Obowiązek informowania o możliwości złożenia dyspozycji na wypadek śmierci i nowe zasady postępowania z nieaktywnymi rachunkami to najważniejsze zmiany w prawie bankowym, które wejdą w życie 1 lipca 2016 r. Do tej pory rodziny zmarłych klientów banków często nie były świadome, że bliski pozostawił oszczędności, a poszukiwanie środków było długotrwałe i skomplikowane.
Od lat problem tzw. martwych kont bankowych pomijano przy kolejnych zmianach w prawie. Banki i SKOK-i nie miały obowiązku podejmować działań, nawet jeśli zaobserwowały, że na rachunku przez dłuższy czas klient nie wykonuje żadnych operacji. Rodziny zmarłych nierzadko nie były świadome, że ich bliski posiadał oszczędności, a jeśli miały taką wiedzę, to musiały samodzielnie odszukać instytucję prowadzącą konto.
1 lipca wchodzi w życie nowelizacja prawa bankowego, która ureguluje sposób postępowania z nieaktywnymi rachunkami. Jest także szansa, że większą popularność zdobędzie słabo znane do tej pory narzędzie – dyspozycja wkładem na wypadek śmierci.
Nieaktywne rachunki – umowy będą rozwiązywane
Zmiany w prawie dotyczyć będą warunków rozwiązania indywidualnej umowy o rachunek bankowy i dotkną wyłącznie osób fizycznych, które korzystają z usługi jako konsumenci (czyli bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą). Umowa będzie ulegać rozwiązaniu:
- z dniem śmierci posiadacza rachunku
- lub wraz z upływem 10 lat od dnia, w którym posiadacz przeprowadził ostatnią operację na koncie.
Dodatkowo banki będą zobowiązane do „przypomnienia się” klientowi, który nie korzysta z usługi. 6 miesięcy przed upływem 10-letniego terminu instytucja prowadząca konto będzie musiała poinformować posiadacza o tym fakcie i jego konsekwencjach. Jeśli od wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej rachunku minęło 5 lat, bank musiał sprawdzić, czy posiadacz żyje. W tym celu wystąpi o udostępnienie danych z rejestru PESEL.
Od dnia rozwiązania umowy rachunku bankowego do momentu wypłaty przez bank środków osobie, która ma do nich tytuł prawny (np. spadkobiercy), umowę taką uznaje się za wiążącą. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy na rachunku saldo nie przekracza minimalnej wartości określonej w umowie. Bank będzie musiał także pisemnie powiadomić gminę, w której zamieszkiwał posiadacz rachunku, m.in. o dacie powzięcia informacji o śmierci posiadacza lub dacie wydania ostatniej dyspozycji (przy kontach „zapomnianych”) oraz o możliwości przypadnięcia spadku gminie, gdy nie ma innych spadkobierców.
Łatwiej będzie znaleźć oszczędności bliskich
Z początkiem lipca ruszy obsługiwany przez Krajową Izbę Rozliczeniową system – Centralna informacja o rachunkach uśpionych. Usługa znacznie uprości poszukiwanie środków należących do zmarłego. Jeśli posiadamy już tytuł prawny do spadku, będziemy mogli udać się do banku lub SKOK-u i złożyć wniosek o „odpytanie” bazy danych obejmującej cały sektor bankowy w Polsce.
W ciągu trzech dni roboczych, w tej samej instytucji, otrzymamy zestawienie wszystkich kont powiązanych ze zmarłym, w tym rachunków, w których rozwiązano umowę z powodu śmierci posiadacza lub braku aktywności przez 10 lat.
Dyspozycja wkładem na rachunku – bank przypomni o rodzinie
Posiadacz rachunku bankowego (ROR, lokaty terminowej, rachunku oszczędnościowego) może już dziś zabezpieczyć interesy najbliższej rodziny. Instytucja dyspozycji wkładem na wypadek śmierci pozwala wskazać osobę, która ma prawo otrzymać określoną kwotę. Posiadacz konta może wybrać małżonka, rodzeństwo, wstępnych (rodzice, dziadkowie) lub zstępnych (potomkowie). Kwota dyspozycji nie będzie wchodzić w skład spadku, lecz jej wysokość nie może przekroczyć dwudziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw za miesiąc poprzedzający miesiąc zgonu właściciela rachunku.
Dyspozycję taką można w dowolnym czasie odwołać lub zmienić. Jeśli uposażyliśmy w ten sposób więcej niż jedną osobę i suma zleceń przekracza ustawowy limit, to w pierwszej kolejności środki zostaną wypłacone osobie, na rzecz której dyspozycję ustanowiliśmy później.
Od 1 lipca 2016 r. bank będzie miał obowiązek przy zawieraniu umowy poinformować klienta, że ma możliwość wydania dyspozycji na wypadek śmierci. Co więcej, instytucja będzie musiała powiadomić osoby, na rzecz których wydano dyspozycje, gdy tylko otrzyma informację o śmierci posiadacza rachunku.
KNF proponuje nowy sposób oszczędzania na emeryturę
EKO, czyli Emerytalne Konto Oszczędnościowe, to propozycja Komisji Nadzoru Finansowego, która ma tchnąć nowe życie w zapomniany trzeci filar. Pracownicy mogliby odkładać co miesiąc 150 zł, niezależnie od uczestnictwa w IKE, IKZE lub pracowniczych programach emerytalnych.
