Funkcjonowanie Funduszu Solidarnościowego, z którego wypłacane będą m.in. 13. emerytury, jest niezgodne z mechanizmem i celem stabilizującej reguły wydatkowej (SRW) - wynika z opinii Biura Analiz, Dokumentacji i Korespondencji Kancelarii Senatu ws. przestrzegania SRW w latach 2015-19.
Pod koniec grudnia prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie ustawy o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych i niektórych innych ustaw.
Zgodnie z nowelizacją SFWON zmieni nazwę na Fundusz Solidarnościowy, a pieniądze z niego będą mogły być przeznaczane nie tylko na osoby niepełnosprawne, ale także na emerytów i rencistów. Z pieniędzy Funduszu będą mogły być finansowane tzw. trzynaste emerytury wraz z kosztami ich obsługi, a także renta socjalna i zasiłek pogrzebowy, który przysługuje w razie śmierci osoby pobierającej rentę socjalną.
Jak wskazano w opinii Kancelarii Senatu, działania związane z rozszerzeniem zadań statutowych Funduszu Solidarnościowego polegają przeniesieniu finansowania zadań z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (roczne świadczenie dla emerytów i rencistów) od roku 2019 oraz z budżetu państwa (renta socjalna wraz z zasiłkiem pogrzebowym) od roku 2020 – do Funduszu Solidarnościowego (FS).
Sposobem sfinansowania dodatkowych zadań FS jest przyznanie dysponentowi FS prawa do zaciągania nieoprocentowanych pożyczek (w tym z budżetu państwa), przede wszystkim w Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD) oraz w Funduszu Pracy (FP). Ustawa automatycznie uruchamia wypłatę pożyczki w wysokości 9,0 mld zł z FRD, którego środki mają być uzupełnione wpłatą z budżetu państwa.
"Ustawodawca nie wprowadza żadnych nowych źródeł finansowania funduszu (solidarnościowego - PAP), a uzasadnienie do ustawy nie zawiera oceny skutków regulacji. Powoduje to powstanie sytuacji ogromnego deficytu w FS" - napisano w opublikowanej w środę senackiej opinii.
"Oceniając ustawę z dnia 20 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw z punktu widzenia mechanizmu SRW trzeba stwierdzić, iż w sensie formalno-podmiotowym przyjęcie przedstawionego wyżej rozwiązania jest zgodne z regułą wydatkową. Natomiast oceniając te skutki w ujęciu przedmiotowym i w odniesieniu do celu wprowadzenia reguły należy stwierdzić, iż przeniesienie do Funduszu Solidarnościowego, który nie jest objęty SRW, zadań dotychczas finansowanych przez FUS i budżet państwa (objętych kwotą wydatków SRW i nieprzekraczalnym limitem wydatków) i sfinansowania ich poprzez nieoprocentowaną pożyczkę z państwowych funduszy celowych objętych regułą, jest niezgodne z mechanizmem i celem wdrożenia SRW" - dodano.
Jak wskazano w opinii, zgodność w ujęciu podmiotowym polega na stwierdzeniu - czy wydatki danej jednostki sektora są ujęte w mechanizmie SRW, czy też są nią nieobjęte.
Zgodność w ujęciu przedmiotowym polega natomiast na stwierdzeniu - czy dany rodzaj wydatków publicznych jest objęty mechanizmem SRW, czy też nie.
Według opinii, przeprowadzenie oceny zgodności w ujęciu przedmiotowym ma wymiar materialny i "nastręcza pewnych trudności", gdyż ustawa o finansach publicznych nie definiuje w jasny, precyzyjny sposób zakresu przedmiotowego reguły, jak też nie definiują go przygotowane w momencie wdrażania reguły materiały objaśniające.
"Twórcy reguły przyjęli, niewyrażone jednak wprost założenie, iż jednostki sektora mają przypisany zakres działania i pozostaje on niezmienny, w tym sensie, że nie jest dopuszczalne przenoszenie realizacji określonych zadań publicznych pomiędzy jednostkami znajdującymi się w trzech różnych grupach – grupie jednostek, dla których jest wyznaczony nieprzekraczalny limit wydatków, grupie jednostek, dla których określana jest kwota wydatków w ramach SRW i grupie jednostek leżących poza SRW" - napisano.
"Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do rzeczywistego unicestwienia reguły wydatkowej, pomimo jej formalnej zgodności z ustawą o finansach publicznych, która nie zawiera zakazu przenoszenia zadań i wydatków publicznych pomiędzy wskazanymi grupami jednostek. Niewątpliwie materia przedmiotowa reguły wydatkowej wymaga doregulowania w ustawie o finansach publicznych i stanowi postulat +de lege ferenda+ pod adresem ustawodawcy" - dodano.
Autorem senackiej opinii jest dr Tomasz Mariusz Budzyński.
Główny analityk agencji ratingowej Fitch na Polskę Arvind Ramakrishnan powiedział w styczniu PAP Biznes, że wypłacanie 13. emerytury z Funduszu Solidarnościowego będzie zgodne z regułą wydatkową.
ZMIANA SRW W '16 ZWIĘKSZYŁA LIMIT WYDATKÓW O 145 MLD ZŁ
Według opinii, wartość różnicy pomiędzy kwotami wydatków SRW opartymi o średniookresowy cel inflacyjny w obecnej formule za lata 2016-2019, a kwotami wydatków SRW opartymi na wskaźniku inflacji (pierwotna formuła obowiązująca do 2016 r.) za lata 2016-2019 wynosi około 145 mld zł.
"Różnica pomiędzy kwotami wydatków obliczonymi według odmiennych formuł wyniosła średnio 4,8 proc." - dodano. (PAP Biznes)
tus/ asa/
