W październiku br. codzienne zakupy Polaków były droższe średnio o 4,1 proc. rok do roku, a największy wzrost cen dotyczył używek oraz art. tłuszczowych - wynika z raportu UCE Research i Uniwersytetów WSB Merito. Spośród poszczególnych produktów najbardziej (ok. 30 proc.) podrożała kawa i czekolada.
Najmocniej podrożały używki
Spośród wszystkich analizowanych 17 kategorii produktowych najbardziej podrożały używki (kawa, herbata, alkohole itd.), których wzrosły średnio rok do roku o 10,6 proc. W wrześniu używki zajęły czwarte miejsce w rankingu wśród drożejących kategorii z wynikiem 7,1 proc., a w sierpniu 11,7 proc. Podobnie jak w poprzednich miesiącach średnią w październiku ponownie zawyżyła kawa mielona i rozpuszczalna, która podrożała odpowiednio o 32,3 i 12,6 proc. rok do roku.
„Ceny kawy, a także kakao niezmiennie rosną od dłuższego czasu. Są to produkty, których podaż w dużej mierze zależą od warunki pogodowych, a te z kolei, nie sprzyjały ostatnio wysokim plonom" - zauważyła cytowana w raporcie dr inż. Anna Motylska-Kuźma z Uniwersytetu Dolnośląskiego DSW we Wrocławiu.
Masło wciąż wysoko w rankingu podwyżek
Na drugim miejscu znalazły się artykuły tłuszczowe (masło, margaryna, olej itd.) ze średnim wzrostem na 9,7 proc. rok do roku. We wrześniu zajęły one pierwsze miejsce w rankingu z wynikiem 11,9 proc., a w sierpniu zdrożały o 17,7 proc. rok do roku. Na dynamikę wzrostu cen w tej kategorii najbardziej wpływają podwyżki cen margaryny i oleju, które zdrożały odpowiednio 21 i 13,2 proc. rok do roku. Masło, które kilka miesięcy temu biło rekordy podwyżek, staniało w październiku o 5 proc.
Przeczytaj także
W ocenie ekspertki powodów podwyżek w tej kategorii należy upatrywać w niezbyt dobrych zbiorach roślin oleistych w 2024, co doprowadziło do uszczuplenia zapasów ziarna.
„Obecnie jednak ceny ziarna na światowych giełdach spadają, a tegoroczne zbiory powinny być wyjątkowo dobre. W perspektywie najbliższych miesięcy powinniśmy zobaczyć ustabilizowanie się cen artykułów tłuszczowych, a nawet ich spadek” - stwierdziła dr Motylska-Kuźma.
Sporo trzeba zapłacić za słodycze
Trzecią pozycją w rankingu zajęły słodycze i desery, ze średnim wzrostem cen 8,7 proc. rok do roku. We wrześniu było to 2,5 proc., w sierpniu było 9,6 proc.
Dr Agnieszka Gawlik z Uniwersytetu WSB Merito przypomniała, że jesienią producenci słodyczy często podnoszą ceny, przygotowując się na wzmożony popyt przed świętami. Do tego wysokie ceny kakao i cukru na rynkach światowych spowodowane nieurodzajem w Afryce Zachodniej i spekulacjami na giełdach – znacząco podniosły koszty produkcji.
„Czekolada i wyroby czekoladopodobne nadal drożeją w tempie bliskim 30 proc. rok do roku, co czyni je jednymi z najszybciej drożejących produktów spożywczych” - zauważyła.
Drożeje też chemia gospodarcza
Na czwartym miejscu rankingu podwyżek w październiku (na 2 miejscu we wrześniu) znalazła się chemia gospodarcza ze średnią wzrostu 8,4 proc. rok do roku. We wrześniu było to 7,7 proc., natomiast w sierpniu odnotowano w tej kategorii spadek cen o 1,1 proc.
W opinii dr. Roberta Orpycha z Uniwersytetu WSB Merito wzrosty cen w tej kategorii to efekt zakończenia akcji promocyjnych w sieciach detalicznych.
„Odczyt sugeruje powrót do cen, które odzwierciedlają realne, wyższe koszty surowców i produkcji w tym segmencie. Wydaje się jednak, że nie ma już przestrzeni do dalszych podwyżek w najbliższych miesiącach” - wskazał ekspert.
Chleb z ketchupem
Piąte miejsce w w rankingu zajęły dodatki spożywcze (np. ketchupy, majonezy i musztardy) ze średnim wzrostem 8,1 proc. (we wrześniu 4,5 proc., a w sierpniu 3,9 proc. rdr). Na szóstej pozycji uplasowało się pieczywo ze średnim wzrostem na poziomie 7,2 proc. (we wrześniu 6 proc., a w sierpniu 5,5 proc.).
Mięso zdrożało w październiku średnio o 7,7 proc. (we wrześniu 6,7 proc., w sierpniu 5,3 proc.), ryby o 7,4 proc (w poprzednich miesiącach 3,8 i 6,2 proc.), wędliny o 5,9 proc. (4,9 i 5,2 proc.), napoje bezalkoholowe o 6,6 proc. (7,4 i 6,6 proc.), środki higieny osobistej - o 4,1 proc. (6,2 i 3,9 proc.), artykuły dla dzieci - o 3,8 proc. (we wrześniu odnotowano w tej kategorii spadek cen o 0,9 proc., a w sierpniu o 2,4 proc.).
Nabiał zdrożał w październiku o 3,3 proc. (w poprzednich miesiącach 6,4 i 7,6 proc.). W tej kategorii średni wzrost napędzany jest podwyżkami cen jaj, które podrożały o 17,6 proc.
Jest też coś, co potaniało
Wśród kategorii, które w październiku odnotowały spadki cen, najbardziej staniały warzywa - o 6,4 proc. rok do roku. (we wrześniu staniały o 1,5 proc., natomiast w sierpniu zdrożały 3,8 proc.).
Staniały również produkty sypkie (np. cukier, mąka) - średnio o 4,6 proc. (we wrześniu w kategorii tej odnotowano wzrost cen o 4,9 proc., a w sierpniu spadek o 0,3 proc). Spadły też ceny karmy dla zwierząt - o 1,9 proc. (taki sam spadek odnotowano we wrześniu rdr., z kolei w sierpniu obniżki wyniosły średnio 2,7 proc.). Nieznacznie staniały również owoce - o 0,6 proc. (w poprzednich miesiącach w tej kategorii były podwyżki - o 6,2 i 11,6 proc.). (PAP)
gkc/ drag/
