Podatnicy dostrzegają problemy związane z prawidłowym rozliczeniem opłacanych w trakcie roku składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Składki takie, przy spełnieniu szeregu warunków, można wykazać w zeznaniu podatkowym, pomniejszając dochód oraz ograniczając należny podatek za rok 2015.
Podatnicy w trakcie roku 2015 opłacali z różnych tytułów składki ZUS. Ich zapłata, w zależności od rodzaju przychodów, była dobrowolna lub obowiązkowa. Opłacane były z jednego lub wielu tytułów, samodzielnie albo przez płatnika, z kwoty brutto wynagrodzenia. W szeregu przypadków to na płatniku, a nie na ubezpieczonym spoczywał obowiązek zapłaty składek.
Zaliczki na podatek a składki ZUS
W trakcie roku zarówno podatnik, jak i płatnik mieli prawo rozliczać opłaconą składkę i pomniejszyć o jej wysokość kwotę zaliczki na podatek. W efekcie opłacona składka daje korzystne efekty podatkowe już w trakcie ustalania wartości zaliczki na podatek dochodowy.
ReklamaZobacz także
W rozliczeniu rocznym podatnik powinien wykazać składki opłacone w danym roku podatkowym na własne ubezpieczenie. Odlicza się sumę składek – zarówno tych wykazanych przez płatnika (wynikających z PIT-11), jak i tych zapłaconych samodzielnie na własne ubezpieczenie społeczne.
Rodzaje odliczanych składek ZUS
Odliczeniu od dochodu podlegają składki zapłacone na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. Opłacający składki na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nie mają możliwości odliczyć tych kwot od dochodu.
Wyłącznie składki opłacone w roku 2015 lub wcześniej
Wystawiając PIT-11, płatnik powinien zadbać, by wykazana w nim składka była składką faktycznie zapłaconą w danym roku. Składka należna, lecz nie zapłacona, nie może być odliczana od dochodu podatnika. Podobnie postąpić powinien podatnik, który płaci samodzielnie składki ZUS – odlicza wyłącznie składki zapłacone w danym roku. Odliczeniu mogą podlegać też składki opłacone w danym roku jako zaległość za lata poprzednie.
Płatnik – za siebie i za współpracującego
Płatnik składek, np. pracodawca, w części opłaca składki również za zatrudnione osoby. Tych składek nie odlicza jednak we własnym zeznaniu podatkowym. Ma natomiast możliwość te kwoty zaliczać np. do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli jego rozliczenia podatkowe przewidują obniżanie przychodu o koszty jego uzyskania. Płatnik ma natomiast możliwość odliczać we własnym zeznaniu PIT składki opłacane za tzw. osobę współpracującą w jego działalności gospodarczej. Co do zasady są to przypadki, gdy w firmie pracują członkowie rodziny przedsiębiorcy prowadzącej działalność gospodarczą i podlegają one ubezpieczeniu z tytułu pomocy przy prowadzeniu działalności.
Ponieważ płatnicy mają możliwość podjęcia decyzji, czy składki odliczają od dochodu, czy zaliczają do kosztów podatkowych, muszą zdecydować, którą z tych opcji wybierają.
Składki zagraniczne w zeznaniu PIT
Dopuszczalne jest odliczanie zarówno składek zapłaconych w Polsce – polskiemu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, jak również składek zapłaconych zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia społecznego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej.
Odliczenia takich składek dokonać można również tylko raz, a zatem nie można odliczyć składek odliczonych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, lub w Konfederacji Szwajcarskiej od dochodu (przychodu) albo podatku osiągniętego w tym państwie lub od podatku w Rzeczypospolitej na innych zasadach (np. będąc opodatkowanym ryczałtem i według skali odliczyć składki można jedynie raz). Odliczenie nie przysługuje również w stosunku do składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
Brak przychodu z jednego tytułu uprawnia do odliczeń z innych tytułów
Składki odlicza się od całości dochodu podatnika, bez podziału na źródła, z których składki są opłacane. W efekcie, podatnik może np. opłacić składki z tytułu działalności gospodarczej, nawet opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28) i ze względu na brak przychodu w danym roku, od którego w firmie miałby odliczyć składki – skorzystać z odliczenia tych składek w PIT-37 sporządzanym np. z tytułu kwot wynagrodzenia z umowy o pracę.
Składki zdrowotne – odliczenie od podatku
Na podobnych zasadach odliczenia dokonuje się w przypadku składek na ubezpieczenie zdrowotne. Podatnicy, którzy opłacają składki, pamiętać muszą, że odliczać mogą wyłącznie część zapłaconej kwoty – 7,75% podstawy jej ustalenia (składkę ustala się co do zasady w wysokości 9% tej podstawy).
Odliczenie według skali, liniowo, ryczałtem, kartą podatkową…
Składki ZUS odliczać można w zeznaniach PIT-37, PIT-36, PIT-28, PIT-36L. Nie ma możliwości, by składki ZUS odliczać od podatku opłaconego kartą podatkową. Natomiast prawo to przysługuje w stosunku do zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Te odliczać można również w PIT-16 składanym w związku z opodatkowaniem kartą podatkową.
Składki ZUS – od dochodu – składki zdrowotne – od podatku
Nie można zamiennie ujmować w rozliczeniu rocznym kwot składek ZUS oraz składek zdrowotnych. Przeniesienia kwot z PIT-11, a także rozdziału kwot z przelewów bankowych prowadzonych na rzecz ZUS należy dokonywać precyzyjnie sumując roczną wartość odliczeń.
Składki w deklaracji PIT bez załącznika PIT/O
Odliczanych składek nie trzeba wprowadzać do załącznika PIT/O służącego codo zasady do przedstawienia wartości odliczeń. Składki wyszczególnia się po prostu we właściwej deklaracji rocznej, nie dołączając z tego tytułu załącznika.
