Pół miliona pracowników bez podwyżek. Budżetówka nie odpuszcza

Średnio o 900 zł – o tyle niższe są płace w budżetówce od średniego wynagrodzenia w Polsce – mówił podczas spotkania Rady Dialogu Społecznego przewodniczący OPZZ Andrzej Radzikowski. W ubiegłym roku udało się wynegocjować sześcioprocentowy wzrost płac, w tym roku – pomimo nacisku ze strony pracowników – pensje będą zamrożone.

– Zamrożenie kwoty bazowej nie oznacza braku możliwości podwyżek. Dostrzegamy problem niskich wynagrodzeń w poszczególnych grupach zawodowych, dzisiaj wspomniano pracowników sądów i prokuratur. Nie wykluczamy indywidualnie kierowanych strumieni pieniędzy na podwyżki dla pracowników takich grup. Docelowo chcemy ten problem rozwiązać dzięki reformie wynagrodzeń w administracji publicznej – powiedział Piotr Patkowski podczas ostatniego spotkania w Radzie Dialogu Społecznego.

Podczas ostatnich dyskusji w ramach RDS nie wypracowano wspólnego stanowiska w sprawie założeń budżetu na 2022 rok. Związkowcy proponują, aby wynagrodzenia w sferze budżetowej wzrosły o 12 proc., sami pracodawcy proponują 5,1 proc. – rząd z kolei zapowiedział, że rozpocznie prace nad nowymi zasadami wynagradzania w tym sektorze.

Sektor publiczny według GUS

Według Głównego Urzędu Statystycznego przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w pierwszym kwartale 2021 roku wyniosło 5681,56 zł, co oznacza wzrost w porównaniu do pierwszego kwartału ubiegłego roku o 6,6 proc. Średnia płaca w sektorze publicznym była wyższa niż w sektorze prywatnym i wyniosła 6749,78 zł (w prywatnym 5276,28 zł). To oznacza, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze publicznym w pierwszym kwartale 2021 r. było o 18,8 proc. wyższe od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto ogółem, natomiast w sektorze prywatnym niższe o 7,1 proc.

„Całościowy obraz administracji publicznej nie wygląda tak źle w stosunku do sytuacji rynkowej. W 2020 r. średnie wynagrodzenie w administracji publicznej wynosiło 6 800 zł brutto w stosunku do 5 400 zł wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw” – powiedział Piotr Patkowski podczas ostatniego posiedzenia Rady Dialogu Społecznego.

Jak czytamy w opracowaniu GUS, odsetek zatrudnionych w sektorze publicznym w Unii Europejskiej pozostawał względnie stabilny od 2000 r., wahając się od 15 proc. do 17 proc. wszystkich pracujących. Natomiast w przeciętne wynagrodzenie brutto w administracji publicznej i obronie narodowej (bez służby zdrowia i edukacji publicznej) w Unii Europejskiej wyniosło 2600 euro.

Zasadnicze plus dodatki

Wynagrodzenie zasadnicze w budżetówce to zupełna podstawa, do której doliczane są dodatki. Od funkcyjnych, stażowych, za pracę w warunkach szkodliwych, po wysługę lat, zadaniowych czy zmianowych. Dochodzą jeszcze nagrody jubileuszowe, trzynastki, wysokie odprawy emerytalne czy nagrody za specjalne osiągnięcia.

Dla przykładu zawodowy strażak w Państwowej Straży Pożarnej poza wynagrodzeniem podstawowym otrzymuje premię za stopień (od 400 zł do 1000 zł brutto), dodatek służbowy, stażowy, dodatek motywacyjny czy dodatek za pracę w szkodliwych warunkach, który wynosi od 5 do 20 proc. stawki godzinowej i dodatek funkcyjny. Strażakowi przysługuje również szereg świadczeń pieniężnych – zasiłek na zagospodarowanie, zapomogi, nagrody jubileuszowe, dodatkowe wynagrodzenie za wykonywanie zadań zleconych wykraczających poza obowiązki służbowe czy świadczenie motywacyjne.

Dla przykładu pensje nauczycieli podawane przez resort nauki pokazywane są jako średnie płace. Związek Nauczycielstwa Polskiego przedstawił, jak wygląda struktura w przypadku nauczyciela kontraktowego – co poza wynagrodzeniem zasadniczym przysługuje na takim stopniu zawodowym:

• dodatek za wysługę lat: 4,98 proc. (152 zł),
• dodatek wynikający z pełnienia funkcji kierowniczej: 0,08 proc. (2,31 zł),
• dodatek dla opiekuna stażu: 0,01 proc. (0,22 zł),
• dodatek dla wychowawcy klasy: 1,90 proc. (58,16 zł),
• dodatek dla nauczyciela doradcy: 0 proc. (0 zł),
• dodatek dla nauczyciela konsultanta: 0 proc. (0 zł),
• dodatek za warunki pracy: 1,30 proc. (39,72 zł),
• dodatek za uciążliwość pracy: 0,14 proc. (4,38 zł),
• nagroda jubileuszowa: 0,10 proc. (2,92 zł),
• zasiłek na zagospodarowanie: 0,06 proc. (1,75 zł),
• nagroda ze specjalnego funduszu nagród: 0,99 proc. (30,32 zł),
• dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej: 0,05 proc. (1,43 zł),
• dodatek motywacyjny: 4,41 proc. (134,78 zł),
• dodatkowe wynagrodzenie roczne: 6,27 proc. (191,66 zł),
• odprawa emerytalno-rentowa oraz odprawy z tytułu rozwiązywania stosunku pracy: 0 proc. (0 zł),
• godziny ponadwymiarowe (czyli praca ponad jeden etat): 10,39 proc. (317 zł).

Podobnie sprawa wygląda w innych zawodach w sektorze publicznym. Należy jednak pamiętać, że wynagrodzenie zasadnicze nie równa się minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. Przy określaniu, czy dany pracownik otrzymuje najniższą krajową wlicza się wszystkie składniki płacy.

Jak nie podwyżki – to ulica

Związkowcy nie ukrywają rozczarowania, jeśli chodzi o plan zamrożenia płac w sferze budżetowej w 2022 roku. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych ostrzega, że pracownicy są gotowi do protestów.

– Otrzymujemy mnóstwo sygnałów niezadowolenia ze strony pracowników budżetówki, którzy są gotowi do różnych form akcji protestacyjnych. Prowadzimy w tej sprawie konsultacje w ramach OPZZ-u, ale również z pozostałymi partnerami związkowymi – powiedział przewodniczący OPZZ Andrzej Radzikowski, cytowany na stronie internetowej OPZZ.

„Poza tym przy inflacji sięgającej 3-4 proc. brak podwyżki oznacza de facto realną obniżkę wynagrodzeń. Centrale związkowe zrzeszone w RDS-ie – Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, NSZZ Solidarność i Forum Związków – domagają się podwyżki sięgającej 12-proc. Konieczność podniesienia płac urzędnikom dostrzegają nawet sami pracodawcy, domagając się wyrównania im strat poniesionych w wyniku inflacji”, podaje OPZZ.

Źródło: