, w zależności od warunków, na miejscu opłaca podatek lub, z racji na osobę z zagranicy i lokalne prawo, z zaliczek rezygnuje.
Opodatkowanie w Polsce powracającego z zagranicy pracownika zależy od stosunków z krajem, w którym student pracował, a w szczególności od brzmienia przepisów umowy zapobiegającej opodatkowaniu w kraju wykonywania pracy oraz w kraju rezydencji.
Student - polski rezydent
Zasadą jest, że osoba posiadająca rezydencję podatkową w Polsce podlega w Polsce opodatkowaniu również od kwot uzyskanych z pracy za granicą. Zasada ta, wynikająca z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych, wskazuje ponadto, że polskim rezydentem podatkowym jest osoba posiadająca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych).
Standardowo polski student ma w Polsce rodzinę, konto bankowe, czasami jakieś oszczędności. Jest z krajem związany emocjonalnie. Mimo ciekawych warunków pracy za granicą chce wrócić do Polski i kontynuować naukę, nie zamierza na stałe osiąść za granicą. W konsekwencji ma on w kraju nieograniczony obowiązek podatkowy, czyli musi rozliczyć się ze wszystkiego, co zarobił.
Nie ma zatem żadnych przesłanek, by studenta pozbawić obowiązku wspomożenia polskiego fiskusa podatkiem od zarobku z zagranicy.
Wakacje sprzyjały wyjazdom urlopowym, ale również dalekim podróżom w poszukiwaniu zarobku. Takie wyjazdy kuszą przede wszystkim wynagrodzeniem wyższym od tego, jakie można uzyskać w kraju na tym samym stanowisku. Kiedy po powrocie powinniśmy rozliczyć podatek w kraju?
Studenci zatrudniani w czasie wakacji pracują głównie przy pracach dorywczych, sezonowych. Wynagrodzenie wynika głównie ze stosunku pracy. Pracodawca, w zależności od warunków, na miejscu opłaca podatek lub, z racji na osobę z zagranicy i lokalne prawo, z zaliczek rezygnuje.
Opodatkowanie w Polsce powracającego z zagranicy pracownika zależy od stosunków z krajem, w którym student pracował, a w szczególności od brzmienia przepisów umowy zapobiegającej opodatkowaniu w kraju wykonywania pracy oraz w kraju rezydencji.
Rachunek sumienia, czyli ile zapłacić i dlaczego
Z reguły każdy kraj stoi na straży swoich przychodów i opodatkowuje również przyjeżdżających na wakacje pracowników dorywczych. W kraju obcym osoby takie podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co powoduje, że z końcem roku powinny one w tym kraju złożyć zeznanie podatkowe i rozliczyć się z tego, co w tym roku zarobiły. Ze względu na to, że zarobki te (porównując tamtejsze dochody roczne) są niskie, osoby takie mają prawo zwrotu nadpłaconego podatku (zaliczek na podatek), pobieranego u nich przy wypłacie wynagrodzenia (ile zaliczek zapłaciliśmy, widać na bloczkach od pracodawcy, np. angielskich pay-slipach).
Z końcem roku pracodawca powinien nam przesłać roczne rozliczenie podatku (np. z USA otrzymamy „W-2 form”). Jest to odpowiednik naszego PIT-11.
| Raport specjalny Bankier.pl WYGRAJ WYŚCIG O ETAT Nie wiesz, jak zabrać się do szukania pracy? Nie masz pomysłu, jak zaprezentować się pracodawcy, jak napisać CV? Ten raport jest właśnie dla ciebie! |  |
Ale nasze czynności powinny zacząć się już wcześniej – po przyjeździe do kraju musimy ustalić, czy zobowiązani jesteśmy w kraju zapłacić zaliczki na podatek z tytułu dochodów z zagranicy. Art. 43 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że polscy rezydenci podatkowi czasowo przebywający za granicą, którzy osiągają dochody ze źródeł przychodów położonych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, są obowiązani w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócili do kraju, wpłacić zaliczkę na podatek dochodowy. Jeżeli termin płatności przypada po zakończeniu roku podatkowego, należny podatek jest płatny w terminie złożenia zeznania. Do obliczenia należnej zaliczki stosuje się odpowiednio ust. 3a oraz 3c.
Podobnie na koniec roku, art. 45 ust. 1 wskazanej ustawy nakazuje, że podatnicy (w tym również zarobkujący za granicą) są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
W obu przypadkach ratować może nas wtedy uważna lektura zasad opodatkowania wynikających z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Dochody osiągnięte w walucie obcej
Anglik nie Polak – płaci nam w funtach. A my podatek mamy płacić w złotówkach. Jak przeliczyć kwoty przelane nam na rachunek bankowy?
Pomocna będzie zasada, w myśl której:
- Jeżeli mieliśmy rachunek bankowy - przychody przelicza się na złote według kursów z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał podatnik, i mających zastosowanie przy kupnie walut. Dodatkowo gdyby się zdarzyło, że dany bank podatnika stosuje różne kursy walut obcych i nie jest możliwe zastosowanie kursu powyższego lub bank nie ogłasza kursu walut, do przeliczenia przychodu uzyskanego przez podatnika na złote stosuje się kurs średni walut obcych ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.
- Jeżeli podatnik nie korzysta z usług banku, przychody przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.
Tu jednak spotka nas niemiła przygoda podatkowa. Dzień otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika będzie trzeba każdorazowo ustalić zgodnie z przekazanym faktycznie wynagrodzeniem, a dodatkowo trzeba będzie przeliczyć kurs bankowy lub średni kurs NBP z tych dni. Przeliczenie jest zatem zdecydowanie skomplikowane.
Abstrahując, z jednej strony takie rozwiązanie powoduje, że nie wystąpią przychody z tzw. różnic kursowych (czyli różnicy między kursem z dnia przychodu a dnia jego faktycznego uzyskania), z drugiej zaś – byłoby łatwiej, gdybyśmy przeliczenia dokonywali według jednego kursu, np. z ostatniego dnia roku podatkowego, w którym przychody uzyskano.
Czasem może się jednak okazać, że przeliczenia nie trzeba stosować. Będzie to miało miejsce, gdy cała kwota przychodu pozostanie w Polsce zwolniona z opodatkowania. Kwoty zwolnione nie zobowiązują nas do opłacenia zaliczki oraz wykazywania jej na rocznej deklaracji podatkowej.
Kwoty zwolnione w Polsce z opodatkowania
Zwolnione pozostają kwoty:
- 30% diety przysługującej za delegację zagraniczną za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy.
Odliczenia dokonujemy jeszcze w walucie obcej, przed przeliczeniem
Przykładowe kwoty diet:
| Kraj | Waluta | Dieta (100%) |
| Włochy | EUR | 42 |
| Wielka Brytania | GPB | 32 |
| Węgry | EUR | 33 |
| Ukraina | USD | 48 |
| Szwecja | SEK | 351 |
| Szwajcaria | CHF | 78 |
| Słowacja | EUR | 33 |
| Słowenia | EUR | 36 |
| Norwegia | NOK | 401 |
| Belgia | EUR | 45 |
| Luksemburg | EUR | 45 |
| Czechy | EUR | 33 |
| Grecja | EUR | 45 |
| Hiszpania | EUR | 48 |
| USA | USD | 46 |
| Irlandia | EUR | 45 |
Dodatkowo od dochodu podatnik może odliczyć krajowe kwoty kosztów uzyskania przychodów (ujęte ryczałtowo). Rocznie z tytułu pracy wynoszą one:
- dla dojeżdżających z innej miejscowości, zatrudnionych u jednego pracodawcy - miesięcznie 139,06 zł a rocznie 1668,72 zł,
- dla dojeżdżających z innej miejscowości i zatrudnionych u wielu pracodawców nie może przekroczyć rocznie kwoty 2502,56 zł.
Co ważne, koszty zależą od dojeżdżania na miejscu, każdego dnia pracownik nie wraca bowiem do kraju i nie wraca do pracy za granicę. Zatem jeśli mieszka on na miejscu w tej samej miejscowości, koszty te wynoszą:
- 111,25 zł miesięcznie i rocznie 1335,00 zł - dla zatrudnionych u jednego pracodawcy w tej samej miejscowości,
- rocznie kwota ta nie może przekroczyć 2002,05 zł dla zatrudnionych u wielu pracodawców jednocześnie w tej samej miejscowości.
Mamy prawo odliczać również część składek ZUS i zdrowotnych zapłaconych za granicą za nasze ubezpieczenie.
Zasady wynikające z umowy
Możemy skorzystać z dwóch zasad: odliczenia proporcjonalnego oraz zwolnienia z progresją (źródło – opracowanie własne):
| Kraj | Zasada opodatkowania |
| Austria | Zwolnienie z progresją |
| Belgia | Odliczenie proporcjonalne |
| Chorwacja | Zwolnienie z progresją |
| Cypr | Zwolnienie z progresją |
| Czechy | Zwolnienie z progresją |
| Dania | Odliczenie proporcjonalne |
| Finlandia | Zwolnienie z progresją |
| Francja | Zwolnienie z progresją |
| Grecja | Zwolnienie z progresją |
| Holandia | Odliczenie proporcjonalne |
| Irlandia | Zwolnienie z progresją |
| Wielka Brytania | Zwolnienie z progresją |
| Luksemburg | Zwolnienie z progresją |
| Szwajcaria | Zwolnienie z progresją |
| USA | Odliczenie proporcjonalne |
Zasada odliczenia proporcjonalnego
Zasada ta polega na tym, że w Polsce zapłacimy podatek, w tym również zaliczkę na ten podatek od dochodów zagranicznych. A zatem: do 20. dnia miesiąca po miesiącu powrotu musimy opłacić zaliczki na podatek!
Do 30 kwietnia 2011 roku sporządzamy, niezależnie od tego, czy dostaliśmy od pracodawcy z zagranicy informację roczną o podatku, nasze polskie zeznanie podatkowe na PIT-36 oraz dodatkowo załącznik PIT-ZG.
W zeznaniu rocznym wykazujemy przychody z zagranicy i tu ważne – mamy prawo odliczyć podatek zapłacony u źródła, w kraju obcym, ale tylko proporcjonalnie nie więcej, niż podatek, który płacimy z tego tytułu w Polsce w zakresie przypadającym na kwotę przychodu z zagranicy.
Zatem jeśli podatek za granicą byłby wyższy niż w Polsce – konieczne będzie odliczenie części podatku zagranicznego, nie będziemy mogli odliczyć go w całości (np. za granicą płacimy 5 tys. zł podatku – w Polsce 10 tys., ale 3 tys. z tytułu przychodów z pracy za granicą a 7 tys. zł z tytułu przychodów uzyskanych już po powrocie w Polsce – odliczymy tylko tyle ile przypada na dochód z zagranicy, czyli 3 tys. zł, a nie całą kwotę zapłaconą za granicą).
Odliczamy zatem tylko w takim zakresie, w jakim są to kwoty podatków od zarobków za granicą, nie możemy odliczyć więcej niż zapłaciliśmy podatku za granicą i nigdy nie możemy odliczyć tego podatku zagranicznego od dochodu polskiego (czyli jeśli podatek za granicą był wyższy niż w Polsce to odliczymy tak na prawdę podatek zgodnie z polską skalą).
Zasada zwolnienia z progresją
Stosowanie tej zasady zwalnia z opodatkowania w Polsce kwoty uzyskane za granicą, ale może wpływać na podatek płacony w kraju od wynagrodzeń krajowych.
Nie musimy składać deklaracji ani płacić zaliczek i podatku w przypadku, gdy zarobkowaliśmy w danym roku tylko za granicą. Wówczas kwoty te nie wpłyną na wartość podatku w kraju.
W takim przypadku nie musimy składać PIT-a rocznego. Uzyskiwanie wyłącznie kwot zwolnionych z opodatkowania nie zobowiązuje nas bowiem do składania rocznej deklaracji PIT.
Jeżeli jednak w kraju zarobiliśmy nawet mniej niż 3091 zł, czyli mniej niż kwota wolna od podatku, składamy PIT-36 oraz PIT-ZG. Kwota zarobku w całości (bez odliczeń diet, kosztów itp.) może wpływać bowiem na skalę podatkową dotyczącą kwot uzyskanych w Polsce. Innymi słowy, kwota zagraniczna może spowodować, że to, co zarobiliśmy w Polsce, będzie opodatkowane nie według 18% stawki podatku, tylko według 32%.
Przykład:
Student zarobił w Irlandii kwotę, która po przeliczeniu wynosi 90 tys. zł. Po powrocie do kraju zarobił dodatkowo 8 tys. zł.
Od wynagrodzenia z Irlandii nie zapłaci on podatku. Kwota krajowa będzie opodatkowana 32-procentowym podatkiem. Podatnik rozliczy krajowe koszty uzyskania z tytułu zarobku w kraju. Nie odliczy kwoty diet (bo przecież kwota zagraniczna jest zwolniona z opodatkowania).
Zwrot podatku z zagranicy
Kwoty zwrotu nadpłaconego za granicą podatku traktować trzeba również jako przychód – w przypadku państw, z którymi obowiązuje zasada odliczenia proporcjonalnego.
Jak wskazuje art. 45 ust 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku otrzymania zwrotu uprzednio:
- zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne,
- odliczonej darowizny,
- zapłaconego za granicą i odliczonego podatku
w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, podatnik jest obowiązany doliczyć – odpowiednio do dochodu lub podatku – kwoty uprzednio odliczone.
Kwoty zwrotu z zagranicy w przypadku zasady zwolnienia z progresją mogą wpływać na wartość skali podatkowej dla przychodów osiąganych i opodatkowanych w Polsce w latach kolejnych.
Zarobek za granicą może czasem skutkować nieprzewidzianymi kłopotami podatkowymi. W mojej praktyce bardzo często spotykam się z przypadkiem nie rozliczania się z dochodów zagranicznych w formie zaliczki na podatek dochodowy do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu powrotu do Polski. Sytuacja taka skutkuje dwoma rodzajami konsekwencji. Po pierwsze nie wpłacona zaliczka staje się zaległością podatkową. Od dnia następującego po dniu, w którym miała zostać wpłacona biegną odsetki podatkowe od należności budżetowej. Po drugie, w przypadku gdyby student kilka razy wyjeżdżał i wracał do Polski, brak wpłaty zaliczek może zostać ukarany na gruncie kodeksu karnego skarbowego. Stosuje się wtedy przepisy o karaniu za uporczywe nie wpłacanie należności budżetowych zawarte w art. 57 kks. Czyn ten, jako wykroczenie skarbowe zagrożony jest karą grzywny określoną kwotowo, przy czym grzywna może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia - na dzień dzisiejszy są to kwoty od 131,70 zł do 26.340,00 zł.
Co ma zatem zrobić student, który zapomniał o obowiązku złożenia deklaracji oraz wpłaty zaliczki na podatek? O ile urząd skarbowy sam nie zgłosił się do niego w sprawie zapłaty, student powinien wpłacić należne zaliczki podatkowe wraz z odsetkami i złożyć tzw. czynny żal. Czynny żal to po prostu pismo, w którym należy poinformować o spóźnionych wpłatach i poprosić o nie karanie za spóźnienie wpłaty zaliczek. Jednocześnie należy poinformować urząd o wpłacie zaliczek wraz z odsetkami. W myśl art. 16 kks, kto sam poinformuje o wykroczeniu lub przestępstwie skarbowym, naprawi szkodę budżetu oraz poprosi o nie karanie, nie podlega karze.
Kancelaria Doradztwa Podatkowego „MARIO”
dr Mariusz Cieśla
Doradca Podatkowy nr 3490
tel. +48 322276061
biuro@fiskal.pl
Piotr Szulczewski, analityk Bankier.pl
Firma i podatki
» ABC kredytu studenckiego
» Karta kredytowa za indeks
» Konta młodzieżowe - co to takiego?
