Wielkanocne jaja Fabergé rozpalają wyobraźnię wielu miłośników błyskotek. Uważane za arcydzieła sztuki jubilerskiej, wykonane z najcenniejszych materiałów, niejednokrotnie pomimo burzliwej historii - zachwycają do dziś. Na ile wycenia się najcenniejsze okazy? Kwoty idą w grube miliony dolarów...
Pomiędzy 1885 a 1917 rokiem w pracowniach złotniczych Petera Carla Fabergé w Petersburgu powstało 71 bogato zdobionych jaj, z czego 52 dla rodziny carskiej. Część z nich zaginęła, niektóre odnaleziono na śmietniku, a jeszcze inne są w posiadaniu rosyjskich oligarchów - którzy chcieli zataić ich wartość lub przewozili je na skonfiskowanych jachtach.
Największą kolekcję jaj Fabergé posiada rosyjski oligarcha Wiktor Wekselberg - w jego posiadaniu jest aż 15 egzemplarzy. Choć dziś warte są miliony, to niegdyś sowiecka władza wyprzedawała je za bezcen. W latach 30. XX wieku Józef Stalin sprzedał czternaście jaj, a za każde dostał zaledwie 400 dolarów (dziś odpowiada do ok. 7-8 tys. dolarów)... Poniżej prezentujemy 10 najdroższych jaj Fabergé.
10. Jajko z kurką (Hen) - 6 milionów dolarów
W 1885 roku, w okresie wielkanocnym, przypadała dwudziesta rocznica ślubu carskiej pary. Z racji tego, że tradycją było wręczanie zdobionych pisanek, car Aleksander III postanowił zamówić niezwykle zdobione jajko w pracowni Carla Fabergé.
Z pozoru prosta pisanka pokryta białą emalią imitującą skorupkę, ale otwierało się ją za pomocą ukrytego przycisku. Po otwarciu ukazywała się niespodzianka – złotka kurka o rubinowych oczach, a w jej środku – replika carskiej korony wysadzana diamentami oraz mały wisior z rubinem.
Carycy Marii Fiodorownie prezent tak się spodobał, że Aleksander III szybko złożył stałe zlecenie u Fabergé, który miał stworzyć nowe jajko w każdą następną Wielkanoc. Jajko z kurką jest częścią stałej kolekcji Muzeum Fabergé w Sankt Petersburgu w Rosji, a jego wartość szacuje się na 6 milionów dolarów.
9. Jajko miłosne (Love Trophies Egg, zwane także Cradle with Garlands) - 6,65 milionów dolarów
Jajko było prezentem dla matki cara Mikołaja II - Marii Fiodorowny. Wykonano je w stylu Ludwika XVI, z różnokolorowego złota z półprzezroczystą bladoniebieską i zieloną emalią oraz bogato inkrustowano je klejnotami. Niestety niespodzianka wewnątrz jajka zagubiła się - według faktury Fabergé niespodzianką miała być miniatura carskich dzieci.
Jajo zostało sprzedane na aukcji w 1992 roku za 3,19 miliona dolarów, co dziś odpowiadałoby kwocie ok. 6,65 mln dolarów.
8. Jajko z Orderem św. Jerzego (Order of St. George) - 7 milionów dolarów
Order Świętego Jerzego jest najwyższym odznaczeniem wojskowym Federacji Rosyjskiej, a Jajko Orderu św. Jerzego wykonane w 1916 roku, podczas I wojny światowej, miało upamiętniać nadanie Orderu św. Jerzego carowi Mikołajowi II oraz jego synowi, wielkiemu księciu Aleksiejowi Nikołajewiczowi.
Egzemplarz ten uważany jest za skromny w designie - jajko pokryte zostało zielonym wzorem i w centralnym punkcie przedstawia medal Orderu św. Jerzego. Szacuje się, że jest warte 7 milionów dolarów. Również i ten egzemplarz znajduje się w kolekcji należącej do Vekselberga.
7. Jajko z konwaliami (Lilies of the Valley) - 13 milionów dolarów
Jajko z konwaliami jest jednym z dwóch jajek w stylu Art Nouveau. W 1898 roku zostało one podarowane carycy Aleksandrze Fiodorownej przez cara Mikołaja II.
Jajko jest pokryte perłami i zwieńczone różową emalią na polu giloszowym. Podtrzymywane jest przez kabriolowe nóżki z zielono-złotych liści z kroplami rosy o szlifie różanym. Lilie o złotych łodygach mają zielone emaliowane liście, zaś kwiaty wykonano ze złota wysadzanego rubinami, perłami i diamentami.
By wydobyć niespodziankę z jajka, trzeba przekręcić perłowy guzik osadzony w złocie. Po całkowitym podniesieniu pod cesarską koroną wysadzaną rubinem widoczne są trzy portrety: cara Mikołaja II i jego dwóch najstarszych córek, Wielkiej Księżnej Olgi i Wielkiej Księżnej Tatiany, namalowane na kości słoniowej przez Johannesa Zehngrafa. Portrety są oprawione w różowe diamenty i wsparte złotymi panelami. Ten egzemplarz także stanowi część kolekcji Vekselberga.
6. Jajko piętnastej rocznicy (Fifteenth Anniversary) - 15 milionów dolarów
Jajko z 1911 roku wykonane jest ze złotej, zielonej i białej emalii, ozdobione diamentami i kryształem górskim. Powierzchnia podzielona jest na osiemnaście paneli z 16 miniaturami. W przeciwieństwie do innych jajek Fabergé wnętrze nie zawiera ukrytego skarbu i uważa się, że nigdy go tam nie było.
Wykonano je z okazji Wielkanocy, ale jajko upamiętnia piętnastą rocznicę koronacji Mikołaja II, która miała miejsce 26 maja 1896 roku. Niegdyś wchodziło w skład kolekcji Forbesa, a obecnym właścicielem jest Viktor Vekselberg. Wedle szacunków jest warte ok. 15 mln dolarów.
5, Jajko z drzewkiem laurowym, zwane także jajkiem z drzewkiem pomarańczowym (Bay Tree) - 15 milionów dolarów
Jajko - drzewo ozdobione jest nefrytową muszlą pokrytą diamentami, rubinami, ametystami i perłami.
By dostać się do wnętrza, trzeba przekręcić maleńką dźwignię stylizowaną na owoc. Pojawi się wówczas śpiewający ptak, który dodatkowo trzepocze skrzydłami i obraca głowę. Jajo to zostało wykonane również w 1911 roku, tym samym co "jajko piętnastej rocznicy".
Dzieje tego egzemplarza są burzliwe - w 1917 r. jajko zostało skonfiskowane przez Rosyjski Rząd Tymczasowy i przeniesione z Pałacu Aniczkowa na Kreml. Około 1927 roku zostało zakupione przez Emanuela Snowmana z firmy jubilerskiej Wartski. Warto nadmienić, że ten londyński dom jubilerski do dziś uważany jest za jednego z najlepszych ekspertów jeżeli chodzi o dzieła jubilerskie okresu carskiej Rosji.
W 1934 roku Wartski sprzedał jajko Allanowi Gibsonowi Hughesowi za 950 funtów, które później jednak odkupił. W 1947 roku jajko zostało sprzedane przez Sotheby's w Londynie za 1650 funtów, zmieniając potem wielokrotnie właścicieli. W 1965 roku za 35 000 dolarów zakupił je Malcolm Forbes, a w 2004 roku, wraz z resztą kolekcji stało się własnością Vekselberga.
4. Jajko zimowe (Winter) - 15,6 miliona dolarów
Zimowe jajko jest najdroższą kiedykolwiek wykonaną pisanką na zamówienie carskiej rodziny. W 1913 roku Mikołaj II zapłacił za nie aż 24 700 rubli.
Po rewolucji rosyjskiej jajko trafiło do kolekcji Briana Ledbrooke, zaś w 1994 roku trafiło na aukcję w Christie's w Genewie i osiągnęło cenę 5,6 miliona dolarów, co było wówczas rekordem świata dla przedmiotów wyprodukowanych przez manufakturę Fabergé sprzedawanego na aukcji.
W 2002 roku ponownie trafiło na aukcję, tym razem w Christie's w Nowym Jorku - zapłacono za nie 9,6 miliona dolarów (co dziś odpowiadałoby ok. 15,6 mln dolarów), a kupującym był Hamad bin Khalifa Al Thani, emir Kataru.
3. Jajko koronacyjne (Imperial Coronation) - 18 milionów dolarów
Jajko koronacyjne z 1897 roku wykonano ze złota i półprzezroczystej żółtej emalii na giloszowym polu pełnym diamentowych "gwiazd", co jest nawiązaniem do złotej szaty noszonej przez carycę, cesarzową Aleksandrę Fiodorowną podczas jej koronacji.
Wewnątrz znajduje się mająca niecałe 10 cm długości replika XVIII-wiecznego cesarskiego powozu z ruchomymi kołami, otwieranymi drzwiami i działającymi amortyzatorami.
Po obaleniu caratu jajko zostało sprzedane przez Radę Komisarzy Ludowych, wiadomo, że w 1927 roku nabył je przez pośrednika Wartski. Następnie jajo sprzedano kolekcjonerowi Charlesowi Parsonsowi w 1934 r., jednak w 1945 r. Wartski zdecydował się na jego odkupienie. W marcu 1979 roku jajo zostało sprzedane Malcolmowi Forbesowi za 2,16 miliona dolarów. Obecnym właścicielem jest Wiktor Vekselberg. Szacuje się, że jajko koronacyjne warte jest 18 milionów dolarów.
2. Jajko Rotszyldów (Rothschild Clock) - 25,1 miliona dolarów
Jajko Rotszyldów jest jednym z rzadkich egzemplarzy, który nie został zamówiony przez Romanowów. Wykonano je w 1902 roku i było prezentem zaręczynowym od Béatrice Ephrussi de Rothschild dla Germaine Halphen. O pełnej godzinie wysadzany diamentami kogucik wyskakuje ze szczytu jajka, czterokrotnie macha skrzydłami, a następnie trzykrotnie kiwa głową, cały czas piejąc. Trwa to piętnaście sekund, zanim zegar wybije godzinę.
Jajko Rotszyldów zostało sprzedane przez dom aukcyjny Christie's 28 listopada 2007 roku za 8,9 miliona funtów (wraz z opłatami), co dziś odpowiada kwocie ok. 25,1 mln dolarów. Cena osiągnięta przez jajko ustanowiła trzy rekordy aukcyjne: jest to najdroższy zegarek, obiekt rosyjski i obiekt Fabergé, jaki kiedykolwiek sprzedano na aukcji. Jajko kupił Aleksander Iwanow, dyrektor Rosyjskiego Muzeum Narodowego.
1. Trzecie jajko cesarskie (Third Imperial Easter) - 33 miliony dolarów
Trzecie jajko cesarskie to prezent od cara Aleksandra III dla Marii Fiodorownej z 1887 roku. Wykonane z 18-karatowego złota, zdobione obręczą z dekoracjami w kształcie fali, którą podtrzymują trzy pary wsporników, kończące się lwimi łapami.
Niespodzianką jest damski zegarek Vacheron Constantin wykonany z 14-karatowego złota, z białą emaliowaną tarczą i złotymi wskazówkami wysadzanymi ażurowymi brylantami.
Po rewolucji październikowej zostało wywiezione z Petersburga. Później zaginęło na wiele lat. Zostało ponownie odkryte w 2012 roku, ale ogłoszono to dopiero w 2014 roku. Obecny właściciel jest nieznany, ale wartość tego dzieła szacuje się aż na 33 mln dolarów.
